Ἡ ἀποφυγή τῆς ἀπογνώσεως (Ἅγ. Ἰωάννης Χρυσόστομος)

Επιμέλεια και ερμηνεία κειμένου,
Γεωργία Κουνάβη, Θεολόγος, επιμελήτρια της Ελληνικής Πατρολογίας

Το κείμενο που ακολουθεί είναι τόσο γλαφυρό, τόσο αισιόδοξο, τόσο πατρικό. Γραμμένο από τον άγιο Πατέρα με περισσή αγάπη και πόνο, με λαχτάρα και φροντίδα για κάθε άνθρωπο που αμαρτάνει και επαναλαμβάνει τα αμαρτήματα του από αδυναμία. Είναι πολύ ενισχυτικό και μπορεί να παρηγορήσει ακόμη και το μεγαλύτερο αμαρτωλό και να τον ενθαρρύνει να μετανοεί συνεχώς. Άλλωστε αφού αδιάκοπα αμαρτάνουμε όλοι μας, συνεχώς πρέπει και να μετανοούμε μέσα από τα έγκατα της καρδιάς μας.

Παραθέτουμε επίσης στη συνέχεια μία μικρή περικοπή από λόγο του Θεοδωρήτου, Επισκόπου Κύπρου, στον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Η περικοπή διασώζεται στη Μυριόβιβλο του Μεγάλου Φωτίου.

Οι λόγοι της περικοπής εκφράζουν και παρουσιάζουν έντονα τον πλούτο της αληθινής αγάπης του μεγάλου πατέρα προς το ποίμνιό του. Ιδιαίτερα δε εκφράζουν την αγάπη του και την άοκνη φροντίδα του για τους πονεμένους, τους φτωχούς, τους άστεγους.

Ἀπελπισία: Τό πιό ὕπουλο ἐμπόδιο τοῦ διαβόλου

Ο δρόμος της επιστροφής δεν είναι χωρίς εμπόδια. [...] Το πιο ύπουλο όμως εμπόδιο του διαβόλου είναι σίγουρα η απελπισία και η απόγνωση. Λένε μερικοί: «Έχω κάνει μεγάλες και πολλές αμαρτίες· δεν υπάρχει για μένα συγγνώμη και σωτηρία.» Αυτή η φράση είναι τελείως αντιορθόδοξη και αντιεκκλησιαστική· δεν έχει καμιά σχέση με τη διδασκαλία του Ιησού Χριστού.[...] Η εκκλησία είναι νοσοκομείο, ιατρείο ψυχών. Γι' αυτό βρισκόμαστε μέσα στην εκκλησία, όπως λέει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος, «δεν υπάρχει ασυγχώρητη αμαρτία, παρεκτός από την αμετανόητη». Δεν υπάρχει καμιά αμαρτία που να μη διαλύεται με τα δάκρυα της μετάνοιας. Σε τελευταία ανάλυση δεν θα κολαστούμε γιατί αμαρτήσαμε, αλλά γιατί δεν μετανοήσαμε. 

Ὁ μελαγχολικός ἀδελφός

«Ο ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΚΟΣ ΑΔΕΛΦΟΣ»

Εἰς τόν βίον τοῦ ὁσίου Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ

ἀπό τό βιβλίο «ΧΑΡΙΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΧΑΡΙΣΜΑΤΟΥΧΟΙ»

ΤΟΜΟΣ ΠΡΩΤΟΣ

Κάποιος μοναχός τῆς μονῆς τοῦ Σάρωφ κυριεύθηκε ἀπό μελαγχολία. Μιά φορά μάλιστα πού ἔνιωσε νά φθάνη στήν ἀπόγνωσι, ζήτησε τήν συμπαράστασι ἑνός ἀδελφοῦ.

Βγῆκαν καί οἱ δύο ἔξω ἀπό τήν μονή μετά τόν ἑσπερινό καί ἄρχισαν νά περιπατοῦν στόν κῆπο καί νά παρηγοροῦνται μέ τήν συζήτησι. Πλησίασαν στόν σταῦλο τῆς μονῆς. Ἐκεῖ κοντά ἄρχιζε τό δρομάκι πού ὡδηγοῦσε στήν πηγή τοῦ ὁσίου Σεραφείμ.

Ὁ ἄρρωστος ἀδελφός θέλησε ν᾿ ἀλλάξη κατεύθυνσι, γιά νά μή συναντηθῆ μέ τόν στάρετς σ᾿ αὐτήν τήν ψυχική κατάστασι. Πρίν ὅμως προφθάσουν ν᾿ ἀπομακρυνθοῦν, τόν βλέπουν νά ἔρχεται πρός τό μέρος τους.

Γιά τήν ἀπόγνωση καί τήν αὐτοκτονία (Ἁγ.Νεκταρίου)

Για το σοβαρό θέµα της απόγνωσης και της αυτοκτονίας εκφώνησε µια οµιλία ο Άγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως στη Λαµία στις 20 Νοεµβρίου 1893 σαν Ιεροκήρυκας. Και επειδή το κοινωνικό αυτό πρόβληµα έχει σήµερα ανησυχητικές διαστάσεις, ο φωτισµένος λόγος του Θεοφόρου πατρός της Εκκλησίας µας και συγχρόνου Αγίου είναι πολύ ωφέλιµος και επίκαιρος.Η απόγνωση είναι φοβερό κακό και αγιάτρευτο πάθος που φθείρει την ψυχή του ανθρώπου. Καταστρέφει κάθε τι υγιές µέσα του, τον παραδίδει στην καταστροφή και τον ωθεί στην να θέσει τέρµα στη ζωή του. Ο Απεγνωσµένος παρότι ζει είναι νεκρός, διότι έχασε το σύνδεσµο µε τον κόσµο και κάθε ευχαρίστηση της ζωής. Νοµίζει ότι ένας γρηγορότερος θάνατος από τον φυσικό θα τον απαλλάξει από τις θλίψεις και τις δυσκολίες της ζωής και καταλήγει στην αυτοκτονία.

Οἱ πνευματικοί νόμοι καί πῶς λειτουργοῦν (Γέροντος Παϊσίου).

Οι πνευματικοί νόμοι[34]

 Πως λειτουργούν οι πνευματικοί νόμοι

            - Γέροντα, ποιοι νόμοι λέγονται πνευματικοί;

            - Θα σου εξηγήσω: Όπως στην φύση υπάρχουν οι φυσικοί νόμοι, έτσι και στην πνευματική ζωή υπάρχουν οι πνευματικοί νόμοι. Ας πούμε, όταν πετάη κανείς ένα βαρύ αντικείμενο ψηλά, με όσο περισσότερη ορμή και όσο πιο ψηλά το πετάξη, με τόσο μεγαλύτερη δύναμη θα πέση κάτω και θα συντριβή. Αυτός είναι φυσικός νόμος. Στην πνευματική ζωή, όσο περισσότερο υψώνεται κανείς με την υπερηφάνειά του, τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η πνευματική του πτώση και ανάλογα με το ύψος της υπερηφανείας του θα συντριβή. Γιατί ο υπερήφανος ανεβαίνει, φθάνει σε ένα σημείο και μετά πέφτει και σπάζει τα μούτρα του – «ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται»[35]. Αυτός είναι πνευματικός νόμος.

Ψυχίατρος ἤ Πνευματικός;

 

ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

Ψυχίατρος ἤ Πνευματικός;

Γιά νά θεραπευθοῦν τά διάφορα ψυχικά-ψυχολογικά νοσήματα, θά πρέπει νά ἀπομακρυνθοῦν τά πνευματικά τους αἴτια, πού εἶναι τά πάθη (μέ κυρίαρχο τόν ἐγωισμό) καθώς καί οἱ δαίμονες μέ τίς ἐνέργειές τους.

« Τί θά πεῖ ἄγχος, νεῦρα, ψυχασθένειες;» ἐρωτοῦσε ὁ π. Πορφύριος. Καί ἀπαντοῦσε: «Ἐγώ πιστεύω ὅτι ὑπάρχει διάβολος σ’ ὅλα αὐτά. Δέν ὑποτασσόμεθα στόν Χριστό μέ ἀγάπη. Μπαίνει ὁ διάβολος καί μᾶς ἀνακατεύει»¹.

Αὐτά βέβαια (τά πάθη καί οἱ δαίμονες) δέν ἀπομακρύνονται μέ χάπια οὔτε μέ ἡλεκτροσόκ, ἀλλά μέ τό μυστήριο τῆς Γενικῆς Ἐξομολόγησης. Ὁ ἄνθρώπος θά πρέπει νά ἐξομολογηθεῖ μέ εἰλικρίνεια τά ἁμαρτήματα ὅλης του τῆς ζωῆς, τά κύρια γεγονότα πού τήν σημάδεψαν, καθώς καί τό πῶς ἐκεῖνος τά ἀντιμετώπισε, ὅπως δίδασκε ὁ θεοφώτιστος Γέροντας Πορφύριος².