Μηχανισμός δημιουργίας τῶν παθῶν

 

 ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

 

Α2)ΠΩΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝΤΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ

 

Μηχανισμός δημιουργίας τῶν παθῶν (καί μικρή ἀνακεφαλαίωση τῶν προηγουμένων).

Τά πάθη εἶναι ἡ παρά φύσιν λειτουργία τῶν διαφόρων ψυχικῶν μας δυνάμεων. Ὅπως ἀναφέρθηκε, σύμφωνα μέ τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, ἡ ψυχή μας εἶναι τριμερής (ἔχει τρεῖς βασικές δυνάμεις):

Ἔχει

α) τό λογιστικό (νοῦς, διάνοια, δόξα, φαντασία, αἴσθηση), γιά νά προσευχόμεθα καί νά λογιζώμεθα τόν Θεό καί τά τοῦ Θεοῦ· ἐπίσης ἔχει

β) τό θυμικό (θυμός), γιά νά θυμώνουμε μέ τούς δαίμονες καί τούς κακούς λογισμούς καί

γ) ἔχει τό ἐπιθυμητικό (ἐπιθυμία), γιά νά ἀγαπᾶμε τόν Θεό.

Ἀρχικά ὁ νοῦς, στήν συνέχεια ὁ θυμός καί ἡ ἐπιθυμία, μέ τήν δική μας θέληση (δηλ. αὐτεξουσίως), κινοῦνται παρά φύσιν καί μᾶς ὁδηγοῦν στόν χωρισμό ἀπό τόν Θεό (=ἁμαρτία). Αὐτές οἱ δυνάμεις, στήν συνέχεια, συμπαρασύρουν στήν ἁμαρτία (δηλ. στόν χωρισμό ἀπό τόν Θεό) καί τό σῶμα.

Ἡ αἰτία τῆς ἁμαρτίας εἶναι ἡ ἀσθένεια τῆς ἀνθρώπινης βούλησης· ἡ παράχρηση (= κακή χρήση, παρά φύσιν χρήση) τοῦ θεόσδοτου δώρου πού λέγεται αὐτεξούσιο.

Ἀντί νά ὑποτάξει ὁ ἄνθρωπος τό θέλημά του στό Θεῖο θέλημα καί νά κάνει τό πᾶν γιά τήν ἐκπλήρωσή του (τοῦ Θείου θελήματος), διαμορφώνει καί ἀκολουθεῖ δικά του ἐγωιστικά θελήματα, πού εἶναι ἀντίθετα μέ τό Θεῖο θέλημα.

Ὅταν τά ἐγωιστικά θελήματα καί οἱ ἐπιθυμίες ἱκανοποιοῦνται, ὁδηγοῦν τόν ἄνθρωπο στήν ἁμαρτία καί τά πάθη. Ἀφορμή γιά τήν δημιουργία τῶν διεστραμμένων αὐτῶν θελημάτων καί ἐπιθυμιῶν εἶναι οἱ ὑποβολές:

α) ὑποβολές τοῦ πονηροῦ,

β) ὑποβολές τοῦ κόσμου καί

γ) ὑποβολές τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου (τόν ὁποῖον ἔχουμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι μέσα μας).

Ἡ ἀνθρώπινη ἐλευθερία (τό αὐτεξούσιο) ὑποτάσσεται στίς ὑποβολές καί στους λογισμούς, καί ἔτσι διαπράττεται ἡ ἁμαρτία.

Ἡ συνεχής ἐπανάλειψη τῆς ὅποιας ἁμαρτίας δημιουργεῖ καί τό ἀντίστοιχο πάθος.

Τό κακό, ἡ ἁμαρτία, τά πάθη δέν δημιουργήθηκαν ἀπό τόν Θεό. Ὁ Θεός εἶναι ὁ μόνος κατά φύσιν Ἀγαθός, ὁ τέλεια Ἀπαθής καί ὁ ὄντως Ὤν (Αὐτός πού ἀληθινά «ὑπάρχει»). Τό κακό, ἀντιθέτως, δέν «ὑπάρχει» ἀλλά ὁρίζεται ὡς ἡ «ἀπουσία» τοῦ καλοῦ.

Τά πάθη εἶναι ἡ ἀπουσία τῶν ἀρετῶν

Ὅταν δέν ὑπάρχουν οἱ ἀρετές, ὅταν δέν ἀσκοῦμε τίς ἀρετές, τότε πέφτουμε στήν δουλεία τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν.

Ὅταν φεύγουμε ἀπό τό φῶς, ζοῦμε στό σκοτάδι.Ὅταν ὁ Θεός δέν ἐνεργεῖ μέσα μας, τότε ἐνεργεῖ ὁ παλαιός ἄνθρωπος ἤ ὁ διάβολος.

Λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς: «Ὅταν ὁ Θεός δέν ἐνεργεῖ μέσα μας, τότε κάθε τι πού κάνουμε εἶναι ἁμαρτία»¹.

Ὅταν δέν εἶναι ἑνωμένος ὁ ἄνθρωπος μέ τόν Θεό, ὥστε νά ἐνεργεῖ ὁ Θεός δι’ αὐτοῦ, τότε ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτάνει.

Ἡ διαρκής κοινωνία μετά τοῦ Θεοῦ συντηρεῖται διά τῆς μυστηριακῆς καί ἀσκητικῆς ζωῆς.

Ἰδιαίτερο καί πρωταρχικό ρόλο παίζει ἡ ἀδιάλειπτη, ἐν συντριβῇ, προσευχή. Αὐτή ἡ προσευχή δέν ἐκφράζει τίποτε ἄλλο παρά τήν ἀδιάλειπτη μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ μέν ἀλλά πιστοῦ ἀνθρώπου.

Χωρίς αὐτήν τήν κοινωνία μετά τοῦ Θεοῦ, ὁ ἄνθρωπος σκοτίζεται. Χάνει τήν μετοχή στό Ἄκτιστο Θεῖο Φῶς καί ἑπομένως ζεῖ στήν ἀπουσία Του, δηλ. στό σκότος τοῦ διαβόλου.

Ὁ Κύριος μᾶς μίλησε γι’ αυτήν τήν ἀδιάλειπτη μετάνοια, τῆς ὁποῖας βασικό στοιχεῖο εἶναι ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή: «Μετανοεῖτε². Ἤγγικε γάρ ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν».

Ἀδιάλειπτη μετάνοια σημαίνει ἀδιάλειπτη ἐκζήτηση τοῦ Θείου Ἐλέους, τῆς Θείας Συγχώρησης, γιά τίς ἁμαρτίες μας. Ταυτόχρονα σημαίνει ἀδιάλειπτη προσπάθεια γιά διόρθωση.

Συμπερασματικά, ἀδιάλειπτη μετάνοια σημαίνει ἀδιάλειπτη προσευχή καί προσοχή ὥστε:

α) νά ἀποφεύγουμε τήν ἁμαρτία καί τά πάθη καί

β) νά τηροῦμε τίς Θεῖες Ἐντολές.

1Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ,PG 151, 416D-417A: «Τοῦ Θεοῦ μή ἐνεργοῦντος ἐν ἡμῖν ἁμαρτία πᾶν τό παρ' ἡμῶν γινόμενον».

2Δέν εἶπε:«Μετανοῆστε μία φορά» ἀλλά «Μετανοεῖτε» συνεχῶς, δηλ. συνεχῶς νά διορθώνετε τήν πορεία σας, ὥστε νά μήν χάσετε τόν δρόμο πού ὁδηγεῖ στήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη – Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο 

 Σχῆμα 14Χ20.5 ,Σελίδες: 282, Τιμή: 9€, Παραγγελίες στό τηλέφωνο 6944577885 ἤ στό e- mail: hristospanagia@yahoo.gr