«Ἡ ἀληθινή ἀγάπη πάντα συνδέεται μέ τήν ἀλήθεια», Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀκοῦστε τήν ὁμιλία ἐδῶ:«Ἡ ἀληθινή ἀγάπη πάντα συνδέεται μέ τήν ἀλήθεια»

Ὁμιλία στίς 26-11-2017

«Ἀληθεύοντες δέ ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτόν τά πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός»¹, μᾶς λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στόν 15^ο στίχο τοῦ 4^ου κεφαλαίου τῆς πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολῆς. Τί σημαίνει ἄραγε αὐτό; Ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ, ζῶντες δηλαδή ἐν ἀγάπη, ἀλλά καί ἀληθεύοντες. Μέ ἀλήθεια καί ὄντες ἀληθινοί, ἄς αὐξήσωμεν εἰς αὐτόν, εἰς τόν Χριστόν δηλαδή, τά πάντα. Εἰς Αὐτόν, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ κεφαλή.

Ἔχει μιά σύντομη ἑρμηνεία ὁ Ἅγιος Νικόδημος καί μετά θά δοῦμε καί τήν ἑρμηνεία πού μᾶς δίνει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος ὁ Πόποβιτς. Βέβαια βλέπουμε ὅτι οἱ Ἅγιοι Πατέρες ἀκολουθοῦν ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Ὁ Ἅγιος Νικόδημος ἀκολουθεῖ τόν Ἅγιο Θεοφύλακτο Βουλγαρίας. Ὁ Ἅγιος Θεοφύλακτος τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο καί ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος ὁ Πόποβιτς ὅλους τούς προηγούμενους.

«Οἱ μέν πανούργοι καί κυβευταί τῶν λόγων...». Προηγουμένως μᾶς μίλησε στόν 14^ο στίχο γιά τήν κυβεία τῶν ἀνθρώπων - εἴχαμε ἐξηγήσει τί θά πεῖ κυβεία. Κύβος εἶναι τό ζάρι καί δέν πρέπει κι ἐμεῖς, ὅπως ἔλεγε στόν 14^ο στίχο, νά εἴμαστε σάν τά ζάρια. Δέν πρέπει νά εἴμαστε νήπιοι πνευματικά. Νά μήν εἴμαστε κλυδωνιζόμενοι, ὅπως τό καράβι πάνω στά κύματα καί περιφερόμενοι, καί νά μήν περιφερόμαστε, παντί ἀνέμῳ τῆς διδασκαλίας, παρασυρόμενοι ἀπό τίς διάφορες αἱρετικές, κοσμικές διδασκαλίες καί φιλοσοφίες ἐν τῇ κυβείᾳ τῶν ἀνθρώπων, γινόμενοι σάν τά ζάρια ἐν πανουργίᾳ πρός τήν μεθοδείαν τῆς πλάνης, καί ἔτσι νά γινόμαστε θύματα τοῦ διαβόλου καί τῶν μεθοδιῶν του.

Τί πρέπει νά κάνουμε; «Ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ αὐξήσωμεν εἰς αὐτόν τά πάντα». Νά αὐξήσουμε τά πάντα εἰς τόν Χριστό, ζώντας ὅμως μέσα στήν ἀλήθεια καί τήν ἀγάπη. Καί λέει ὁ Ἅγιος: οἱ μέν πανούργοι καί κυβευταί τῶν λόγων καί ψευδοδιδάσκαλοι ὅλα τά ἔχουν νόθα, αὐτοί πού εἶναι σάν τά ζάρια καί οἱ ἴδιοι μετακυλίονται καί ἀλλάζουν συνεχῶς, ἀλλά καί τούς ἀνθρώπους μέ τίς διδασκαλίες τους τούς κάνουν νά ἀλλάζουν συνεχῶς, γιατί καί οἱ ἄνθρωποι πού τούς ἀκοῦνε δέν ἔχουνε βάσεις σταθερές. Αὐτοί λοιπόν οἱ ψευδοδιδάσκαλοι ὅλα τά ἔχουν νόθα, ψευδή καί πεπλανημένα καί κανένα ὑγιές καί ἀληθινό σέ αὐτούς δέν εὑρίσκεται.

Ἐμεῖς δέ, οἱ χριστιανοί, ἀληθεύομεν μέ τήν πρός τόν Θεό καί τήν πρός τόν πλησίον ἀγάπη καί ἐπειδή κανένα ψευδές καί νόθο δόγμα δέν ἔχουμε οὔτε ζοῦμε μέ ὑπόκριση καί πανουργία, φαίνεται ὅτι ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὁμιλεῖ στούς Ἐφεσίους ὄχι μόνο γιά τά δόγματα, γιά τήν ἀλήθεια τῆς πίστεως, ἀλλά καί γιά τήν ἐνάρετη ζωή, ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπῃ. Ἀλήθεια στό δόγμα, ἀγάπη στό ἦθος, στή ζωή. Ἄς αὐξήσουμε, λέει, στόν Χριστό ὅλα τά ἰδικά μας, δηλαδή καί τά ὀρθά δόγματα καί τήν ἐνάρετη ζωή. Ἀφενός μέν νά γνωρίσουμε σέ βάθος τήν πίστη μας, ποιά εἶναι τά ὀρθόδοξα δόγματα, ἡ ὀρθόδοξη διδασκαλία καί ἀφετέρου καί ἡ ζωή μας νά εἶναι κι αὐτή, ὅπως τήν θέλει ὁ Χριστός. Γιατί μέ τό νά εἶναι ὁ Χριστός κεφαλή μας καί ἡμεῖς νά εἴμαστε μέλη Του, χρωστοῦμε νά προσαρμόζουμε σ’ Αὐτόν ὅλα τά δικά μας καί ὅ,τι ἀνήκει σέ μᾶς νά μοιάσει τοῦ Χριστοῦ. Ἡ ψυχή μας νά μοιάσει μέ τήν ψυχή τοῦ Θεανθρώπου, ὁ νοῦς μας μέ τόν νοῦ τοῦ Θεανθρώπου, οἱ αἰσθήσεις μας, τό σῶμα μας ὅλο νά μοιάσει μέ τοῦ Θεανθρώπου, ὅλα τά δικά μας νά μοιάσουν μέ τοῦ Χριστοῦ, ἔτσι ὥστε μ’ αὐτόν τόν τρόπο νά μήν ἔχουμε κανένα δόγμα καί κανένα ἔργο ἀνάρμοστο καί ἀνάξιο τῆς κεφαλῆς μας, τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά πάντα νά τά αὐξάνουμε σέ Αὐτόν καί νά τά συγκολλῶμεν. Νά κολλώμεθα, νά συγκολλώμεθα, νά εἴμαστε συνεχῶς προσκολλημένοι στόν Χριστό. Αὐτά ἑρμηνεύει ὁ Ἅγιος Νικόδημος μέ βάση τόν Ἅγιο Θεοφύλακτο, ὁ ὁποῖος βασίζεται στόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο.

Λέει καί ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος ὁ Πόποβιτς: ἄν ἡ ἀλήθεια ἦταν κάτι διαφορετικό ἀπό τόν Θεάνθρωπο Χριστό αὐτή θά ἤτανε «μικρή», «πρόσκαιρη», «θνητή», χωρίς νά ἱκανοποιεῖ. Θά ἦταν κάτι πολύ φτωχό, ἄν ἡ ἀλήθεια δέν ἤτανε ὁ Θεάνθρωπος. Γιατί ὁ ἴδιος μᾶς εἶπε «Ἐγώ εἶμαι ἡ ἀλήθεια»². Ἄρα ἡ ἀλήθεια δέν εἶναι μιά ἰδέα οὔτε ἕνα σύστημα ἰδεῶν, ἕνα φιλοσοφικό σύστημα, ἀλλά εἶναι ἕνα πρόσωπο, εἶναι μία ὑπόσταση, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ. Τέτοια θά ἦταν ἡ ἀλήθεια, πολύ μικρή, πολύ πρόσκαιρη, θνητή, δέν θά ἄντεχε σέ βάθος χρόνου, ἐάν ἦταν ἔννοια ἤ ἰδέα, ἄν ἦταν θεωρία, ἄν ἦταν ἕνα σχῆμα, ἕνα διανόημα, μιά διδασκαλία, μιά φιλοσοφία, μιά κουλτούρα ἤ ἀκόμα ἕνας ἄνθρωπος ἤ καί ὁλόκληρη ἡ ἀνθρωπότητα ἤ ἕνας κόσμος ἤ ὅλοι οἱ κόσμοι ἤ κάποιος ἄλλος ἤ κάτι ἄλλο ἤ ταυτόχρονα ὅλα αὐτά μαζί. Τίποτα ἀπό αὐτά δέν εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ἡ Ἀλήθεια εἶναι προσωπικότητα καί αὐτή δέν εἶναι ἄλλη ἀπό τήν προσωπικότητα τοῦ Θεανθρώπου Χριστοῦ, γιατί εἶναι τέλεια, ἀθάνατη καί αἰώνια. Ἄν ἡ ἀλήθεια δέν εἶναι αἰώνια, δέν εἶναι ἀλήθεια. Ἄν δέν εἶναι ἀθάνατη καί τέλεια, πάλι δέν εἶναι ἀλήθεια.

Στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή εἶναι ὁμοούσιες. Ὁ Ἴδιος πού μᾶς εἶπε ὅτι «Ἐγώ εἶμαι ἡ ἀλήθεια», μᾶς εἶπε ὅτι «Ἐγώ εἶμαι καί ἡ ζωή». Ἄρα, πολύ ὡραῖα τό λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος, εἶναι ὁμοούσιες ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή. Ἡ ἀλήθεια εἶναι αἰώνια καί ἡ ζωή εἶναι αἰώνια, ἑπομένως καί τό Εὐαγγέλιο εἶναι αἰώνιο. Πασχίζουν 2.000 χρόνια οἱ δαίμονες καί τά ὄργανά τους νά καταργήσουν τό Εὐαγγέλιο, νά καταργήσουν τήν Ἐκκλησία, τήν Ὀρθοδοξία καί φυσικά τίποτε δέν καταφέρνουν. Οἱ ἴδιοι καταργοῦνται καί οἱ ἴδιοι καταισχύνονται. Τό Εὐαγγέλιο εἶναι αἰώνιο καί ἡ ἀλήθεια - ὁ Χριστός, εἶναι αἰώνια. Γι’ αὐτό δέν ἔχει νά φοβηθεῖ τίποτα ὁ Χριστός. Ὅσο κι ἄν τά ἀντίχριστα συστήματα λυσσοῦν ἐναντίον τοῦ Χριστοῦ, ὅσο κι ἄν οἱ ἄνθρωποι γίνονται ὅλο καί περισσότερο ὀπαδοί αὐτῶν τῶν συστημάτων, αὐτό δέν βλάπτει οὔτε μειώνει σέ τίποτε τήν δόξα τοῦ Χριστοῦ οὔτε τήν δύναμη τοῦ Χριστοῦ. Ἁπλούστατα, ὁ Θεός σέβεται τήν ἐλευθερία πού μᾶς ἔχει χαρίσει καί μᾶς ἀφήνει νά πορευτοῦμε κατά τά θελήματά μας. Βεβαίως, θά ἔχουμε καί τά ἀνάλογα ἀποτελέσματα.

Ὅποιος πιστεύει στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό αὐξάνει συνεχῶς μέ τήν ἀλήθειά Του πρός τίς θεϊκές ἀτελευτότητες τῆς ἀλήθειας. Δηλαδή, αὐξάνει μέ ὅλη του τήν ὕπαρξη, μέ τόν νοῦ, μέ τήν καρδιά καί τήν ψυχή του καί γίνεται κι αὐτός κατά χάριν ἀτελεύτητος. Ὅπως ὁ Θεός εἶναι ἀτελεύτητος, δέν ἔχει τέλος, αἰώνιος κατά φύση, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος ὁ πιστός γίνεται κατά χάρη. Ζεῖ συνεχῶς διαμέσου τῆς ἀλήθειας τοῦ Χριστοῦ, ὥστε αὐτή νά ἀποτελεῖ τήν ἴδια τήν ζωή ἐν Χριστῷ. Δέν ζεῖ ἀπό μόνος του ὁ πιστός, ἀλλά ζεῖ μέσα στόν Χριστό, μέ τήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ, μέ τό Εὐαγγέλιο. Τό Εὐαγγέλιο εἶναι ἡ ζωή του. Ἐν Χριστῷ ζοῦμε ἀληθεύοντες, γιατί τό νά ζεῖ κάποιος ἐν Χριστῷ σημαίνει νά ἀληθεύει, δηλαδή νά διαμένει ἀκατάπαυστα μέ ὅλη του τήν ὕπαρξη στήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ τήν αἰώνια. Δέν μπορεῖς νά εἶσαι ἐν Χριστῷ καί νά εἶσαι ὑποκριτής, νά εἶσαι ψεύστης, ἄλλο νά φαίνεσαι καί ἄλλο νά εἶσαι.

Τό νά ἀληθεύει ὁ χριστιανός γεννιέται ἀπό τήν ἀγάπη του πρός τόν Κύριο. Ὁ χριστιανός σ’ αὐτή μέσα αὐξάνει συνεχῶς, ἀναπτύσσεται καί μένει αἰώνια χωρίς αὐτή νά σταματήσει νά ὑπάρχει, γιατί «ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει»³. Ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη καί ἡ ἐν Χριστῷ ἀλήθεια εἶναι θά λέγαμε οἱ δύο ἄξονες τῆς ζωῆς τοῦ χριστιανοῦ. Ἡ ἀγάπη γιά τόν Κύριο Ἰησοῦ παρακινεῖ, παροτρύνει τόν ἄνθρωπο στή ζωή ἐν τῇ ἀληθείᾳ καί τόν κρατάει συνέχεια μέσα της. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπάει τόν Χριστό, γίνεται καί ἀληθινός ἄνθρωπος, ἀληθεύει πάντοτε. Ὅ,τι λέει εἶναι ἀλήθεια, ὅ,τι πράττει εἶναι ἀλήθεια, ὅ,τι δείχνει πρός τά ἔξω εἶναι ἀληθινό, δέν εἶναι κάτι ψεύτικο, κάτι ὑποκριτικό. Ἐνῶ, βλέπετε, κατεξοχήν χαρακτηριστικό τοῦ διαβόλου καί τῶν ὀπαδῶν του εἶναι τό ψέμα, ἡ ὑποκρισία, ἡ ὁποία φαίνεται σέ ὅλα. Οἱ καημένοι οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι ἄλλο εἶναι καί ἄλλο θέλουν νά φαίνονται ὅτι εἶναι. Βάφονται, ἀλλάζουν τό πρόσωπό τους, προσπαθοῦν νά δείξουν πιό νέοι κ.λ.π. Γιατί; Νά εἶσαι αὐτό πού εἶσαι. Νά φαίνεσαι αὐτό πού εἶσαι. Εἶσαι 60 χρονῶν. Γιατί νά θέλεις νά φαίνεσαι 30; Αὐτό εἶναι ἕνα ψέμα. Δέν ἀληθεύει αὐτός ὁ ἄνθρωπος. Περιφέρει ἕνα ψέμα. Κι αὐτό δέν εἶναι μόνο στά ἐξωτερικά, δυστυχῶς εἶναι παντοῦ. Ἀλλά τό ἐξωτερικό δείχνει καί τό ἐσωτερικό. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος λέει ψέματα ὄχι μόνο στόν Θεό καί στούς ἄλλους, ἀλλά καί στόν ἑαυτό του πολλές φορές. Ἐνῶ ἡ συνείδηση τοῦ λέει ὅτι δέν πᾶς καλά, δέν βαδίζεις ὅπως θέλει ὁ Θεός, αὐτός προσπαθεῖ νά φιμώσει καί τή συνείδησή του, νά πεῖ ψέματα καί στόν ἴδιο τόν ἑαυτό του. Εἶναι μιά σχιζοφρένεια.

Ἡ ἀγάπη γιά τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό παρακινεῖ τόν ἄνθρωπο νά ζεῖ μέσα στήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ καί ἐξαιτίας αὐτῆς αὐξάνει συνέχεια ὁ χριστιανός ἐν Χριστῷ, ἐπειδή ἀγαπάει τόν Χριστό καί ζεῖ μέσα στήν ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ. Αὐξάνει «ἵνα ἐξισχύσητε καταλαβέσθαι σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις τί τό πλάτος καί μῆκος καί βάθος καί ὕψος»⁴. Ὁ χριστιανός ποτέ δέν αὐξάνει μόνος του - αὐτό εἶναι κάτι πολύ σημαντικό - ἀλλά πάντοτε σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις. Εἴμαστε ὅλοι μέσα στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ μαζί μέ ὅλους τούς Ἁγίους καί ἐκεῖ μέσα αὐξανόμαστε. Πάντοτε, δηλαδή, στήν Ἐκκλησία καί μέ τήν Ἐκκλησία, γιατί διαφορετικά δέν μπορεῖ νά αὐξηθεῖ σέ Ἐκεῖνον πού εἶναι ἡ κεφαλή στό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό πού λέει: «αὐξήσωμεν εἰς αὐτόν τά πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός». Πῶς θά αὐξήσουμε ὅλα στόν Χριστό, ἄν δέν ζοῦμε στό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Γι’ αὐτό συνεχῶς λέμε στήν Ἐκκλησία «δι᾿ εὐχῶν τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν». Σύν πάσι τοῖς ἁγίοις. Εἶναι πολύ σημαντικό. Τότε ἀληθεύουμε, ὅταν εἴμαστε ἑνωμένοι μέ ὅλους τούς ἁγίους. Μέ ὅλους τούς ἁγίους καί μάλιστα μέ τούς ἁγίους Πατέρες, οἱ ὁποῖοι μᾶς ἀνέλυσαν τήν εὐαγγελική ἀλήθεια καί μᾶς τήν κατέστησαν εὔπεπτη, προσιτή καί μέ πρακτικές ὁδηγίες, πῶς ἀκριβῶς νά τήν ἐφαρμόσουμε. Αὐτό ὅλο ἔχει ἀποκρυσταλλωθεῖ στή μοναχική ζωή. Αὐτή ὅλη ἡ διδασκαλία, ὁ τρόπος ὁ χριστιανικός, ἡ αὐθεντική χριστιανική ζωή ἄν θέλετε, ὑπάρχει στόν μοναχισμό. Ἐκεῖ μπορεῖ κανείς νά δεῖ στήν πράξη τό Εὐαγγέλιο ἐφαρμοσμένο.

Ὅταν ἐμεῖς ἀληθεύουμε, πάντοτε ἀληθεύουμε σύν πάσι τοῖς ἁγίοις καί ὅταν ἀγαπᾶμε, ἀγαπᾶμε σύν πάσι τοῖς ἁγίοις. Γιατί τά πάντα στήν Ἐκκλησία εἶναι καθολικά καί τά πάντα γίνονται σύν πάσι τοῖς ἁγίοις καί ὅλα ἀποτελοῦν ἕνα πνευματικό σῶμα, στό ὁποῖο ὅλοι ζοῦν μιά κοινή ζωή, ἕνα πνεῦμα, μιά ἀλήθεια. Ὁ χριστιανός, πού ζεῖ σωστά ἐκκλησιαστικά, ποτέ δέν εἶναι μόνος του, εἶναι πάντα μέ ὅλους τούς ἁγίους καί ἀληθεύει μέ ὅλους τούς ἁγίους. Δηλαδή ἀκολουθεῖ τούς ἁγίους Πατέρες πού βρίσκονται μέσα στόν Χριστό, πού εἶναι ἡ ὑποστατική Ἀλήθεια, ἀλλά καί ἀγαπάει μαζί μέ τούς ἁγίους Πατέρες, ἑπομένως ἔχει τήν ἐν Χριστῷ ἀγάπη, τήν γνήσια, τήν ἀληθινή ἀγάπη, τήν ἀνιδιοτελή, τή θυσιαστική καί τότε ἔτσι ἀληθινά ἀποδεικνύει ὅτι ἀγαπάει καί τόν Χριστό.

Προσέξτε τώρα τί γίνεται μέ τούς αἱρετικούς. Οἱ Οἰκουμενιστές, οἱ κατεξοχήν αἱρετικοί τῆς ἐποχῆς μας, δροῦν ἐν ὀνόματι τῆς ἀγάπης. Ἐπικαλοῦνται τήν ἀγάπη ἀλλά δέν ἀληθεύουν! Δέν εἶναι μέσα στήν ἀλήθεια, ἀφοῦ εἶναι μέσα στήν αἵρεση, ὁπότε καί ἡ ἀγάπη τους δέν εἶναι ἀληθινή, εἶναι ψεύτικη ἀγάπη. Γι’ αὐτό καί δέν σώζει. Τί λένε οἱ Οἰκουμενιστές; «Ἐσύ εἶσαι Παπικός; Κάθισε ὅπως εἶσαι, δέν χρειάζεται νά γίνεις Ὀρθόδοξος.. δέν ἔχουμε σημαντικές διαφορές.. κι ἐσεῖς ἐκκλησία εἶστε καί ἔτσι ὅπως εἶστε σώζεστε». Τό ἴδιο καί στούς Προτεστάντες. Σιγά-σιγά τό ἴδιο θά λένε καί γιά τίς μονοθεϊστικές θρησκεῖες, καί ἤδη τό λένε κάποιοι, ὅτι «κι ἐσεῖς τόν ἴδιο θεό ἔχετε μέ μᾶς, ἁπλῶς ἔχετε δώσει ἄλλο ὄνομα.. ἄρα κι ἐσεῖς καλά εἶστε». Αὐτό ἀκούγεται εὐχάριστα στά αὐτιά τους, ἀλλά δέν εἶναι ἀληθινό καί ἀφοῦ δέν εἶναι ἀληθινό δέν ἔχει καί ἀγάπη. Γιατί ἀγάπη εἶναι νά βοηθήσεις τόν ἄλλον νά σωθεῖ, ὄχι νά τοῦ πεῖς καλά εἶσαι μέσα στήν κόλαση ἤ στό προστάδιο τῆς κόλασης, ὅπως εἶναι ἡ πραγματικότητα γιά τίς διάφορες θρησκεῖες. Γιατί καμία θρησκεία δέν εἶναι ἀληθινή παρά μόνο ἡ Ὀρθοδοξία, ἡ ὁποία δέν εἶναι θρησκεία ἀλλά ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στούς ἀνθρώπους.

Ἑπομένως, ὅταν εἴμαστε μέ ὅλους τούς Ἁγίους, τότε μποροῦμε νά ἀληθεύουμε. Νά γιατί οἱ μεταπατερικοί, ἡ σύγχρονη αὐτή αἵρεση, πού οὐσιαστικά εἶναι ὑπηρέτες τοῦ Οἰκουμενισμοῦ καί προωθεῖται ἀπό τούς Οἰκουμενιστές, δέν ἔχουν ἀγάπη κι αὐτοί καί φαίνεται αὐτό, ὅταν κανείς τούς φέρει ἀντίρρηση. Ἐξαγριώνονται καί ἐπιτίθενται καί συκοφαντοῦν καί λοιροροῦν καί εἰρωνεύονται ὅλους αὐτούς πού ἀκολουθοῦν τούς ἁγίους Πατέρες καί τούς λένε ὅτι εἶναι «παραδοσιαρχία, κολλημένοι, φανατικοί, φονταμενταλιστές κ.λ.π.». Ἀπό ἐκεῖ φαίνεται ὅτι δέν ἔχουν ἀγάπη καί ἡ ἀγάπη πού ἐπικαλοῦνται δέν εἶναι ἡ ἐν Χριστῷ ἀγάπη, ἀλλά μιά ψεύτικη ἀγάπη.

Ἀγαπᾶμε λοιπόν σύν πάσι τοῖς ἁγίοις, ἐπειδή ἀληθεύουμε σύν πάσι τοῖς ἁγίοις, δηλαδή εἴμαστε «ἑπόμενοι τοῖς ἁγίοις πατράσι». Κι ἄν κανείς δέν ἀκολουθεῖ τούς ἁγίους Πατέρες, δέν ἀκολουθεῖ τό Εὐαγγέλιο, δέν ἀκολουθεῖ τήν Ἁγία Γραφή, δέν ἀκολουθεῖ τόν Χριστό, ἄρα δέν ἀκολουθεῖ τήν ἀλήθεια. Νά γιατί εἶναι ἐκτός ἀληθείας. Κι ἄν δέν εἶσαι μέ τόν Χριστό, δέν μπορεῖς νά ἔχεις καί τήν ἀληθινή, τή σωστή ἀγάπη. Γιατί μόνο μέ τόν Χριστό μπορεῖ κανείς νά ἀποβάλλει τόν ἐγωισμό. Μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία μέ τά ἁγιαστικά μέσα τῆς Ἐκκλησίας, μέ τή Θεία Χάρη, μέ τήν ἐν Χριστῷ ἄσκηση μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἀποβάλλει τήν φιλαυτία, τόν ἐγωισμό, τήν ὑπερηφάνεια καί νά δημιουργήσει ἔτσι ὑπαρξιακό χῶρο μέσα του, νά ἀδειάσει ἡ καρδιά του ἀπό ὅ,τι βρώμικο, ὥστε νά μπορέσει νά ἔρθει ἡ ἀγάπη γιά τόν πλησίον. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἔχει φιλαυτία, ἀγαπάει δηλαδή τόν ἑαυτό του καί τόν ἀγαπάει ἄρρωστα, δέν ὑπάρχει ὑπαρξιακός χῶρος μέσα του γιά νά ἀγαπήσει κανέναν οὔτε τόν Χριστό οὔτε τούς ἄλλους ἀνθρώπους. Γι’ αὐτό καί οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι πού ἐπικαλοῦνται τήν ἀγάπη λένε ψέματα. Δέν μποροῦν νά ἔχουν ἀγάπη γιατί δέν μποροῦν νά ἀποβάλλουν τή φιλαυτία χωρίς τόν Χριστό, χωρίς τήν ἐκκλησιαστική ζωή. Ζεῖς ἐκτός Ἐκκλησίας; Ὁπωσδήποτε θά ἔχεις φιλαυτία, θά ἔχεις τά πάθη ὅλα κι ἄν λίγο τά νικήσεις, δέν θά μπορέσεις νά καθαρίσεις τελείως τόν ἑαυτό σου, δέν σοῦ ἐπιτρέπει ὁ διάβολος, τό πονηρό πνεῦμα τό ὁποῖο κυριαρχεῖ στούς ἀνθρώπους πού ζοῦνε μακριά ἀπό τήν Ἐκκλησία.

Ἀληθεύουμε μέ ὅλους τούς ἁγίους, ἀγαπᾶμε σύν πάσι τοῖς ἁγίοις κι ἔτσι γινόμαστε ὅλοι ἕνα σῶμα μέ κεφαλή τόν Χριστό κι ἔτσι αὐξάνουμε στόν Χριστό τά πάντα. Μόνο ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπη σύν πάσι τοῖς Ἁγίοις μποροῦμε νά αὐξήσουμε σ’ Αὐτόν τά πάντα πού εἶναι κεφαλή ὁ Χριστός. Τίς χωρίς τέλος δυνάμεις, πού εἶναι ἀπαραίτητες γιά τήν αὔξηση αὐτή ὅλων τῶν χριστιανῶν στό Θεανθρώπινο σῶμα, ἡ Ἐκκλησία τίς παίρνει ἄμεσα ἀπό τήν κεφαλή της, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Μόνο Αὐτός, ὁ Θεός καί Κύριος, ἔχει αὐτές τίς ἄπειρες ἀτελεύτητες δυνάμεις καί πάνσοφα τίς διαμοιράζει. Πῶς θά βρεῖς τή δύναμη νά ἀληθεύεις ἐν ἀγάπη; Μόνο ἔχοντας κοινωνία μέ τήν κεφαλή καί προσλαμβάνοντας τίς θεουργικές δυνάμεις τοῦ Χριστοῦ, τίς δυνάμεις πού σέ κάνουν θεό κατά χάρη.

Ἡ χριστιανική μας κλήση, τό χριστιανικό μας κάλεσμα εἶναι νά αὐξήσουμε «εἰς Αὐτόν τά πάντα, ὅς ἐστιν ἡ κεφαλή, ὁ Χριστός». Ἄρα, ὄχι νά αὐξηθοῦμε στόν ἑαυτό μας, γιά τόν ἑαυτό μας, ὅπως ὁ κοσμικός ἄνθρωπος ἐπιδιώκει, νά προβάλλει τόν ἑαυτό του, τό ἐγώ του, νά δοξαστεῖ, ἀλλά νά δοξαστεῖ ὁ Χριστός. Αὐτό εἶναι τό «ἰδανικό» τοῦ χριστιανοῦ, νά αὐξηθεῖ στόν Χριστό, ὅλα νά τά δώσει στόν Χριστό, ὄχι νά ἐργαστεῖ στόν ἑαυτό του, ἀλλά στόν Χριστό καί μέ τόν Χριστό.

Τό ἀνθρώπινο ὄν μέ τόν τρόπο αὐτό στηρίζεται καί ἀναπτύσσεται ὀρθά, ὅταν ἀκολουθεῖ τόν δρόμο τοῦ δικοῦ Του αἰώνιου προορισμοῦ, τοῦ θεϊκοῦ, τοῦ ὁρισμένου ἀπό τήν Τριαδική Θεότητα στήν παναιώνια σύσκεψή Της πρίν ἀπό τήν δημιουργία τοῦ κόσμου. Ἔκανε σύσκεψη ἡ Ἁγία Τριάδα πρίν ἀπό τήν δημιουργία τοῦ κόσμου καί εἶπε «ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ᾿ εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ᾿ ὁμοίωσιν»⁵. «Ποιήσωμεν». Νά ἡ Ἁγία Τριάδα, τά τρία Πρόσωπα, Πατήρ, Υἱός καί Ἅγιο Πνεῦμα. Πῶς φανερώνεται ἡ Ἁγία Τριάδα καί ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ἀκόμα. Καί ὅταν ὁ ἄνθρωπος λειτουργεῖ μέ αὐτό τό προαιώνιο σχέδιο τοῦ Θεοῦ, τήν προαιώνια βουλή τοῦ Θεοῦ, τόν προαιώνιο προορισμό πού ἔχει βάλει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο, νά γίνει δηλαδή θεός κατά χάρη, νά ὁμοιωθεῖ μέ τόν Θεό -αὐτό εἶναι τό σχέδιο τοῦ Θεοῦ- τότε ἀναπτύσσεται ὀρθά. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, ἄν δέν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό, θά ζοῦμε μέσα στήν μελαγχολία, μέσα στήν κατάθλιψη, μέσα στά ψυχολογικά, μέσα στήν ἀκηδία, μέσα στή βαρεμάρα δηλαδή, δέν θά ἔχει ἔννοια ἡ ζωή μας. Ἀκριβῶς αὐτό συμβαίνει σήμερα μέ τούς περισσότερους ἀνθρώπους. Κατεξοχήν οἱ ἄνθρωποι σήμερα εἶναι δέσμιοι τῆς ἀκηδίας, δέν ἔχουν λόγο γιά νά ζοῦν, δέν βρίσκουν λόγο - ἔννοια στή ζωή τους, γι’ αὐτό καί βλέπετε πώς αὐξάνονται καί οἱ αὐτοκτονίες καί οἱ ἀπελπισμένοι ἄνθρωποι καί οἱ ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι εἶναι ἄρρωστοι ψυχολογικά, ψυχικά. Γιατί πᾶμε ἀντίθετα μέ τό σχέδιό μας, μέ τόν προορισμό μας, μέ αὐτό ἄν θέλετε τό ἐσωτερικό μας πρόγραμμα, πού ἔχει βάλει ὁ Θεός μέσα μας, νά γίνουμε θεοί κατά χάρη. Κι αὐτό δέν γίνεται παρά μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία, στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, διά τῆς Ἐκκλησίας, μέ τίς δυνάμεις πού δίνει ἡ Ἐκκλησία, τίς ὁποῖες τίς ἔχει ἀπό τόν Χριστό.

Τά πάντα αὐξάνονται ἐν Χριστῷ, μόνο ὅταν ἐμεῖς, τό δικό μας τό πᾶν τό ὁδηγοῦμε στήν δική Του πανένδοξη αἰωνιότητα διαμέσου τῆς Θεανθρωπότητας. Τότε βρίσκεις τόν ἑαυτό σου, ὅταν τόν δώσεις στόν Χριστό. Ὅταν ὅλο τό δικό σου τό δώσεις στόν Χριστό. Κι αὐτό τό δικό μας τό πᾶν τί εἶναι; Πού πρέπει νά τό δώσουμε στήν πανένδοξη αἰωνιότητα τοῦ Χριστοῦ; Πρῶτον, εἶναι ὅλη μας ἡ ὕπαρξη καί ἡ ψυχή μας. Δεύτερον, εἶναι ὁ νοῦς μας. Τρίτο, ἡ συνείδησή μας. Τέταρτο, τό θέλημά μας καί πέμπτο, τό σῶμα μας καί γενικῶς καθετί πού μᾶς ἀποτελεῖ νά τό δώσουμε στόν Χριστό. Ὁ νοῦς μας νά γίνει νοῦς Χριστοῦ, ἡ συνείδησή μας νά εἶναι συνείδηση τοῦ Χριστοῦ καί τό θέλημά μας νά εἶναι θέλημα τοῦ Χριστοῦ. Τό σῶμα μας νά γίνει ναός τοῦ Χριστοῦ καί ὅλη μας ἡ ὕπαρξη νά γίνει χριστοειδής.

Ἡ ψυχή σου, ἡ ψυχή μου, αὐξάνονται ἐν Χριστῷ μόνο διαμέσου τῶν ἱερῶν μυστηρίων καί τῶν ἁγίων ἀρετῶν καί βρίσκονται στόν δρόμο γιά τήν ὁμοίωση Θεοῦ, γιά τήν τελειοποίηση, ἡ ὁποία φτάνει στήν χωρίς ὅρια θεϊκή τελειότητα. Τώρα μᾶς λέει καί τά μέσα. Πῶς θά γίνει αὐτή ἡ ἐν Χριστῷ αὔξηση τῆς ὕπαρξής μας; Μέ δύο μέσα: πρῶτον, τά ἱερά μυστήρια καί κατεξοχήν τό μυστήριο τῆς μετανοίας, τῆς ἐξομολογήσεως, τό ὁποῖο εἶναι ἀναγκαιότατο γιά ὅλους. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, καί Πατριάρχης νά εἶσαι, πρέπει νά ἐξομολογεῖσαι καί μάλιστα νά τό κάνουμε τακτικότατα. Καί μέ τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Αὐτό εἶναι ὁ πρῶτος πυλώνας καί ὁ δεύτερος εἶναι οἱ ἅγιες ἀρετές. Δέν ἀρκεῖ κανείς μόνο νά μετέχει στά μυστήρια ἀλλά χρειάζεται καί ἡ εἰς βάθος ἐργασία μέσα του, ἡ ἀντίσταση στό κακό, στά πάθη καί ἡ ἐγκόλπωση τοῦ καλοῦ, τῶν ἀρετῶν. Δέν μπορεῖ κανείς νά ἀσκήσει τίς ἀρετές, ἄν προηγουμένως δέν ἀποβάλλει τίς ἀντίθετες κακίες. Γιά νά εἶσαι ἀληθινός, νά λές τήν ἀλήθεια, πρέπει νά ἀποβάλλεις τό ψεῦδος. Γιά νά εἶσαι ἠθικός, θά πρέπει νά ἀποβάλλεις τήν λαγνεία, τήν πορνεία, τήν ἀνηθικότητα, τίς ἀνήθικες σκέψεις κ.λ.π. Χρειάζεται ἀφενός μέν ἕνα ἄδειασμα ἀπό τό κακό καί ἀφετέρου ἡ ἐργασία τῶν ἐντολῶν καί τῶν ἀρετῶν γιά νά γίνει τό γέμισμα ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ.

Βιώνοντας τήν θεϊκή ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ σάν ζωή τῆς ζωῆς σου καί σάν ὕπαρξη τῆς ὕπαρξής σου, τότε ἡ ψυχή σου αὐξάνει μέ τόν Χριστό σέ ὅλες τίς δικές Του θεανθρώπινες τελειότητες καί πραγματικότητες. Ἡ ἀλήθεια τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ζωή τῆς ζωῆς μας. Προσέξτε το αὐτό τί ὡραῖα τό λέει ὁ Ἅγιος. Πρέπει νά γίνει τό Εὐαγγέλιο καί ἡ ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου, ἡ ἀλήθεια πού εἶναι ὁ νόμος τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, νά γίνει ἡ ζωή τῆς ζωῆς μας καί ἡ ὕπαρξη τῆς ὕπαρξής μας, χωρίς αὐτό δέν μποροῦμε νά ὑπάρχουμε. Καί τότε αὐξάνουμε ἐν Χριστῷ μέ τόν Χριστό καί ὅλες οἱ τελειότητες τοῦ Χριστοῦ ἔρχονται σιγά-σιγά καί σέ μᾶς. Ἡ συνείδησή σου, ἄν δέν αὐξηθεῖ ὅλη ἐν Χριστῷ, γρήγορα μαραίνεται καί πέφτει. Δέν ὁδηγεῖ τότε σωστά τόν ἄνθρωπο.

Πολλοί φιλόσοφοι προσπάθησαν νά κάνουν διάφορα συστήματα ἠθικά -ἠθικῆς- πῶς πρέπει νά σταθεῖ ὁ ἄνθρωπος. Τίποτα δέν μπορεῖ νά σταθεῖ, ἄν δέν εἶναι μέ τόν Χριστό. Σιγά-σιγά καί ὁ πιό ἠθικός ἄνθρωπος ξεπέφτει. Τό βλέπουμε αὐτό σέ ὅλους τούς πολιτισμούς, καί τούς προχριστιανικούς, οἱ ὁποῖοι εἴχανε στό ξεκίνημά τους μιά ἰσχυρή αὐστηρή ἠθική, λειτουργούσανε μέ βάση τίς ἐπιταγές τῆς συνειδήσεώς τους, ἀλλά σιγά-σιγά, ὅταν αὐξήθηκαν, ὅταν κατέκτησαν ἄλλους λαούς καί πῆραν τά πλούτη τους, ἔπεσαν στήν τρυφηλή ζωή, καταπάτησαν τήν συνείδησή τους. Ἄν ἡ συνείδηση δέν εἶναι ἐν Χριστῷ, ἄν ἡ ψυχή μας δέν αὐξάνει ἐν Χριστῷ καί δέν μοιάζει ὅλο καί περισσότερο μέ τόν Χριστό, σιγά-σιγά καί ὅποιες ἀνθρώπινες ἀρετές ἔχουμε χάνονται. Γι’ αὐτό ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὅτι οἱ ἀρετές τῶν αἱρετικῶν δέν εἶναι ἀρετές. Μήν ψάχνετε γιά ἀρετές ἐκτός Ἐκκλησίας. Δέν ὑπάρχουν. Πάντα θά ὑπάρχει κάτι λίγο, ἀλλά κοντά θά ὑπάρχει καί πολύ κακό, πολλή βρωμιά. Ἄν ὅμως ἡ συνείδησή μας αὐξάνει ἐν τῶ Χριστῷ διαμέσου τοῦ ἁγίου εὐαγγελικοῦ ἀγῶνα, αὐτή ὅλη αὐξάνει σέ θεανθρώπινη τελειότητα καί τό πᾶν τοῦ Χριστοῦ καθίσταται πάντοτε δικό της (τῆς συνείδησής της). Ἔτσι καί ἡ συνείδηση τοῦ χριστιανοῦ ἐξελίσσεται, αὐξάνεται, χριστοποιεῖται, φωτίζεται καί ὁ ἄνθρωπος πλέον γίνεται χριστοειδής. Βλέπετε, οἱ Ἅγιοι πού ἔχουνε αὐξημένη ἐν Χριστῷ συνείδηση, λένε, ἔχω κάνει ὅλες τίς ἁμαρτίες καί εἶναι ὑπερβολικά εὐαίσθητοι καί στήν ἐλάχιστη ἁμαρτία. Ἔχουν ἕνα πολύ ἰσχυρό μικροσκόπιο καί βλέπουν καί τά ἐλάχιστα ἁμαρτήματα καί τίς πτώσεις τους, γι’ αὐτό λένε, εἶμαι ὁ πιό ἁμαρτωλός ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ἐνῶ ὁ ἄλλος, ὁ ὁποῖος δέν ἔχει καλλιεργήσει τήν συνείδησή του, δέν βλέπει τίποτε, μᾶλλον βλέπει ὅτι εἶναι καί πολύ καλός...

Τό θέλημά μου καί τό θέλημά σου, ὁ νοῦς σου καί ὁ νοῦς μου ἔξω ἀπό τόν Χριστό καί χωρίς τόν Χριστό, πεθαίνουν σέ ἀτέλειωτους θανάτους, ὁδηγοῦνται σέ ὅλες τίς κακότητες, σέ ὅλες τίς πλάνες καί σέ ὅλες τίς πτώσεις, ὁδηγοῦνται σέ δαιμονικές καί σατανικές καταστάσεις καί τό θέλημα καί ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου γίνονται διαβολικά. Διαβολικούς νόες καί διαβολικά θελήματα ἔχουμε. Ἄν θέλεις νά ἐξασφαλίσεις τήν θεϊκή δύναμη καί τήν τελειότητα καί τήν ἀθανασία καί τήν αἰωνικότητα, τότε μέ ὅλη σου τήν ὕπαρξη νά αὐξηθεῖς ἐν Χριστῷ ζώντας μέ τή θεϊκή ἀλήθειά Του καί μέ ὅλη σου τή θέληση νά αὐξηθεῖς ἐν Χριστῷ τηρώντας τίς θεϊκές ἐντολές Του. Ὅσο περισσότερο αὐξάνεις ἐν Χριστῷ μέ τήν ψυχή σου, μέ τόν νοῦ σου, μέ τό θέλημά σου, μέ τή συνείδησή σου, τόσο περισσότερο θά πεινᾶς καί θά διψᾶς τίς πιό μεγάλες, τίς μέγιστες θεανθρώπινες τελειότητες καί μέ χαρούμενη διάθεση θά ξεχάσεις ὅ,τι εἶναι πίσω, ὅ,τι εἶναι κοσμικό, γήινο. «Τοῖς μέν ὄπισθεν ἐπιλανθανόμενος»⁶ καί θά ἐπιθυμεῖς αὐτά πού εἶναι μπροστά, «τοῖς δέ ἔμπροσθεν ἐπεκτεινόμενος» καί θά τρέχεις γιά τό δῶρο τῆς κλήσεως τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ γιά νά φτάσεις «εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ»⁷. Κι αὐτό τό μέτρο εἶναι ἡ ἄπειρη Θεανθρωπότητα, ἡ χωρίς μέτρο καί ὅρια. Ἡ ἀπειρία τοῦ Χριστοῦ εἶναι τό «μέτρον ἡλικίας» πού λέει ὁ Ἀπόστολος ὅτι πρέπει νά φτάσουμε. Νά φτάσουμε «εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ». Αὐτό τό μέτρο δέν ἔχει τέρμα. Δέν μπορεῖς νά πεῖς, τώρα εἶμαι ἐντάξει, μοιάζω στόν Χριστό, γιατί ὁ Χριστός εἶναι ἄπειρος. Ὅσο λοιπόν ἐσύ αὐξάνεις ἐν Χριστῷ, ἡ συνείδησή σου, ὁ νοῦς σου, ἡ θέλησή σου, ἡ ψυχή σου, τόσο θά πεινᾶς καί θά διψᾶς τίς θεανθρώπινες τελειότητες, τίς θεϊκές ἀρετές καί θά ξεχνᾶς ὅλα τά πίσω καί θά προχωρᾶς ὅλο πρός τά ἐμπρός, θά τρέχεις γιά τό δῶρο τῆς κλήσεως τοῦ Θεοῦ, ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ, γιά νά φτάσεις σέ μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ, στήν ἄπειρη Θεανθρωπότητα πού δέν ἔχει μέτρο καί ὅρια.

Κεφαλαιῶδες εἶναι, ὅτι τίποτε δικό σου δέν πρέπει νά μείνει ἔξω ἀπ’ τόν Χριστό. Μή τυχόν καί ἀφήσεις κάτι πού νά μή δώσεις στόν Χριστό, γιατί πολλοί, δυστυχῶς, ὄχι κάτι ἀφήνουν ἐκτός Χριστοῦ, ἀλλά σχεδόν ὅλα εἶναι ἐκτός Χριστοῦ καί κάτι λίγο μπορεῖ νά δώσουν στόν Χριστό. Ὅ,τι μένει ἔξω ἀπό Αὐτόν πρέπει νά γνωρίζεις ὅτι ἔμεινε στόν θάνατο, σέ ἄπειρους θανάτους. Δέν ἔδωσες τήν καρδιά σου στόν Χριστό; Πέθανε ἡ καρδιά σου. Δέν ἔδωσες τήν σκέψη σου, τόν νοῦ σου στόν Χριστό; Πεθαίνει ὁ νοῦς καί ἡ σκέψη. Δέν ἔδωσες τή θέλησή σου στόν Χριστό; Πεθαίνει τό θέλημά σου καί σέ ὁδηγεῖ σέ ἄπειρους θανάτους. Ἔμεινες στό βασίλειο τοῦ σατανισμοῦ, στό βασίλειο τῶν μή ἀληθειῶν, στό βασίλειο ὅλων τῶν κακῶν καί ὅλων τῶν πλανῶν. Κι αὐτό δέν εἶναι τίποτα διαφορετικό ἀπό τό βασίλειο πρῶτον, τῶν ἀτέλειωτων βασάνων καί δεύτερον τῶν αὐτοβασάνων. Ὁ ἄνθρωπος πού δέν δίνεται στόν Χριστό καί δέν δίνει ὅλα του στόν Χριστό αὐτοβασανίζεται, ταλαιπωρεῖται, μπαίνει στό βασίλειο τῶν θλίψεων, τῶν ἀπογοητεύσεων, τῶν παραλογισμῶν, τῶν δυσκολιῶν, τῶν χωρίς διέξοδο καταστάσεων, τῶν τραγικῶν ἀπομονώσεων, τῶν αὐτόχειρων φρικτῶν καταστάσεων. Ζεῖ φρικτές καταστάσεις ὁ ἄνθρωπος, ὅταν δέν δίνεται στόν Χριστό, δέν δίνει τή ζωή του στόν Χριστό. Σέ ὅλους τούς δρόμους ἔξω ἀπό τόν Χριστό, διαμέσου τῆς ἁμαρτίας, τοῦ πάθους, τῆς μή ἀλήθειας καί τῆς πλάνης, ἀναμφίβολα ὁ ἄνθρωπος ἐκφυλίζεται σέ ὑπάνθρωπο, σέ μισάνθρωπο, σέ μή ἄνθρωπο. Χάνει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀνθρωπιά του, ὅταν δέν δίνεται στόν Χριστό. Γιατί τό πρότυπο ἀλλά καί ἡ ὑγεία καί ἡ ζωή καί ἡ ὁλοκλήρωσή μας εἶναι ὁ Θεάνθρωπος. Ὅταν λοιπόν ὁ ἄνθρωπος δέν ἑνωθεῖ μέ τόν Θεάνθρωπο γίνεται ὑπάνθρωπος, ἀπάνθρωπος καί τελικά μή ἄνθρωπος.

Διάβαζα, ἔτσι νά δεῖτε ἐνδεικτικά, στήν Ἰαπωνία ὑπάρχει μιά τάξη ἡλικιωμένων, δέν θυμᾶμαι πῶς τούς λένε... ἔχει ἕνα ὄνομα ἰαπωνέζικο, οἱ ὁποῖοι ἔχουν μείνει μόνοι τους, δέν ἔχουν κανέναν. Μόνοι τους στό διαμέρισμα, κανένας συγγενής.. καί πεθαίνουν μόνοι τους καί δέν τούς καταλαβαίνουνε. Τούς καταλαβαίνουνε μετά ἀπό μέρες ἀπό τή δυσοσμία στό διαμέρισμά τους. Τραγικοί ἄνθρωποι! Νά μήν ἔχουν κανέναν, τελεία ἀπομόνωση... Καί τί ἔχουν νά διαλέξουν; Τήν φυλακή! Κάνουν ἐπίτηδες παραβάσεις γιά νά τούς πιάσει ἡ ἀστυνομία καί νά τούς βάλει στή φυλακή καί νά ἔχουν κάποιον νά ποῦνε μιά καλημέρα ἤ νά ἔχουν ἕνα πιάτο φαγητό. Βλέπετε ποῦ φτάνει ὁ ἄνθρωπος φεύγοντας ἀπό τόν Θεό;! Σέ ποιά χώρα; Στήν Ἰαπωνία, πού τήν θεωροῦμε πολύ προηγμένη. Ὅταν δέν δοθοῦμε στόν Χριστό, ὁδηγούμαστε σέ ὅλα αὐτά πού εἶπε ὁ Ἅγιος, στίς χωρίς διέξοδο καταστάσεις, στίς τραγικές ἀπομονώσεις.

Σέ ὅλους τούς δρόμους ἔξω ἀπό τόν Χριστό, διαμέσου τῆς ἁμαρτίας, τοῦ πάθους, τῆς μή ἀλήθειας καί τῆς πλάνης, ἀναμφίβολα ὁ ἄνθρωπος γίνεται ὑπάνθρωπος καί ἀπάνθρωπος. Ἔξω ἀπό τόν Θεάνθρωπο ὁ ἄνθρωπος σταδιακά ἐλαττώνεται, ὑποβαθμίζεται καί ξεπέφτει σέ μιά ἀσήμαντη ὕπαρξη, σ’ ἕνα μηδενικό, τό ὁποῖο οἱ δυνάμεις τοῦ κακοῦ παίζουν σάν ἀβοήθητο παιχνιδάκι. Ἡ χαρά τοῦ διαβόλου εἶναι νά ἐξουθενώνει τόν ἄνθρωπο, νά τόν ἀπανθρωποποιεῖ, νά τόν ἐξευτελίζει, νά τόν κολάζει.

Ὀφθαλμοφανής εἶναι ἡ ἀλήθεια, ἔξω ἀπό τόν Χριστό, τόν Θεάνθρωπο, ὁ ἄνθρωπος ἀπανθρωποποιεῖται, φρικωδῶς παραμορφώνεται, γίνεται ἀπάνθρωπος. Ὁ ἄνθρωπος ὅμως στόν Θεάνθρωπο, στήν Ἐκκλησία Του, αὐξάνει σέ κεχαριτωμένο θεάνθρωπο! Κοιτάξτε τί ὡραῖα τό λέει ὁ Ἅγιος! Δηλαδή σέ κατά χάριν θεάνθρωπο! Ὁ κατά φύσιν Θεάνθρωπος εἶναι ἕνας, ὁ Χριστός. Ὁ κάθε χριστιανός γίνεται κατά χάριν θεάνθρωπος μέσα στήν Ἐκκλησία, αὐξάνεται σύν πάσι τοῖς ἁγίοις, μέ τήν βίωση, τήν συμβίωση, τή διαβίωση μέ ὅλους τούς ἁγίους καί ἔτσι φτάνει νά γίνει κεχαριτωμένος θεάνθρωπος. Ἔξω ἀπό τόν Θεάνθρωπο ὁ ἄνθρωπος ἐκφυλίζεται καί μεταβάλλεται, θεληματικά ἤ ἀθέλητα, σέ διαβολάνθρωπο. Αὐτό γίνεται. Καί ὅσο προχωροῦμε πρός τά ἔσχατα, αὐτό θά τό βλέπουμε ὅλο καί πιό καθαρά. «Ὁ ἅγιος ἁγιασθήτω ἔτι καί ὁ ρυπαρός ρυπαρευθήτω ἔτι»⁸.

Σέ ἀνώτερο ἐπίπεδο ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά αὐξηθεῖ καί νά ἀναπτυχθεῖ μέχρι νά γίνει θεός κατά χάρη καί σέ κατώτερο ἐπίπεδο μπορεῖ νά ὑποβιβαστεῖ, νά ξεπέσει καί νά φτάσει μέχρι τόν διάβολο. Γι’ αὐτό ὁ Θεάνθρωπος Κύριος ἦρθε ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους, ἦρθε ἀνάμεσά μας, γιά νά μᾶς δείξει μέσω τοῦ ἑαυτοῦ Του -τοῦ Θεανθρώπου- τόν τέλειο ἄνθρωπο καί νά μᾶς προσφέρει ταυτόχρονα ὅλα τά ἅγια μέσα καί ὅλες τίς θεϊκές δυνάμεις μέ τήν βοήθεια τῶν ὁποίων ὁ καθένας ἀπό μᾶς νά μπορέσει νά οἰκοδομήσει τόν ἑαυτό του εἰς ἄνδρα τέλειον. Μᾶς δίνει τό πρότυπο, τόν ἑαυτό Του καί μᾶς δίνει καί τά μέσα γιά νά γίνουμε τέλειοι. Μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπάρχουν ὅλα τά μέσα καί τό βλέπουμε στούς ἁγίους, οἱ ὁποῖοι μοιάζουν στόν Χριστό πάρα πολύ, γιατί ἁπλούστατα χρησιμοποίησαν αὐτά τά μέσα.

Μᾶς ἔλεγε ὁ μακαριστός Ἰωάννης, ἐπίσκοπος Σιδηροκάστρου, ἐκεῖ πού εἴμαστε στό Ἅγιο Ὄρος, ὅτι ἔχουμε ὅπλα παντοδύναμα, πυρηνικά ὅπλα ἔχουμε, τά πνευματικά μας ὅπλα πού ἔχουμε στήν Ἐκκλησία. Ἀλλά, ἄν δέν τά χρησιμοποιοῦμε, εἶναι σάν νά μήν τά ἔχουμε. Ἔχουμε τήν προσευχή, ἔχουμε τήν νοερά προσευχή, ἔχουμε τίς ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας. Νά, σήμερα ἔχουμε τίς ὡραῖες ἀκολουθίες τοῦ Μεσονυκτικοῦ, τοῦ Ὄρθρου, τῶν Ὡρῶν, τῆς Θείας Λειτουργίας. Ἄν ὅμως δέν τά χρησιμοποιοῦμε; Ἄν πηγαίνουμε τελευταία ὥρα στήν Λειτουργία; Ἄν δέν χρησιμοποιοῦμε τά ἁγιαστικά μυστήρια; Ἄν δέν διαβάζουμε τούς ἅγιους Πατέρες; Ἄν δέν χρησιμοποιοῦμε τήν ὡραιότατη ἀσκητική καί ἠθική τους διδασκαλία, πῶς θά νικήσουμε τόν διάβολο; Δέν ὑπάρχει περίπτωση. Ὑποβιβαζόμαστε καί φθάνουμε στόν διάβολο καί πολλές φορές τόν ξεπερνᾶμε κιόλας. Κάνουμε καί τόν δάσκαλο στόν διάβολο... γιατί πολλά πράγματα ὁ διάβολος τά μαθαίνει ἀπό μᾶς.

Ὁ Θεάνθρωπος Κύριος γιά τόν σκοπό αὐτό, γιά νά μᾶς κάνει τέλειους, μᾶς ἔδωσε τό πᾶν κι αὐτό τό πᾶν εἶναι δοσμένο στήν Ἐκκλησία, στό θεανθρώπινο σῶμα Του, τό ὁποῖο εἶναι πάντα ζωντανό καί θά εἶναι πάντα ζωντανό. Δέν ὑπάρχει περίπτωση νά ἐκλείψει ἡ Ἐκκλησία ἀπ’ τή γῆ. Ἀπό τήν Ἑλλάδα μπορεῖ νά ἐκλείψει. Κάποιες τοπικές Ἐκκλησίες πολύ πιθανό νά σβήσουν, γιατί δέν προσέχουν οἱ πιστοί τους. Ἀλλά ὁπωσδήποτε κάπου στή γῆ ζωντανή Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία θά ὑπάρχει.

Τό σῶμα τοῦ Θεανθρώπου θά εἶναι πάντα ζωντανό, πάντα ζωοποιό, θά δίνει ζωή καί πάντα ζωοδοτικό καί κεφαλή αὐτοῦ εἶναι καί θά εἶναι πάντα ὁ Θεάνθρωπος Κύριος Ἰησοῦς Χριστός, ὁ Ὁποῖος μέ τίς δικές Του θεανθρώπινες δυνάμεις ἀναζωογονεῖ ὅλα τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας, μέ τή βοήθεια τῶν ἁγίων μυστηρίων καί τῶν ἁγίων ἀρετῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Χωρίς τά ἅγια μυστήρια καί χωρίς τήν ἐν Χριστῷ ἄσκηση, ἡσυχαστική ζωή, ὅπως αὐτή πού ἔκανε ἡ Παναγία μας μέσα στά Ἅγια τῶν Ἁγίων, δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά γίνει κεχαριτωμένος θεάνθρωπος οὔτε νά παραμείνει ὅμως ἄνθρωπος – προσέξτε το κι αὐτό. Διαρκῶς θά ὑποβιβάζεται. Γιατί ὑπάρχει αὐτός ὁ μύθος, νά μείνεις ἔτσι ὅπως εἶσαι, ἄνθρωπος... Δἐν μπορεῖς νά μείνεις ἄνθρωπος, ἄν δέν μπεῖς μέσα στήν Ἐκκλησία κι ἄν δέν ἔχεις κοινωνία μέ τόν Θεάνθρωπο. Ὅσο παραμένεις χωρίς τόν Θεάνθρωπο, χωρίς ἐκκλησιαστική ζωή, ὑποβαθμίζεσαι συνεχῶς καί γίνεσαι ὑπάνθρωπος καί ἀπάνθρωπος καί τελικά μή ἄνθρωπος, ὑποχείριο τῶν δαιμόνων.

Αὐτά ἤθελα νά σᾶς πῶ ὡς πρός τό σημερινό μας ἁγιογραφικό, ἀπό τήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολή. Τώρα ἐνόψει τῶν Ἁγίων ἑορτῶν ἤθελα νά σᾶς πῶ καί δυό λόγια γιά τό ἀναγκαῖον τῆς ἐξομολογήσεως. Γιατί πολλοί ἄνθρωποι δέν τό θεωροῦν ἀναγκαῖο ἤ τό κάνουν, ἀλλά ὄχι ὅπως πρέπει. Πρέπει λοιπόν νά τονίσουμε ὅτι μέ τήν ἐξομολόγηση ἔχουμε πολλαπλά ὀφέλη. Πρῶτο καί σπουδαιότερο βέβαια ἔχουμε τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν μας, τή συγχώρεση καί τήν εἰρήνευση τῆς συνειδήσεως, πού δέν μπορεῖ νά βρεῖ πουθενά ὁ ἄνθρωπος. Ἄν δέν ἐξομολογηθεῖ, δέν εἰρηνεύει. Ἡ συνείδηση εἶναι, θά λέγαμε, ἕνας ἄτεγκτος δικαστής, πού σοῦ λέει ὅτι ὄντως εἶσαι ἔνοχος καί δέν μπορεῖς νά ἠρεμήσεις, ὅ,τι κι ἄν κάνεις, σέ ὅσους ψυχολόγους καί ψυχιάτρους καί σέ χάπια κι ἄν καταφύγεις. Καί τό δεύτερο βέβαια πολύ σημαντικό εἶναι ὅτι παίρνεις τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ πάρεις τή συγχώρεση, ὥστε νά ἀρχίσεις μέ καινούριες δυνάμεις ἀπό τήν ἀρχή, νά βάλεις μιά καινούρια ἀρχή στήν πνευματική σου ζωή μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος, κόβονται τά δικαιώματα τοῦ διαβόλου, τά ὁποῖα τοῦ δώσαμε ἐμεῖς μέ τίς ἁμαρτίες μας.

Ἐπανενεργοποιεῖται ἐπίσης ἡ βαπτισματική Χάρις, γιατί οὐσιαστικά εἶναι ἕνα δεύτερο βάπτισμα καί ἡ ἐξομολόγηση, εἶναι τό βάπτισμα στό λουτρό τῶν δακρύων. Καθαρίζεται, φωτίζεται καί θεώνεται ὁ ἄνθρωπος μέ τό μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως. Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, ὅτι ὄντως εἶναι τρόπος ἡ ἐξομολόγηση, γιά νά λυτρωθοῦμε ἀπό τίς ἁμαρτίες καί ἀπό τά πάθη. Ἔλεγε μάλιστα, ὅτι εἶναι τό μυστήριο αὐτό ἡ προσφορά τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, ὁ τρόπος ἀποβολῆς τοῦ κακοῦ ἀπό τόν ἄνθρωπο καί ἡ λύση κάθε ἀδιεξόδου. Στήν ἐξομολόγηση, στήν πνευματική ζωή, στήν Ἐκκλησία, στόν Θεάνθρωπο, δέν ὑπάρχει ἀδιέξοδο. Ἐνῶ οἱ ἄνθρωποι τοῦ κόσμου συνεχῶς βρίσκονται μπροστά σέ ἀδιέξοδα καί λένε: τί θά κάνω τώρα; Δέν ὑπάρχει λύση, δέν ὑπάρχει διαφυγή καί τούς βρίσκει ὁ διάβολος λύση τήν αὐτοκτονία.

Στήν Ὀρθοδοξία δέν ὑπάρχει ἀδιέξοδο, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, γιατί ὑπάρχει ὁ ἐξομολόγος, πού ἔχει τή Χάρη νά συγχωρεῖ. Μεγάλο πράγμα ὁ πνευματικός. «Πηγαίνομε, ἐξομολογούμαστε, αἰσθανόμαστε τή συνδιαλλαγή μετά τοῦ Θεοῦ», αὐτό πού λένε καταλλαγή, συμφιλίωση δηλαδή καί «ἔρχεται ἡ χαρά μέσα μας, φεύγει ἡ ἐνοχή» καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι σάν πουλάκι, πετάει. «Στήν Ὀρθοδοξία δέν ὑπάρχει ἀδιέξοδο. Δέν ὑπάρχει ἀδιέξοδο, γιατί ὑπάρχει ὁ ἐξομολόγος, πού ἔχει τήν χάρη νά συγχωρεῖ. Μεγάλο πράγμα ὁ πνευματικός». Ἐκεῖνο πού δέν θέλει ὁ Χριστός, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «δέν θέλει χοντρές ψυχές κοντά Του». Πῶς γίνεται «χοντρή» ἡ ψυχή; Ἀπό τά πάθη, ἀπό τίς ἁμαρτίες. Ἡ μετάνοια ἡ ἀληθινή εἶναι αὐτό πού λεπταίνει τήν ψυχή καί τήν ἁγιάζει. Ὁ ἄνθρωπος πού μετανοεῖ γίνεται εὐαίσθητος, λεπτός στόν πόνο τοῦ ἄλλου. «Ἄν στραπατσαριστεῖ ἡ ψυχή καί γίνει ἀνάξια τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «διακόπτει ὁ Χριστός τίς σχέσεις, διότι ὁ Χριστός «χοντρές» ψυχές δέν θέλει κοντά Του». Καί πότε στραπατσαρίζεται; Ὅταν ἁμαρτάνει. «Ἡ ψυχή πρέπει νά συνέλθει πάλι, γιά νά γίνει ἄξια τοῦ Χριστοῦ, νά μετανοήσει «ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά»⁹». Συνεχῶς νά μετανοεῖς. «Ἡ μετάνοια ἡ ἀληθινή θά φέρει τόν ἁγιασμό καί ὄχι νά λές, «πᾶνε τά χρόνια μου χαμένα, δέν εἶμαι ἄξιος» κ.λ.π., ἀλλά μπορεῖς νά λές, «θυμᾶμαι κι ἐγώ τίς μέρες τίς ἀργές, πού δέν ζοῦσα κοντά στόν Θεό…»¹⁰. Νά τό θυμᾶσαι αὐτό καί νά οἰκτίρεις τόν ἑαυτό σου πού ἔχασες τόσα χρόνια στήν ἁμαρτία. Δέν πρέπει νά μένουμε πεσμένοι, καταθλιμμένοι, ἀλλά νά σηκωνόμαστε μέ τό μυστήριο τῆς μετάνοιας, τῆς ἐξομολόγησης, γιά νά γινόμαστε ἄξιοι τῆς θείας ἀγάπης καί τῆς θείας χάρης.

Ἔλεγε πάλι ὅτι «εἶναι δεύτερο βάπτισμα ἡ ἐξομολόγηση μέ τήν ὁποία γίνεται ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη, ἡ ἀπονέκρωση»¹¹. Ὁ παλαιός ἄνθρωπος πρέπει νά νεκρωθεῖ «σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις»¹². Ἄν δέν νεκρωθεῖ ὁ παλαιός ἄνθρωπος, δέν μπορεῖ νά ζήσει μέσα μας ἡ Χάρις, ὁ Χριστός. Ἔτσι μᾶς ὠφελεῖ ἡ Θεία Κοινωνία, ὅταν ἔχουμε νεκρωθεῖ ὡς πρός τά πάθη, ὅταν ἔχουμε καθαρθεῖ μέ τή μετάνοια. Ἀλλιῶς δέν μᾶς ὠφελεῖ, μᾶλλον μᾶς βλάπτει ἡ Θεία Κοινωνία.

Ἔλεγε κάποτε ὁ Ἅγιος Πορφύριος «Πολλές ἀπό σᾶς τίς γυναῖκες, ὅ,τι κατεστραμμένο καί ἄχρηστο ἔχετε, παλιά καί τρύπια κατσαρολικά, ἔπιπλα, παπούτσια καί ἄλλα φθαρμένα πράγματα, πᾶτε καί τά πετᾶτε σέ κάποια ἀπόμερη ἀποθήκη σας, κλειδώνετε τήν πόρτα καί ἡσυχάζετε. Δέν ξέρετε ὅμως, ὅτι θά ἔρθει στιγμή, πού αὐτό τό παλιατζίδικό σας θά τό βροῦν καί θά ἐκτεθεῖτε»¹³. Ποιοί θά τό βροῦνε; Οἱ δαίμονες. Δέν πρέπει νά καταχωνιάζεις ἁμαρτίες. Βέβαια, ὄχι μόνο οἱ γυναῖκες ἀλλά καί οἱ ἄντρες. Νά μή λές, αὐτό δέν μπορῶ νά τό πῶ, τά ἄλλα θά τά πῶ, αὐτό δέν λέγεται.. Πῶς δέν λέγεται; Τότε τί θά πεῖς; Τά ἄλλα τά ἐλαφρά πού δέν σέ ἐκθέτουν; Τίποτα δέν ἔκανες. Θά πρέπει νά τά πεῖς μέ εἰλικρίνεια, κατεξοχήν μάλιστα αὐτά πού σέ ἐκθέτουν. Γιατί, ἐν ἡμέρα Κρίσεως, ὅλα αὐτά θά βγοῦνε στή φόρα καί τότε θά γίνει τό δημόσιο ρεζίλεμα, τό παγκόσμιο ρεζίλεμα.

Ἀκόμα στήν ἐξομολόγηση δέν παίρνεις μόνο ἄφεση ἁμαρτιῶν ἀλλά καί γίνεται ἀληθινή ψυχοθεραπεία. Ἐνῶ αὐτοί πού ἐπαγγέλονται καί δηλώνουν ψυχοθεραπευτές καί ὑπόσχονται πώς θά σέ θεραπεύσουν καί σοῦ δίνουν καί ψυχοφάρμακα καί σοῦ κάνουν ψυχαναλύσεις κ.λ.π. δέν θεραπεύουν, γιατί δέν μποροῦν νά θεραπεύσουν. Κατ’ ἀρχάς δέν γνωρίζουν τί εἶναι ἡ ψυχή. Πολλοί ἀπ’ αὐτούς οὔτε κἄν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει ψυχή, δηλώνουν ὅμως ψυχολόγοι καί ψυχίατροι καί ψυχοθεραπευτές!

Λέει ἕνας γιατρός, ὁ Σωτήριος Ἀδαμίδης, «μοῦ εἶχε τονίσει ὁ γέροντας Πορφύριος, πάρα πολλές φορές μέ τόν πιό κατηγορηματικό τρόπο τήν ἀδυναμία νά θεραπεύσουν τά φάρμακα τίς ψυχικές δυσκολίες». Σήμερα γιά ὅλα ἔχουμε φάρμακα. Ὁτιδήποτε ἔχεις, νά πάρεις φάρμακο... καί γιά τήν κατάθλιψη καί τά ψυχολογικά, γιά ὅλα, φάρμακα. Δέν μποροῦν τά φάρμακα νά θεραπεύσουν τήν ψυχή, τό ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Δέν λύνονται μ’ αὐτά τά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Δέν τά θέλω ἐγώ αὐτά»¹⁴, ἔλεγε καί ἐννοοῦσε τίς ψυχαναλυτικές καί ψυχιατρικές ἑρμηνεῖες καί θεραπεῖες καί τίς ἀνθρωποκεντρικές θεωρήσεις τῶν προβλημάτων μας. Σάν νά μήν ὑπάρχει Θεός καί σάν νά μήν ὑπάρχει -προσέξτε- διάβολος, ἔτσι λειτουργοῦν οἱ ψυχίατροι. Ἔτσι δέν εἶναι; Ἀνθρωποκεντρικά. Μά ὑπάρχει καί ὁ παράγοντας Θεός. Ὑπάρχει καί παράγοντας διάβολος. Ὄχι, σοῦ λέει, δέν ὑπάρχει διάβολος. Μετά πῶς εἶναι δυνατόν νά θεραπεύσει αὐτός ὁ ἄνθρωπος; Ὁ Ἅγιος Πορφύριος ἔλεγε ὅτι πίσω ἀπό ὅλα τά ψυχολογικά κρύβονται δαιμόνια. Καί πῶς φεύγουν τά δαιμόνια; Μέ τήν κάθαρση πού γίνεται διά τῆς ἐξομολογήσεως, διά τῆς μετανοίας.

«Μωρέ», ἔλεγε ὁ Γέροντας Πορφύριος, «τί εἶναι αὐτά τά ἀπωθημένα πού γράφει (κάποιος γιατρός ὑπέβαλε γραπτή ἐρώτηση), ἄν ἔχουν σχέση μέ τό ψυχικό του πρόβλημα; Τί εἶναι αὐτά τά κληρονομικά; Ὅλα αὐτά πού γράφει εἶναι ἀπό τόν παλαιόν ἄνθρωπο, πού ἔχουμε μέσα μας». Ὁ παλαιός ἄνθρωπος εἶναι ὁ ἄνθρωπος τῶν παθῶν, ὁ ὁποῖος ἐπηρεάζεται ἀπό τούς δαίμονες. «Ὅταν ὅμως ἀγαπήσουμε τόν Χριστό μέ ὅλη μας τήν ψυχή, ὅταν ἔρθει ὁ θεῖος ἔρωτας μέσα μας, τότε ὅλα τά προβλήματα φεύγουν καί γεμίζουμε μέ πνευματική χαρά. Ἐσύ, μωρέ (ἀπευθυνόμενος στόν συγγραφέα τοῦ βιβλίου), τά ξέρεις αὐτά, σοῦ τά εἶπα τόσες φορές»¹⁵. Προσέξτε αὐτό τό λέει ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός στόν τριάντα ὀκτώ  χρόνια παράλυτο πού ἦταν στή Βηθεσδᾶ. Τοῦ εἶπε «ὕπαγε καί μηκέτι ἁμάρτανε, ἵνα μή χεῖρόν σοί τι γένηται»¹⁶, γιά νά μή σοῦ συμβεῖ τίποτα χειρότερο. Πού σημαίνει, ἡ παραλυσία του ὀφειλόταν σέ ἁμαρτίες καί μάλιστα, οἱ Πατέρες λένε, μᾶλλον εἶχε σαρκικές ἁμαρτίες.

«Ὅταν ὅμως κατοικήσει μέσα σ’ ὅλη τήν ψυχή ὁ Χριστός, τότε φεύγει ἡ ἁμαρτία, φεύγει καί ἡ ἀσθένεια» καί ἡ σωματική καί ἡ ψυχική καί ἔτσι θεραπεύεται ὁ ἄνθρωπος. «Ὅλος ὁ κόσμος», παρατηροῦσε ὁ Ὅσιος Πορφύριος, «αὐτό τό πράγμα τούς ἐτρώει… ἡ ἀπομάκρυνσις ἀπό τό Θεό, πού φέρνει τή μοναξιά. Καί ὅταν ἀρνεῖσαι ἕνα μυστήριο… ἕνα μυστήριο… Ἔχουνε γίνει τόσοι γιατροί ψυχίατροι, ψυχαναλυταί, ψυχολόγοι καί δέχονται ἀσθενεῖς… Ποιούς ἀσθενεῖς, βρέ, ποιός εἶσαι ἐσύ πού θά δεχθεῖς ἀσθενεῖς; Καί στό τέλος πάει: Τί βλέπεις γιατρέ μου… «Δέν ἔχεις τίποτα… Ἔχεις ἀνασφάλεια». Τί θά πεῖ ἀνασφάλεια; «Δέν ἔχεις τίποτα, πάρε αὐτό» καί σοῦ δίνει ἕνα χάπι. «Ἅμα δέν δώσεις τόν ἑαυτό σου στόν Θεό, τί νά σοῦ κάνει αὐτό; Θά σέ ναρκώσει σήμερα, αὔριο μπορεῖ νά σοῦ ‘ρθεῖ πιό μεγάλη»¹⁷ κατάθλιψη. Ἐνῶ ἡ γενική ἐξομολόγηση, ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, εἶναι ἡ Θεία ψυχανάλυση καί ἡ ἀληθινή ψυχοθεραπεία. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάνει εἰλικρινῶς μιά γενική ἐξομολόγηση, βάζει τήν ἀρχή τῆς ψυχοθεραπείας, τῆς ἀληθινῆς ψυχοθεραπείας καί σιγά-σιγά ζώντας ἀσκητικά καί μυστηριακά μέσα στήν Ἐκκλησία θεανθρωποποιεῖται, ὅπως θά μᾶς ἔλεγε ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος, γίνεται κεχαριτωμένος θεάνθρωπος.

Γι’ αὐτό μέσα στήν ἐξομολόγηση γίνεται καί αὐτό, θεραπεύονται, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, τά ψυχολογικά τραύματα. «Δέν εὐθύνεται μονάχα ὁ ἄνθρωπος γιά τά παραπτώματά του», ἔλεγε ὁ Ἅγιος. «Τά λάθη, οἱ ἁμαρτίες καί τά πάθη δέν εἶναι μόνο προσωπικά βιώματα τοῦ ἐξομολογούμενου. Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει πάρει μέσα του καί τά βιώματα τῶν γονέων του καί εἰδικά τῆς μητέρας, δηλαδή τό πῶς ζοῦσε ἡ μητέρα του, ἄν στενοχωριόταν, ἄν κουραζόταν τό νευρικό της σύστημα». Ὅλα αὐτά ἐπιδροῦν ἀποφαστιστικά στό ἔμβρυο καί «δημιουργεῖται μιά κατάσταση στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἐξαιτίας τῶν γονέων του, πού τήν παίρνει μαζί του σ’ ὅλη του τή ζωή, ἀφήνει ἴχνη μέσα του καί πολλά πράγματα πού συμβαίνουν στή ζωή του εἶναι ἀπόρροια τῆς καταστάσεως αὐτῆς. Τά φερσίματά του ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν κατάσταση τῶν γονέων του. Μεγαλώνει, μορφώνεται, ἀλλά δέν διορθώνεται»¹⁸. Καί ποιά εἶναι ἡ λύση; Ἡ λύση εἶναι ἡ καλή γενική ἐξομολόγηση.

Ὁπότε, ἕλεγε ὁ Ἅγιος, μπαίνει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μέσω τοῦ πνευματικοῦ. «Κοιτάζει μέσα στήν ψυχή σου προσευχόμενος ὁ παπάς -ὁ πνευματικός- καί βλέπει πῶς εἶσαι καί σοῦ μεταδίδει τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι αὐτό τό κοίταγμα εἶναι πνευματικές "ἀκτίνες" πού σέ ξαλαφρώνουν καί σέ θεραπεύουν», δέν εἶναι φυσικές ἀκτίνες. «Ἡ Θεία Ψυχανάλυση», ὅπως ἀποκαλοῦσε ὁ Γέροντας, αὐτή τήν διαδικασία, «εἶναι αὐτή, πού ὁδηγεῖ στήν ἀληθινή ψυχοθεραπεία»¹⁹.

«Μπορεῖ, δηλαδή, νά σοῦ πεῖ ὁ Πνευματικός: - Πῶς θά ἤθελα νά ἤμασταν σ΄ ἕνα ἤσυχο μέρος, νά μήν εἶχα ἀσχολίες καί νά μοῦ ἔλεγες τή ζωῇ σου ἀπ΄ τήν ἀρχή, ἀπό τότε πού αἰσθάνθηκες τόν ἑαυτό σου, ὅλα τά γεγονότα πού θυμᾶσαι καί ποιά ἦταν ἡ ἀντιμετώπισή τους ἀπό σένα, ὄχι μόνο τά δυσάρεστα ἀλλά καί τά εὐχάριστα, ὄχι μόνο τίς ἁμαρτίες ἀλλά καί τά καλά. Καί τίς ἐπιτυχίες καί τίς ἀποτυχίες. Ὅλα. Ὅλα ὅσα ἀπαρτίζουν τή ζωή σου»²⁰. Αὐτό θά πεῖ γενική ἐξομολόγηση. Καί αὐτό ἀκριβῶς εἶναι πού θεραπεύει, γιατί ἐκείνη τήν ὥρα εὔχεται ὁ πνευματικός καί μπαίνει μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου πού ἀνοίγεται ἡ Χάρις και θεραπεύονται τά πάντα καί τό λεγόμενο «ὑποσυνείδητο» καί «ἀσυνείδητο», τό ὁποῖο λένε οἱ ψυχολόγοι καθορίζει τόν ἄνθρωπο καί δέν μπορεῖς νά τό ἀλλάξεις.. Πῶς δέν μπορεῖς; Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ὅλα μπορεῖ νά τά ἀλλάξει καί νά τά θεραπεύσει.

Λέει μία περίπτωση ὁ Ἅγιος Πορφύριος γιά μιά κυρία πού εἶχε ψυχολογικές δυσκολίες καί «πήγαμε», λέει, «ἔξω στόν βράχο στά Καλλίσια» -πρίν πάει στόν Ὡρωπό ἦταν στά Καλλίσια- «καθίσαμε καί ἄρχισε κι ἐκείνη νά μοῦ μιλάει. Τῆς λέω: Νά μοῦ πεῖς ὅ,τι αἰσθάνεσαι. Ἄν σέ ρωτήσω ἐγώ γιά κάτι, νά μοῦ πεῖς. Ἄν δέν σέ ρωτήσω, νά συνεχίσεις ὅπως τά αἰσθάνεσαι. Ὅλ’ αὐτά πού μοῦ ἔλεγε τά παρακολουθοῦσα ὄχι ἁπλῶς μέ προσοχή, ἀλλά «ἔβλεπα» μέσα στόν ψυχικό της κόσμο τήν ἐπίδραση τῆς προσευχῆς.  Τήν παρακολουθοῦσα μέσα στήν ψυχή της κι «ἔβλεπα» ὅτι πήγαινε Χάρις μέσα της, ὅπως τήν ἐκοίταζα ἐγώ. Διότι στόν πνευματικό ὑπάρχει Χάρις καί στόν παπά ὑπάρχει χάρις»²¹. Ὑπάρχει ἡ εἰδική Θεία ἐνέργεια τῆς ἱεροσύνης πού δέν τήν ἔχουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Γι’ αὐτό εἶναι πάρα πολύ σημαντικό νά παίρνουμε τήν εὐχή τοῦ ἱερέως, νά ζητᾶμε τίς εὐχές τοῦ πνευματικοῦ μας καί φυσικά νά ἐξομολογούμαστε. Ὅλοι οἱ πνευματικοί-ἐξομολόγοι ἔχουν αὐτή τήν Χάρη, ἔλεγε ὁ Ὅσιος Γέροντας, κι ὅταν εὔχονται τήν ἐκπέμπουν ὡς ἀγωγοί.

Αὐτά τά λίγα καί γιά τό ἀναγκαῖο τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως καί ἄς φροντίζουμε καί στά παιδιά μας, ὅσοι εἶστε γονεῖς, νά ἐμπνέουμε καί νά διδάσκουμε, μέ τόν τρόπο μας κυρίως, καί μέ τά λόγια μας ὅσο δέχονται, αὐτό τό ἀναγκαῖο τῆς ἐξομολόγησης. Τό σπουδαιότερο πράγμα καί ἡ μεγαλύτερη ἀνάγκη πού ἔχουν σήμερα οἱ ἄνρθωποι, τό ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, εἶναι ἡ ἐξομολόγηση, γιατί ἔχουν αὐξηθεῖ πάρα πολύ οἱ ἁμαρτίες, ἔχει πάρα πολύ ὑποβιβαστεῖ ἡ ἀνθρωπότητα στό ἠθικό ἐπίπεδο, στό ἐπίπεδο τῆς ζωῆς δηλαδή καί φυσικά καί στό ἐπίπεδο τῆς πίστης. Ἐλάχιστοι ἄνθρωποι πιστεύουν ἀληθινά καί σωστά στόν Χριστό. Ἄν σκεφτεῖτε ἀπό τά 7,5 δισεκατομμύρια πού ἔχει ὁ κόσμος, πόσοι εἶναι οἱ ὀρθόδοξοι; Περίπου 500 ἑκατομμύρια. Ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι εἶναι θεσμικά στήν πλάνη εἴτε εἶναι σέ ἄλλες θρησκεῖες εἴτε εἶναι ἄθεοι κ.λ.π. Ἄρα εἶναι ἐκτός ἀληθείας. Καί ἀπό τά 500 ἑκατομμύρια ὀρθοδόξους, πόσοι εἶναι ἀληθινά ὀρθόδοξοι; Ἄν σκεφτεῖτε ἀπό τούς Ἕλληνες μόνο τό 3% ἐκκλησιαζόμαστε καί ἀπό τό 3% πόσοι πιστεύουν ὀρθόδοξα καί ξέρουν τί θά πεῖ ἀλήθεια καί Χριστός;.. Εἶναι πολύ-πολύ μικρά τά νούμερα.

Αὐτό βέβαια δέν πρέπει νά μᾶς ἀπογοητεύει οὔτε ὁ Χριστός μειώνεται ἀπό αὐτό καί ἡ δύναμή Του. Ἁπλούστατα πρέπει νά γνωρίζουμε τό περιβάλλον μας καί νά μή νομίζουμε ὅτι εἶναι ὑγιές καί ὅτι αὐτό πού κάνουν οἱ πολλοί εἶναι καί τό φυσιολογικό. Γιατί οἱ ἐπιστήμονες καί οἱ ψυχολόγοι καί οἱ κοινωνιολόγοι αὐτό παίρνουν ὡς βάση καί λένε: - Τί ἐπικρατεῖ; Τό μεγαλύτερο μέρος τοῦ πληθυσμοῦ τί κάνει; Ἄρα αὐτό εἶναι τό φυσιολογικό. Ὄχι, δέν εἶναι ἔτσι τά πράγματα. Τό φυσιολογικό δέν εἶναι στήν πλειοψηφία ἀλλά στόν Θεάνθρωπο. Ὁ φυσιολογικός ἄνθρωπος εἶναι ὁ Θεάνθρωπος. Εἶναι ἕνας. Φαινομενικά εἶναι μειοψηφία. Δέν εἶναι ὅμως ἕνας, εἶναι πάρα πολλοί, εἶναι οἱ Ἅγιοι, εἶναι οἱ Ἄγγελοι, δισεκατομμύρια εἶναι. Καί οἱ διεφθαρμένοι ἄνθρωποι φαινομενικά εἶναι πολλοί, ἀλλά σέ σχέση μέ τούς Ἁγίους καί τούς Ἀγγέλους εἶναι πολύ λίγοι. Γι’ αὐτό λέει ὁ Κύριος ἀφήνω τά 99 πρόβατα καί ἔρχομαι νά βρῶ τό ἕνα, τό χαμένο πρόβατο. Τά 99 εἶναι οἱ Ἄγγελοι. Τούς ἄφησε ὁ Χριστός... δέν τούς ἄφησε. Φαινομενικά ἄφησε τόν οὐρανό καί ἦρθε στή γῆ γιά νά βρεῖ τό ἕνα χαμένο πρόβατο, ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους.

Ὅμως ἐμεῖς δέν πρέπει νά πλανιόμαστε. Μπορεῖ νά φαίνεται τό κακό ὅτι κυριαρχεῖ καί νά προβάλλει ὡς φυσιολογικό καί θά προβάλλει ἡ διαστροφή ὡς φυσιολογική. Τό βλέπουμε στίς μέρες μας μέ τούς «παλαβούς νόμους» πού ψηφίζουνε, ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος καί ἐλπίζουμε σέ μιά μετάνοια, ἡ ὁποία ὅμως πρέπει νά ξεκινήσει ἀπό μᾶς. Ὁπότε νά διδάσκουμε μέ τή ζωή μας καί μέ τόν λόγο μας τήν ἀνάγκη γιά μετάνοια, γιά ἐξομολόγηση. Ἄν ὑπάρχει μιά ἐλπίδα καί στήν Ἑλλάδα καί στήν ἀνθρωπότητα αὐτή εἶναι ἡ μετάνοια. Δέν ὑπάρχει ἄλλη ἐλπίδα. Οὔτε ἡ ἐλπίδα μας εἶναι στούς πολιτικούς οὔτε στούς στρατιωτικούς οὔτε ἀκόμα -συγχωρέστε με- καί στούς ἐκκλησιαστικούς ἄρχοντες. Μήν περιμένετε καί ἀπό τούς ἐκκλησιαστικούς ἄρχοντες. Δέν εἶναι δικά μου λόγια, τά λέει ὁ π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος. Μήν ἐλπίζουμε σέ κανέναν. Ἔλεγε ὁ π. Ἀθανάσιος, προσέξτε τόν ἑαυτό σας. Πολλά θά ἀκοῦμε καί θά βλέπουμε καί ἀπό τούς ἐκκλησιαστικούς ἄρχοντες. Τό ἔλεγε ὁ ἄνθρωπος ἀπροκάλυπτα, πρίν γίνει αὐτή ἡ «Σύνοδος», ἡ ψευδοσύνοδος τῆς Κρήτης. Τά σχεδιάζανε ἀπό τότε... καί ἀπό πιό πρίν... καί ἔλεγε: Αὐτοί πού θά συγκροτήσουν τή Σύνοδο θά ὀρθοδοξοῦν; Ὄχι! Τό ἔλεγε ἀπροκάλυπτα, ὁ π. Ἀθανάσιος, γιατί ἤξερε τί ἦταν οἱ ἐπίσκοποι καί μιλᾶμε γιά τή δεκαετία τοῦ ’80. Τί θά ἔλεγε σήμερα;.. Καί τό εἴδαμε, δέν ὀρθοτόμησαν τόν λόγο τῆς ἀληθείας, ἀλλά κυριάρχησε ὁ Οἰκουμενισμός.

Γι’ αὐτό νά εἴμαστε ἑδραῖοι καί ἀμετακίνητοι στούς Ἁγίους Πατέρες, σύν πᾶσι τοῖς ἁγίοις, ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος καί δέν ἔχουμε νά φοβηθοῦμε τίποτε. Ἀρκεῖ νά εἴμαστε ἀληθεύοντες ἐν ἀγάπη. Μέ τό ὀρθόδοξο δόγμα καί μέ τήν ὀρθή ζωή, τήν ὀρθόδοξη ἀγάπη. Αὐτά ἤθελα νά πῶ στήν ἀγάπη σας σήμερα. Ἄν θέλετε κάτι νά συζητήσουμε...

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ἐρ. : Πρός τό τέλος τῆς ὁμιλίας σας πού μᾶς εἴπατε γιά τήν ἐξομολόγηση διαφωνῶ στό ὅτι ὅλοι οἱ πνευματικοί καί οἱ ἱερεῖς ἔχουν τήν θεία Χάρη καί θά σᾶς πῶ μιά ἁπλή σκέψη. Ὅταν πηγαίνουμε σ’ ἕναν ἐξομολόγο κι αὐτός εἶναι κυνικός καί σέ ἐξομολογεῖ μέσα σέ δύο λεπτά, καταλαβαίνετε ὅτι...

Ἀπ. : Κοιτάξτε, ὁ Ἅγιος τό λέει θεσμικά. Θεσμικά ἔχουν τήν Χάρη ὅλοι οἱ ἱερεῖς, ἐφόσον δέν εἶναι καθηρημένοι. Τί θά πεῖ θεσμικά; Ἐκ τῆς ἰδιότητός τους, ἐπειδή ἔχουν τήν χειροτονία. Ἀλλά δέν τήν ἐκπέμπουν τήν Χάρη.. αὐτό ναί. Αὐτό θέλεις νά πεῖς κι ἐσύ. Δέν τήν ἐκπέμπουν, γιατί δέν κάνουν σωστή ζωή.

Ἐρ. : Ὁπότε, ὅταν ἕνας ἄνθρωπος ἔχει ψυχολογικά προβλήματα, πού μᾶς λέγατε, καί ἀντί νά πάει στόν ψυχολόγο, πάει στόν πνευματικό, ἄν εἶναι ἕνας τέτοιος πνευματικός δέν θά ἔχει κανένα ὄφελος. Ἐκεῖ θέλω νά καταλήξω. Πρέπει νά ψάξουμε δηλαδή νά βροῦμε ἕναν πνευματικό σωστό, ὥστε νά ἔχουμε κι ἕνα ὄφελος.

Ἀπ. : Ὁπωσδήποτε, αὐτό ἐξυπακούεται καί εἶναι πέρα ἀπό κάθε ἀμφιβολία. Καί ὁ ἴδιος ὁ Ἅγιος Πορφύριος τό ἔλεγε, προσέξτε σέ ποιούς πνευματικούς πᾶτε! Τό ἔλεγε ὁ Ἅγιος, γιατί δέν λειτουργεῖ μαγικά καί τό μυστήριο. Καί ὁ πνευματικός καί ὁ ἐξομολογούμενος δέν εἶναι ἀρκετό...

Ρωτάω μερικούς: - Ἐξομολογήθηκες; Ἐξομολογήθηκα. Καί ξέρετε τί ἐννοεῖ ἐξομολογήθηκα; Πάτερ, διάβασέ μου μιά εὐχή νά κοινωνήσω.. δέν ἔχω τίποτα... τά καθημερινά... Καταλάβατε; Εἶναι ἐξομολόγηση αὐτό; Δέν εἶναι τίποτα αὐτό.

Ἐρ. : Ἐπίσης, ἄν μπορῶ νά πῶ καί κάτι σέ ὅ,τι εἴπατε, πού ἔχει νά κάνει μέ τήν ἠθική διδασκαλία τῶν φιλοσόφων. Ἔτσι μιλήσατε μέ μειωτικά λόγια... Θά σᾶς πῶ ἕνα ἁπλό παράδειγμα, κάτι πού εἶχε πεῖ ὁ Πλάτωνας, γιά τήν ἐγκράτεια συγκεκριμένα. Εἶχε πεῖ ἕνα ἀπόφθεγμα, ὅτι τό νά νικᾶς τόν ἑαυτό σου, ἀπό ὅλες τίς νίκες εἶναι πρώτη καί καλύτερη. Καί κάπου ἀλλοῦ συνεχίζει καί λέει, ὅτι διαπαιδαγωγώντας τούς νέους στό θέμα τῆς ἐγκράτειας, οἱ νέοι γίνονται κύριοι τῶν ἑαυτῶν τους ὄχι μόνο σέ ὅ,τι ἀφορᾶ στήν ἐπιθυμία πού ἔχουν γιά τά φαγητά ἀλλά καί στίς διάφορες ἡδονές τῶν αἰσθήσεων. Ἐσεῖς ποῦ βρίσκετε τό λάθος;

Ἀπ. : Δέν λέω ὅτι εἶναι λάθος. Σᾶς εἶπα ὅτι δέν μπορεῖ νά σταθεῖ αὐτό ἀπό μόνο του. Πολύ ὡραῖα τά λέει ὁ Πλάτωνας καί μακάρι νά τά ἐφαρμόζαμε, ἀλλά δέν μποροῦμε νά τά ἐφαρμόσουμε, γιατί δέν ἔχουμε τίς δυνάμεις ἀπό μόνοι μας καί τή συνείδησή μας δέν μποροῦμε νά τή φυλάξουμε σ’ αὐτά τά ὡραῖα παρά γιά πολύ λίγο. Σιγά-σιγά ἡ συνείδησή μας, αὐτό ἔλεγε ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος, χωρίς τήν ἐν Χριστῷ αὔξηση, ὑποβαθμίζεται καί αὐτές πού εἶναι ὡραιότατες ἠθικές ἀρχές, δέν σώζουν τόν ἄνθρωπο. Γιατί, γιά νά σωθεῖ ὁ ἄνθρωπος, δέν χρειάζεται ἀρχές μόνο, χρειάζεται προπάντων τόν Θεάνθρωπο Χριστό, χρειάζεται τήν ἐνέργεια τοῦ Θεανθρώπου, τή θεία Χάρη. Ἔτσι σωζόμαστε. Αὐτό εἶναι τό βασικό πού πρέπει νά καταλάβουμε, ὅτι δέν μᾶς σώζουν οἱ ἀρχές οὔτε τά ἰδανικά οὔτε οἱ ἀξίες.. Λένε νά δώσουμε στούς νέους ἀξίες. Πάρε ἀξίες. Λοιπόν; Μπορεῖ νά τίς ἐφαρμόσει, νά τίς τηρήσει; Δέν μπορεῖ, γιατί δέν τοῦ δίνεις τίς δυνάμεις, γιά νά τό κάνει. Οἱ δυνάμεις ποῦ ὑπάρχουν; Ὑπάρχουν στήν Ἐκκλησία. Πρέπει νά τοῦ δείξεις τήν Ἐκκλησία, τόν Χριστό καί ἐκεῖ μέσα θά μπορεῖ νά πραγματώσει καί τίς ἀξίες.

Ἐρ. : Πάτερ, ὅταν ὁ ἀββᾶς Δωρόθεος ξεκίνησε τόν μοναχικό του βίο, οἱ δάσκαλοί του Βαρσανούφιος καί Ἰωάννης, τόν προέτρεπαν νά νεκρώσει τό ἀτομικό του θέλημα. Σέ ὅ,τι ἀφορᾶ σ’ αὐτά πού μᾶς εἴπατε γιά τήν τελειότητα καί γιά τήν θεανθρωποίηση καί τήν χριστοποίηση -αὐτές οἱ ὡραῖες λέξεις πού μᾶς εἴπατε- ποιός σήμερα τό κάνει αὐτό τό πράγμα;

Ἀπ. : Νά κάνω μιά διευκρίνιση. Εὐχαριστῶ, μέ βοηθᾶνε οἱ ἐρωτήσεις. Ὅταν λέμε νά νεκρώσουμε τό θέλημά μας, δέν ἐννοοῦμε νά κάνουμε μιά λοβοτομή στήν ὕπαρξή μας, ἄν μποροῦσε νά γίνει μιά τέτοια πνευματική ἐγχείρηση νά σοῦ κόψει ἕνα κομμάτι πού λέγεται βούληση-θέληση... Δέν ὑπάρχει αὐτό. Ἀλλά, ὅταν λένε οἱ Πατέρες νά νεκρώσουμε τό θέλημα, ἐννοοῦνε νά ταυτίσουμε τό θέλημά μας μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί νά μήν κάνουμε τό δικό μας ἀλλά τοῦ Θεοῦ.

Ποιός τό κάνει σήμερα; Ἕνας καλός μοναχός τό κάνει. Καί λέει: ὅ,τι πεῖ ὁ Γέροντας. Ὁ Γέροντας εἶναι εἰς τύπον καί τόπον Χριστοῦ. Ἑπομένως, κόβει τό δικό του θέλημα κάθε στιγμή καί τό ὑποτάσσει στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό κάνει καί ἕνας ὁποιοσδήποτε λαϊκός πού ζεῖ στόν κόσμο, ὅταν ἐξομολογεῖται τακτικά καί κάνει ὑπακοή στόν πνευματικό του. Πολύ ἁπλά! Ἄν θέλουμε νά κάνουμε ὑπακοή, δέν θά μᾶς ἐμποδίσει τίποτα. Δέν εἶσαι βέβαια σάν τόν μοναχό πού ἔχει τόν Γέροντά του κάθε μέρα 24 ὧρες δίπλα του, ἀλλά θά βρεῖς τρόπο. Ἄν θέλεις νά κάνεις ὑπακοή, θά βρεῖς. Καί θά ρωτᾶς καί ὅταν θά πᾶς γιά ἐξομολόγηση καί τηλέφωνα ὑπάρχουν καί τώρα ἔχουμε καί ἕνα σωρό ἄλλα ἠλεκτρονικά μέσα καί ἐφόσον θέλεις, θά βρεῖς τρόπο νά κάνεις ὑπακοή, νά κόψεις τό θέλημά σου. Ἐκεῖνος πού δέν θέλει, δέν θά τό κόψει. Ἐκεῖνος πού δέν θέλει καί ὅταν θά πάει καί θά τοῦ πεῖ ὁ Γέροντάς του, κάνε αὐτό, δέν θά τό κάνει. Θά βρεῖ τρόπους νά τό ὑπερβεῖ, νά τό παραβλέψει. Ἄν θέλεις, τό κάνεις.

Ἀλλοίμονο, ἄν ὁ Χριστός μᾶς ζητάει πράγματα πού δέν μποροῦμε νά κάνουμε ἔ; Γιατί αὐτό μᾶς τό ζητάει ὁ Χριστός. Πῶς μᾶς τό ζητάει; Ὅταν λέει «ὅποιος θέλει νά Μέ ἀκολουθήσει, νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του»²². Ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας εἶναι αὐτό, ἄρνηση τοῦ θελήματός μας. Γιατί, κυρίως ἑαυτός μας εἶναι τό αὐτεξούσιό μας, ἡ ἐλευθερία μας, πού θέλουμε ὁ καθένας νά κάνει -ὅπως λέμε λαϊκά- κουμάντο τόν ἑαυτό του. «Θέλω καί μπορῶ». «Κάνε αὐτό πού ἐσύ θέλεις». «Πρῶτα τόν ἑαυτό σου». Αὐτά εἶναι τά κοσμικά συνθήματα. Ὁ Χριστός λέει τό ἀντίθετο: νά θέλεις ὅ,τι Ἐγώ θέλω. Ὅ,τι θέλει ὁ Χριστός δηλαδή. Καί νά καταλάβεις ὅτι δέν μπορεῖς τίποτε, ὅσο καί νά θέλεις, γιατί «χωρίς Ἐμένα δέν μπορεῖτε νά κάνετε τίποτα»²³. Εἶναι ἀκριβῶς τά ἀντίστροφα ἀπό αὐτά πού λέει ὁ κόσμος.

Μποροῦμε νά θέλουμε, ἀλλά δέν μποροῦμε νά κάνουμε αὐτά πού θέλουμε. Καί τό πιό καλό πράγμα νά θέλεις, ὅπως αὐτά πού εἶπε ὁ Πλάτωνας, τά ἠθικά συστήματα, δέν μπορεῖς νά τά κάνεις στήν πράξη, γιατί δέν ἔχεις τίς δυνάμεις, τίς θεανθρώπινες δυνάμεις, πού τίς βρίσκεις μόνο μέσα στόν Θεάνθρωπο, στήν Ἐκκλησία.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

https://hristospanagia3.blogspot.gr/

1 Ἐφ. 15,4.

2 Ἰω. 14,6.

3 Α' Κορ. 10,3.

4 Ἐφ. 3,18.

5 Γεν. 1,26-27.

6 Φιλιπ. 3,14.

7 Ἐφ. 4,13.

8 Ἀποκ. 22,11.

9 Ματθ. 18,22.

10 Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτη, Βίος καί Λόγοι, ΣΤ’ ἔκδοση, 2006 (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, ΣΤ’).

11 Ὄ.π.

12 Γαλ. 5,24.

13 Τό χάρισμα τῆς διάκρισης στήν Ὀρθόδοξη Πνευματική Καθοδήγηση, ἐκδ. Ἱ. Ἡσυχαστήριο “Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος”, 2011 (στό ἑξῆς: Τό χάρισμα τῆς διάκρισης).

.

14 Σωτήρη Ἀδαμίδη, Θεραπευτική τῶν Πατέρων καί ψυχανάλυση, Ἐκδόσεις Σταμούλη.

15 Κωνσταντίνου Γιαννιτσιώτη, Κοντά στον γέροντα Πορφύριο. Ἔκδοση Ἱεροῦ Γυναικείου Ἡσυχαστηρίου ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Ἀθῆναι, 1995.

16 Ἰωάν. 5,14.

17 Κωνσταντίνου Γιαννιτσιώτη, Κοντά στον γέροντα Πορφύριο. Ἔκδοση Ἱεροῦ Γυναικείου Ἡσυχαστηρίου ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Ἀθῆναι, 1995.

18 Τό χάρισμα τῆς διάκρισης.

19 Βίος καί Λόγοι, ΣΤ’.

20 Τό χάρισμα τῆς διάκρισης.

21 Βίος καί Λόγοι, ΣΤ’.

22 Ματθ. 16,24.

23 Ἰωάν. 15,4.