Συνεχίζουμε, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, τήν η΄ ὑπόθεση τοῦ Εὐεργετινοῦ, ἡ ὁποία ἔχει τόν ἑξῆς τίτλο: «Περί ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ἀποθνήσκουν καί ἐπανέρχονται πάλι στή ζωή», γι’ αὐτούς πού πεθαίνουν καί γυρίζουν πίσω. «Αὐτό συμβαίνει κατά θεία οἰκονομία. Καί ὅτι πολλές φορές οἱ ἁμαρτωλοί, ἐνῶ ἀκόμη ἀναπνέουν, βλέποντας αὐτά τά ὁποῖα συμβαίνουν εἰς τόν ἅδη, τά βασανιστήρια τοῦ ἅδου καί τούς δαίμονες, τρέμουν, καί ὑπό τό κράτος αὐτοῦ τοῦ τρόμου ἀποχωρίζονται οἱ ψυχές τους ἀπό τό σῶμα»1. Μέ ἕναν λόγο θά μᾶς μιλήσει τό κεφάλαιο αὐτό γιά τίς λεγόμενες ἐπιθανάτιες ἐμπειρίες, δηλαδή τίς περιπτώσεις ἐκεῖνες πού ὁ ἄνθρωπος ξαναγυρίζει πίσω. Ἔχουμε πολλές τέτοιες περιπτώσεις σύγχρονες καί παλαιότερες, ὅπως θά δοῦμε ἐδῶ. Ἐπίσης, πῶς ἀντιλαμβάνονται τίς τελευταῖες στιγμές τῆς ζωῆς τους οἱ ἄνθρωποι τήν πραγματικότητα τοῦ πνευματικοῦ κόσμου, πῶς φαίνεται. Γιατί πέφτει τό καταπέτασμα κατά κάποιο τρόπο πού μᾶς χωρίζει ἀπό τόν πνευματικό κόσμο. Ἀκόμα, πῶς φαίνονται οἱ δαίμονες ἤ πῶς φαίνονται καί οἱ ἄγγελοι καί πῶς φεύγει μιά ψυχή ἁμαρτωλοῦ καί μιά ψυχή δικαίου. Ἀπ’ ὅ,τι καταλαβαίνουμε, ἐδῶ μᾶλλον θά μᾶς πεῖ γιά τίς ψυχές τῶν ἁμαρτωλῶν. Ἀλλά ἔχουμε καί μαρτυρίες ἀπό ἀνθρώπους ἁγίους οἱ ὁποῖοι στίς τελευταῖες ὧρες τῆς ζωῆς τους βλέπουνε Ἁγίους, βλέπουνε τούς Ἀποστόλους, βλέπουνε τόν ἴδιο τόν Κύριο πού παίρνει τήν ψυχή τους καί πηγαίνουν στήν μακαριότητα.
«Τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Διαλόγου. Ἐρώτησις Πέτρου: - Πῶς θά ἐξηγήσουμε τό φαινόμενο πού συμβαίνει σέ πολλούς, κατά τό ὁποῖο αὐτοί ἁρπάζονται ἀπό τό σῶμα (ἄν καί αὐτό φαίνεται πλάνη) καί θεωρούμενοι πρός στιγμήν νεκροί, ἐφόσον καθίστανται ἄψυχοι, πάλι ξαναγυρίζουν στήν ζωή;»2
«Ἀπάντησις Γρηγορίου», τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Διαλόγου. Πῶς μποροῦμε νά ἐξηγήσουμε αὐτό τό φαινόμενο; «Αὐτό τό φαινόμενο, Πέτρε, ἐάν τό ἐννοήσει κανείς καλά, δέν εἶναι πλάνη, ἀλλά θεϊκή νουθεσία πρός τόν ἄνθρωπο». Εἶναι μιά θεϊκή συμβουλή, καθοδήγηση, παιδαγωγία, διδασκαλία. «Γιατί αὐτό τό φαινόμενο», τό νά πάει δηλαδή κανείς στόν ἄλλο κόσμο καί νά γυρίσει, ὅπως τό λέμε ἁπλά, «τό πραγματοποιεῖ ἡ εὐσπλαγχνία τοῦ Θεοῦ, κατ’ οἰκονομία, καί τό προσφέρει ὡς τήν μεγαλύτερη δωρεά ἐλέους, ὥστε πολλοί, μετά τήν ἔξοδο τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, νά ἐπανέρχονται πάλι στό νεκρωθέν σῶμα, γιά νά δοῦν μόνοι τους, μέ τά μάτια τῆς ψυχῆς τους, τά βασανιστήρια τοῦ Ἅδη, τά ὁποῖα δέν πίστευαν ὅσες φορές τά ἄκουγαν ἀπό τούς ἄλλους, καί ἔτσι νά φοβηθοῦν»3.