Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, σκέφτηκα σήμερα νά συνεχίσουμε σχετικά μέ τήν ἔξοδο τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα, τό ὁποῖο ἔχει πολύ ἐνδιαφέρον. Σκέφτηκα νά δοῦμε κι ἕνα βιβλίο πού ἔχει γράψει ἕνας σύγχρονος ἁγιασμένος ἄνθρωπος, κεκοιμημένος τώρα, ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ, τό ὁποῖο ἔχει τίτλο: «Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο» καί ὑπότιτλο: «Οἱ Μεταθανάτιες ἐμπειρίες στό φῶς τῆς Ὀρθόδοξης Διδασκαλίας»1.
Ὅπως λέει στήν εἰσαγωγή ὁ π. Ἰωάννης Δρογγίτης, ὁ ὁποῖος ἐπιμελήθηκε αὐτό τό βιβλίο, «Ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἀναπτύσσεται σέ ἕνα κοσμικό περιβάλλον καί ἔχει δεχθεῖ μία παιδεία οὐμανιστική στό πνεῦμα τοῦ εὐρωπαϊκοῦ διαφωτισμοῦ», δηλαδή μιά παιδεία πού βασίζεται στή λογική καί ὄχι στήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς, ὅπως μᾶς διδάσκει ἡ ὀρθόδοξη θεολογία, αὐτός ὁ ἄνθρωπος λοιπόν, πού ἔχει ὡς κυβερνήτη του τή λογική, δηλαδή ὅ,τι πίπτει στίς αἰσθήσεις, τό ὁποῖο ἐπεξεργάζεται μετά μέ τόν ἐγκέφαλο, «στέκεται μέ ἀμηχανία» μπροστά στό φαινόμενο τοῦ θανάτου, ἀκόμα καί στό τί εἶναι «ἀγάπη, μετάνοια, εὐλάβεια καί ἄλλα. Ἀδυνατεῖ νά τά κατανοήσει καί νά τά ἑρμηνεύσει, γιατί τά προσεγγίζει ὄχι μέ νοῦ «καθηγεμόνα καί αὐτοκράτορα», ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, «ἀλλά ἀποπροσανατολισμένο καί «δοῦλο τῶν ἀλόγων παθῶν»2. Ἕναν νοῦ, δηλαδή, σκοτισμένο ἀπό τά πάθη.
Γι’ αὐτό σκέφτηκα ὅτι πρέπει νά δοῦμε τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τό θέμα αὐτό, ἡ ὁποία ὄντως ὑπάρχει καί δέν εἶναι ἀσαφής καί συγκεχυμένη. Οἱ Ἅγιοι Πατέρες μᾶς ἔχουν δώσει ὅλα τά βασικά στοιχεῖα γύρω ἀπό τό θέμα τοῦ θανάτου καί τοῦ τί ἀκολουθεῖ μετά τόν θάνατο. Μέσα ἀπό τά συναξάρια, μέσα ἀπό τίς διδασκαλίες τῶν Ἁγίων, ἀλλά καί μέσα ἀπό τίς ἐμπειρίες τῶν Ἁγίων θά δοῦμε σιγά-σιγά τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία. Σήμερα ὑπάρχει βέβαια καί πολλή φιλολογία, πολλά βιβλία γράφονται καί πολλά περιοδικά ἐκδίδονται, τά ὁποῖα ἔχουν σχέση μέ τά φαινόμενα αὐτά γύρω ἀπό τόν θάνατο, μέ τίς ἐπιθανάτιες ἤ μεταθανάτιες ἐμπειρίες, μέ τήν παραψυχολογία κ.λ.π.
Θά δεῖτε ὅτι ὁ π. Σεραφείμ Ρόουζ χρησιμοποιεῖ καί τέτοιες καταγραφές, μαρτυρίες, ἐμπειρίες, ἔρευνες, πού ἔχουν κάνει ἄθεοι, ἀγνωστικιστές, ἄνθρωποι οἱ ὁποῖοι δέν σχετίζονται μέ τήν Ὀρθοδοξία, μπορεῖ νά εἶναι προτεστάντες ἤ ἁπλῶς γιατροί, ἐπιστήμονες, ψυχίατροι, ψυχολόγοι κ.λ.π. Καί παρουσιάζει αὐτή τήν θέση τους σέ ἀντιδιαστολή μέ αὐτό πού ἐμεῖς ἔχουμε ὡς ἐμπειρία τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία εἶναι καταγραμμένη στήν Ἁγία Γραφή καί στούς Ἁγίους Πατέρες. Ἔτσι μπορεῖ νά καταδειχτεῖ ἡ πλάνη ὅλων αὐτῶν τῶν διδασκαλιῶν καί τῶν θέσεων. Ἀλλά ἀπό τήν ἄλλη πλευρά βλέπουμε καί κάτι ἄλλο, ὅτι ἐπιβεβαιώνεται μέσα ἀπό τήν ἀρνητική πλανεμένη διδασκαλία αὐτῶν τῶν ἀνθρώπων ὅτι ὄντως ὑπάρχει ἡ μετά θάνατον ζωή. Καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά ὅτι ὑπάρχει καί ὁ διάβολος, ὑπάρχει καί ἡ πλάνη, καί ὁ διάβολος μετασχηματίζεται καί σέ ἄγγελο φωτός3.
Ἔχουμε ὑπόψη μας πολλά περιστατικά, τά ἔχουμε ἤδη ἀναφέρει ἀπό τόν Εὐεργετινό, γιά τό πῶς ἐξέρχεται ἡ ψυχή τῶν ἀνθρώπων καί τό πῶς πολλές φορές συμβαίνουν ὑπερφυσικά φαινόμενα, ἰδίως ὅταν ἕνας ἄνθρωπος εἶναι ἅγιος. Ἔχουμε ὑπόψη μας ἐπίσης, ἐμπειρίες ἁγίων πού πληροφορήθηκαν γιά τήν ὕπαρξη τῶν τελωνίων, τῶν ἐναερίων δαιμονικῶν πνευμάτων, τά ὁποῖα προσπαθοῦν νά δυσκολέψουν τήν ψυχή κατά τήν πορεία της πρός τόν Θεό.
Θά πρέπει νά δοῦμε λίγο ποιά εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τούς Ἀγγέλους, ἔτσι ὥστε νά ἔχουμε μία βάση καί νά μποροῦμε νά ἑρμηνεύσουμε τίς, δαιμονικές κατά βάση, ἐμπειρίες σ’ αὐτούς τούς ἀνθρώπους πού ἀναφέραμε προηγουμένως.
Ἄς δοῦμε λοιπόν, σιγά-σιγά, τήν διδασκαλία μας γιά τούς Ἀγγέλους. «Γνωρίζουμε ἀπό τούς λόγους τοῦ ἴδιου τοῦ Χριστοῦ», λέει ὁ π. Σεραφείμ, «ὅτι μετά τόν θάνατο τήν ψυχή τήν συναντοῦν Ἄγγελοι. «Ἐγένετο δέ ἀποθανεῖν τόν πτωχόν καί ἀπενεχθῆναι αὐτόν ὑπό τῶν ἀγγέλων εἰς τόν κόλπον Ἀβραάμ»4»5. Συνέβη νά πεθάνει ὁ πτωχός καί νά βρεθεῖ ἀπό τούς ἀγγέλους στόν κόλπο τοῦ Ἀβραάμ, λέει στό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο.
Ἐπίσης, «τό Εὐαγγέλιο μᾶς πληροφορεῖ γιά τή μορφή μέ τήν ὁποία ἐμφανίζονται οἱ Ἄγγελοι» καί ἔχει σημασία αὐτό, γιατί οἱ συγγραφεῖς, πού σᾶς εἶπα προηγουμένως, πού ἀσχολοῦνται μέ τίς ἐπιθανάτιες ἐμπειρίες μιλοῦνε κι αὐτοί γιά κάποια φωτεινή μορφή, πού συναντοῦν κατά τήν ἔξοδό τους ἀπό τό σῶμα, ἀλλά αὐτή ἡ φωτεινή μορφή εἶναι ἀκαθόριστη. Ἐνῶ ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία μας, μᾶς μιλάει γιά καθορισμένη μορφή πού ἔχουν οἱ Ἄγγελοι. «Ἄγγελος γάρ Κυρίου καταβάς ἐξ οὐρανοῦ», λέει στό κατά Ματθαῖον, «ἦν δέ ἡ ἰδέα αὐτοῦ ὡς ἀστραπή καί τό ἔνδυμα αὐτοῦ λευκόν ὡσεί χιών»6. Ἄγγελος Κυρίου κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό, τό πρόσωπό του ἦταν σάν ἀστραπή καί τό ἔνδυμά του σάν τό χιόνι. Συγκεκριμένος δηλαδή καί καθορισμένος. Καί πάλι λέει «ἄνδρες δύο ἐπέστησαν αὐταῖς ἐν ἐσθήσεσιν ἀστραπτούσαις»7, στό κατά Λουκάν Εὐαγγέλιο.
«Σέ ὅλη τή διάρκεια τῆς ἱστορίας τοῦ Χριστιανισμοῦ οἱ Ἄγγελοι φανερώνονται μέ τήν ἴδια αὐτή μορφή». Δηλαδή πῶς; «Ὡς ἐξαστράπτοντες νεανίσκοι περιβεβλημένοι στολή λευκή». Ἔτσι ἐμφανίζονται οἱ Ἄγγελοι καί «ἡ εἰκονογραφική παράδοση σχετικά μέ τήν ἐμφάνιση Ἀγγέλων παραμένει ἐπίσης σταθερή διαμέσου τῶν αἰώνων». Δηλαδή, οἱ ὀρθόδοξοι ἁγιογράφοι πάντα, κατά τόν ἴδιο τρόπο, ἀπεικονίζουν τούς Ἀγγέλους, ὡς ἐξαστράπτοντες νεανίσκους, σάν νέους οἱ ὁποῖοι ἀστράπτουν, εἶναι ὁλόφωτοι. Καί «συχνά μέ φτερά, τά ὁποῖα ἀποτελοῦν ἕνα συμβολικό χαρακτηριστικό», γιά νά μᾶς δείξουν τό ἔργο τῶν Ἀγγέλων, τό ὁποῖο εἶναι ἡ διακονία. Ὅπως λέει πάλι ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι «πνεύματα, εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα»8, τά ὁποῖα ὑπηρετοῦν - διακονοῦν ταχύτατα ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους μεταφέροντας τίς βουλές τοῦ Θεοῦ καί βοηθώντας μας νά ἐκπληρώνουμε τίς βουλές τοῦ Θεοῦ. Καί τό ἄλλο ἔργο τῶν Ἀγγέλων, ὅπως εἶναι καταγραμμένο στά ἱερά μας βιβλία, εἶναι ἡ δοξολογία τοῦ Θεοῦ, ἡ διαρκής ὑμνολογία τοῦ Θεοῦ.
«Ἡ Ἑβδόμη Οἰκουμενική Σύνοδος τοῦ 787 μ.Χ. ὅρισε ὅτι οἱ Ἄγγελοι θά πρέπει πάντα νά ἀπεικονίζονται μόνο κατ’ αὐτόν τόν τρόπο, δηλαδή ὡς ἄνθρωποι», ὄχι μέ ἄλλη μορφή. Αὐτό πού βλέπουμε στίς δυτικές ζωγραφιές, δέν τίς λέω εἰκόνες, κάτι ἀγγελάκια παχουλά, οἱ λεγόμενοι ««ἐρωτιδεῖς» τῆς Δυτικῆς τέχνης τῆς Ἀναγέννησης καί τῶν κατοπινῶν περιόδων εἶναι παγανιστικῆς ἔμπνευσης», δηλαδή ἔρχονται ἀπό τούς εἰδωλολάτρες «καί δέν ἔχουν καμιά σχέση μέ τούς ἀληθινούς Ἀγγέλους»9. Βλέπουμε τώρα ἕνα στοιχεῖο πλάνης πού ἔχει μπεῖ μέσα στόν Παπισμό.
«Μάλιστα, ὄχι μόνον ὅσον ἀφορᾶ τήν καλλιτεχνική ἀναπαράσταση Ἀγγέλων, ἀλλά καί στή συνολική διδασκαλία περί πνευματικῶν ὄντων, ἡ σύγχρονη Ρωμαιοκαθολική καί Προτεσταντική Δύση ἔχει κατά πολύ ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τή διδασκαλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καί τῆς ἀρχαίας Χριστιανικῆς παράδοσης». Αὐτά πού ζωγραφίζουν στίς ζωγραφιές τους δηλαδή οἱ παπικοί ὡς ἀγγέλους δέν εἶναι Ἄγγελοι. Εἶναι ὄντα, τά ὁποῖα ἔχουν ἔρθει ἀπό τήν εἰδωλολατρία καί ἔχουνε παρεισφρήσει σ’ αὐτήν τήν θρησκευτική ζωγραφική τῆς Δύσης. «Εἶναι σημαντικό νά γνωρίζουμε αὐτό τό σφάλμα, ἐάν θέλουμε νά κατανοήσουμε τήν ἀληθινή χριστιανική διδασκαλία γιά τήν πορεία τῆς ψυχῆς μετά τόν θάνατο»10.
Ἕνας Ἅγιος, σύγχρονος σχεδόν, Ρῶσος, «ὁ Ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος Μπριαντσιανίνωφ (κοιμήθηκε τό 1867), παρατήρησε αὐτό τό σφάλμα καί ἀφιέρωσε ἕναν ὁλόκληρο τόμο ἀπό τά Ἔργα του τόσο γιά νά τό ἀποκαλύψει, ὅσο καί γιά νά παραθέσει τήν ἀληθινή Ὀρθόδοξη διδασκαλία σχετικά μέ τό θέμα», δηλαδή τῆς πλάνης πού ὑπάρχει στή Δύση ὅσον ἀφορᾶ τούς Ἀγγέλους καί τά πνευματικά ὄντα. Ἐπίσης, μία ἄλλη πλάνη γενικότερη εἶναι αὐτή πού ἦρθε ἀπό τήν φιλοσοφία τοῦ Ντεκάρτ, τοῦ Καρτέσιου, φιλόσοφος τοῦ 17ου αἰῶνα. Τί λέει αὐτή ἡ φιλοσοφία; «Καθετί πού βρίσκεται ἔξω ἀπό τόν ὑλικό κόσμο ἀνήκει ἁπλῶς στόν κόσμο τοῦ «ἀμιγοῦς πνεύματος»». Ἔχουμε δύο πράγματα μόνο δηλαδή: ὕλη καί πνεῦμα. Καί μέσα στό πνεῦμα «τοποθετεῖ καί τόν ἄπειρο Θεό, στό ἴδιο ἐπίπεδο μέ τά πεπερασμένα πνεύματα, Ἀγγέλους, δαίμονες, ψυχές ἀποθανόντων»11. Τά ἐξισώνει ὅλα αὐτή ἡ φιλοσοφία. Μιά τέτοια ἰδέα ὁπωσδήποτε εἶναι πλανεμένη. Τί σχέση ἔχει ὁ ἄκτιστος Θεός μέ τά κτιστά πνεύματα, μέ τούς Ἀγγέλους καί τούς δαίμονες; Καμία σχέση! Ὁ ἕνας εἶναι ὁ Δημιουργός καί τά ἄλλα δημιουργήματα. Ὅμως μέ βάση αὐτή τήν φιλοσοφία ὕλη - πνεῦμα ἐξισώνεται ὁ Θεός μέ τά κτιστά πνεύματα.
Σήμερα, «αὐτή ἡ ἰδέα εἶναι ἐξαιρετικά διαδεδομένη, ἄν καί ὅσοι τήν ἀσπάζονται δέν ἀντιλαμβάνονται τίς πλήρεις συνέπειές της, καί ἐξηγεῖ ἕνα μεγάλο μέρος τῆς σύγχυσης πού διέπει τόν σύγχρονο κόσμο , ὅσον ἀφορᾶ τά «πνευματικά» θέματα»12. Βλέπετε σήμερα μιλᾶνε γιά «πνευματικά» θέματα, γιά «πνευματικές» ἐκδηλώσεις. Ὁτιδήποτε ἔχει σχέση μέ τόν πολιτισμό κ.λ.π. τό λένε «πνευματικές» ἐκδηλώσεις, «πνευματικά» ἱδρύματα.. καί μέσα ἐκεῖ βάζουνε τά πάντα, καί τά πονηρά πνεύματα καί τίς διδασκαλίες τους. Ὅλα αὐτά θεωροῦνται «πνευματικές» ἐκδηλώσεις. Ὅπως λέγαμε, ἀκόμα καί «Οἱ μάγισσες τῆς Σμύρνης» καί ὅλα αὐτά τά διαβολικά πράγματα θεωροῦνται στοιχεῖα πνευματικά, τῆς λαϊκῆς μας παράδοσης.
Ἔτσι λοιπόν «ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἐκδηλώνεται γιά καθετί πού βρίσκεται ἔξω ἀπό τόν ὑλικό κόσμο, συχνά μέ ἐλάχιστη διάκριση μεταξύ τοῦ τί εἶναι θεῖο, ἀγγελικό, δαιμονικό, ἤ ἁπλῶς καί μόνο ἀποτέλεσμα ἀσυνήθιστων ἀνθρώπινων δυνάμεων ἤ καί τῆς φαντασίας»13. Ὑπάρχει μιά τεράστια σύγχυση σήμερα στόν κόσμο. Μπερδεύεται τό θεῖο μέ τό ἀγγελικό, μέ τό δαιμονικό, μέ τό φανταστικό ἤ καί μέ τό ἁπλά ἀνθρώπινο, τό ὁποῖο κάποτε ἐκδηλώνεται μέ κάποιες ἔντονες δυνάμεις, οἱ ὁποῖες δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ἀνθρώπινες δυνάμεις. Δέν ὑπάρχει, δηλαδή, ἡ στοιχειώδης διάκριση.
«Γιά νά κατανοήσουμε τήν Ὀρθόδοξη διδασκαλία περί Ἀγγέλων καί ἄλλων πνευμάτων, πρέπει πρῶτα νά ἀπαλλαγοῦμε ἀπό τήν ὑπεραπλουστευμένη σύγχρονη διάκριση «ὕλης - πνεύματος». Ἡ ἀλήθεια εἶναι πολύ πιό σύνθετη ἀπό αὐτήν τή διάκριση, ἀλλά καί ταυτόχρονα τόσο «ἁπλή» πού ὅσοι εἶναι ἀκόμα ἱκανοί νά τήν πιστεύουν, μᾶλλον θά θεωρηθοῦν ἀπό πολύ κόσμο ὡς «ἀφελῶς προσηλωμένοι στό γράμμα»14, στήν Ἁγία Γραφή, στούς Ἁγίους Πατέρες. Ἐμεῖς ἐκεῖ θέλουμε νά εἴμαστε προσηλωμένοι καί θά δεῖτε ὅτι ἐμεῖς εἴμαστε στήν ἀλήθεια.
«Ὁ Ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος γράφει: «Ὅταν ὁ Θεός ἀνοίξει τούς πνευματικούς ὀφθαλμούς ἑνός ἀνθρώπου, αὐτός τότε μπορεῖ νά δεῖ τά πνεύματα μέ τή δική τους μορφή. Οἱ Ἄγγελοι, ὅταν ἐμφανίζονται στούς ἀνθρώπους, ἔχουν πάντοτε ἀνθρώπινη μορφή». Παρομοίως, σύμφωνα μέ τόν Ἐπίσκοπο Ἰγνάτιο, «ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καθίσταται φανερό ὅτι ἡ ἀνθρώπινη ψυχή ἔχει τή μορφή ἀνθρωπίνου σώματος, ἀκριβῶς ὅπως τά ἄλλα δημιουργημένα πνεύματα»15. Γι’ αὐτό βλέπετε καί στήν εἰκόνα τῆς κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ὁ Χριστός μας κρατάει στά χέρια Του τήν ψυχή τῆς Παναγίας μας. Εἶναι μέ ἀνθρώπινη μορφή. Ἕνας μικρός ἄνθρωπος εἶναι. Ἔτσι εἶναι ἡ μορφή τῆς ψυχῆς. Αὐτά δέν εἶναι συμβολικά, εἶναι πραγματικά καί βασίζονται στήν ἐμπειρία τῶν Ἁγίων μας.
«Γιά νά τό ἀποδείξει αὐτό ὁ Ἐπίσκοπος Ἰγνάτιος παραθέτει ἕνα πλῆθος ἀποσπασμάτων ἀπό Πατερικές πηγές». Λέει ἄς ποῦμε: «Ὁ Μέγας Βασίλειος στό ἔργο του, περί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, «ὡς πρός τίς Ἀγγελικές δυνάμεις ἡ μέν οὐσία αὐτῶν εἶναι πνεῦμα ἀέριο ἤ ἴσως πῦρ ἄυλον. Γι’ αὐτό καί βρίσκονται σέ συγκεκριμένο τόπο καί γίνονται ὁρατοί μέ τήν ἐμφανίσή τους σέ ἀξίους ὑπό τήν μορφή τῶν δικῶν τους σωμάτων». Ὅποιοι εἶναι ἄξιοι, βλέπουν τούς Ἀγγέλους ὅπως εἶναι, μέ τή μορφή τους. «Ἐπίσης, «γιά τούς Ἀγγέλους πιστεύεται ὅτι καθένας ἀπό αὐτούς βρίσκεται σέ ὁρισμένο τόπο»16, λέει πάλι ὁ Μέγας Βασίλειος, δέν εἶναι πανταχοῦ παρόντες. Πανταχοῦ παρών εἶναι μόνο ὁ Θεός, παντοῦ δηλαδή. Τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι πανταχοῦ παρόν. Οἱ Ἄγγελοι δέν εἶναι. Εἶναι σ’ ἕναν συγκεκριμένο τόπο.
«Ὁ Ἄγγελος, ὁ ὁποῖος παρουσιάσθηκε στόν Κορνήλιο, δέν βρισκόταν ταυτοχρόνως καί δίπλα στόν Φίλιππο, ἐνῶ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος συνομιλοῦσε μέ τόν Ζαχαρία στό θυσιαστήριο, δέν βρισκόταν συγχρόνως καί στή θέση του στόν οὐρανό». Εἶχε μετακινηθεῖ, ἦταν δίπλα στόν Ζαχαρία, στό θυσιαστήριο μέσα στόν ναό τοῦ Σολομῶντος. «Παρόμοια, διδάσκει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Κι ἀπό τήν Τριάδα», τήν Ἁγία Τριάδα πού εἶναι τρία φῶτα καί ἕνα φῶς, «φῶτα δεύτερα βασιλικά πού λάμπουν, εἶναι οἱ λαμπροί Ἄγγελοι, χωρίς μορφή, πού στόν μεγάλο θρόνο σάν πνεύματα πανάλαφρα στέκονται ὁλόγυρά του, φλόγα καί πνεύματα θεϊκά, γοργά πετοῦν στά αἰθέρια».
Ἔτσι λοιπόν, οἱ Ἄγγελοι, ἐνῶ εἶναι «πνεύματα» καί «πυρός φλόγα», ὅπως διαβάζουμε στήν Ἁγία Γραφή, «ὁ ποιῶν τούς ἀγγέλους αὐτοῦ πνεύματα καί τούς λειτουργούς αὐτοῦ πυρός φλόγα»17, καί ἐνοικοῦν σέ ἕναν κόσμο, ὅπου δέν ἰσχύουν οἱ γήινοι νόμοι πού διέπουν τόν χῶρο καί τόν χρόνο», ἐντούτοις εἶναι περιορισμένοι ἀπό τόν χῶρο καί τόν χρόνο, «καί ἐνεργοῦν μέ τέτοιους «ὑλικούς» τρόπους, ἄν μποροῦμε νά τούς ὀνομάσουμε ἔτσι, πού μερικοί Πατέρες δέν διστάζουν νά ἀναφέρονται στά «ἀέρια σώματα» τῶν Ἀγγέλων»18. Κάποτε ρώτησαν καί τόν Ἅγιο Παΐσιο, πού εἶχε δεῖ Ἀγγέλους, πῶς εἶναι. Καί εἶχε πεῖ, εἶναι κάτι πολύ λεπτό. Αὐτό πού λένε καί ἐδῶ οἱ Ἅγιοι. Βλέπετε πῶς συμφωνοῦν ὅλοι οἱ Ἅγιοι Πατέρες. Τό σῶμα τους εἶναι κάτι πολύ λεπτό, ἀέρια σώματα.
«Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, συνοψίζοντας κατά τόν 8ο αἰῶνα τήν διδασκαλία τῶν προγενέστερων Πατέρων, ἀναφέρει: «ὁ Ἄγγελος λέγεται ἀσώματος καί ἄυλος, ὅταν συγκρίνεται μέ μᾶς, γιατί καθετί πού συγκρίνεται μέ τόν Θεό, τόν μόνο ἀσύγκριτο, βρίσκεται παχύ καί ὑλικό». Σέ σχέση μέ μᾶς εἶναι ἄυλοι, ἀλλά ἔχουν μιά ὑλικότητα. Ὁ μόνος πραγματικά ἄυλος εἶναι ὁ Θεός. Ἀκόμα, λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης, «Οἱ Ἄγγελοι εἶναι περιγραπτοί. Ὅταν βρίσκονται στόν οὐρανό, δέν βρίσκονται στή γῆ», ἔχουν περίγραμμα. «Καί ὅταν στέλνονται ἀπό τόν Θεό στή γῆ, δέν μένουν στόν οὐρανό. Δέν περιορίζονται ἀπό τείχη καί πόρτες καί κλειδαριές καί σφραγίσματα, γιατί δέν ἔχουν ὅρια. Βέβαια, λέγω ὅτι δέν ἔχουν ὅρια, γιατί δέν φανερώνονται ὅπως ἀκριβῶς εἶναι στούς ἀξίους, σ’ αὐτούς πού θά θελήσει ὁ Θεός νά φανερωθοῦν, ἀλλά μέ μετασχηματισμό, ὅπως μποροῦν νά τούς δοῦν αὐτοί πού τούς βλέπουν»19. Ἀλλά εἴπαμε, ἡ ἐμπειρία τῶν Ἁγίων μας εἶναι ἴδια, ὅτι σέ μᾶς τούς ἀνθρώπους ἐμφανίζονται σάν ἄνθρωποι. Μετασχηματίζονται καί γίνονται ἔτσι, ὥστε νά μποροῦμε νά τούς δοῦμε. Ἀλλά πάντοτε φαίνονται σάν ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι εἶναι ἐξαστράπτοντες.
«Λέγοντας ὅτι οἱ Ἄγγελοι «δέν φανερώνονται ὅπως ἀκριβῶς εἶναι», ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός δέν βρίσκεται σέ ἀντίφαση μέ τόν Ἅγιο Βασίλειο, ὁ ὁποῖος διδάσκει ὅτι οἱ Ἄγγελοι ἐμφανίζονται «ὑπό τήν μορφή τῶν δικῶν τους σωμάτων». Καί οἱ δύο αὐτές δηλώσεις εἶναι ἀληθεῖς, ὅπως φαίνεται σέ πολυάριθμες φανερώσεις Ἀγγέλων στήν Παλαιά Διαθήκη. Ἔτσι, ὁ Ἀρχάγγελος Ραφαήλ ἦταν ἐπί πολλές ἑβδομάδες ὁ συνταξιδιώτης τοῦ Τωβία». Τό βιβλίο «Τωβίτ» τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μᾶς περιγράφει αὐτό τό γεγονός. Ὁ Τωβίας συνταξιδεύει γιά πολλές ἑβδομάδες μ’ ἕναν Ἀρχάγγελο χωρίς νά τόν γνωρίζει. Νομίζει πώς εἶναι ἄνθρωπος, ἔχει μορφή ἀνθρώπου. Εἶναι ὁ Αρχάγγελος Ραφαήλ «χωρίς ποτέ νά κινήσει τήν παραμικρή ὑποψία ὅτι δέν ἦταν ἄνθρωπος. Ὡστόσο, ὅταν ὁ Ἀρχάγγελος ἀποκάλυψε στό τέλος ποιός ἦταν, εἶπε: «πάσας τάς ἡμέρας ὠπτανόμην ὑμῖν, καί οὐκ ἔφαγον οὐδέ ἔπιον, ἀλλά ὅρασιν ὑμεῖς ἐθεωρεῖτε»20. Δηλαδή, ὅλες τίς ἡμέρες πού σᾶς ἐμφανιζόμουνα, δέν ἔφαγα καί δέν ἤπια τίποτα, ἀλλά ἐσεῖς φαινομενικά μέ βλέπατε νά τρώω καί νά πίνω. Φαινόταν σάν ἄνθρωπος, ἀλλά δέν ἦταν ἄνθρωπος. Φαινόταν ὅτι ἔτρωγε καί ἔπινε, ἀλλά δέν ἔτρωγε καί δέν ἔπινε.
«Ἀλλά καί οἱ τρεῖς Ἄγγελοι πού ἐμφανίστηκαν στόν Ἀβραάμ», ἡ γνωστή φιλοξενία τοῦ Ἀβραάμ, πού εἶναι εἰκονογραφικός τύπος τῆς Ἁγίας Τριάδος, «ἔδωσαν τήν ἐντύπωση ὅτι ἔτρωγαν καί ἐξελήφθησαν ὡς ἄνθρωποι», ἀλλά ἦταν Ἄγγελοι καί ὁ ἕνας δέν ἦταν Ἄγγελος ἀλλά ὁ Μεγάλης Βουλῆς Ἄγγελος, ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ. «Παρομοίως, ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων, στίς Κατηχήσεις του μᾶς πληροφορεῖ, σχετικά μέ τόν Ἄγγελο πού ἐμφανίστηκε στόν Δανιήλ, ὅτι «ὁ προφήτης Δανιήλ κατατρόμαξε καί ἔβαλε τό πρόσωπό του στή γῆ, μόνο καί μόνο πού τοῦ φανερώθηκε ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ, καί μέχρι πού πῆρε ὁ Ἄγγελος ἀνθρώπινη μορφή, δέν τόλμησε νά ἀπαντήσει ὁ προφήτης». Ὅμως, στό βιβλίο τοῦ Δανιήλ διαβάζουμε, ὅτι ἀκόμα καί στήν πρώτη του ἀπαστράπτουσα παρουσία, ὁ Ἄγγελος εἶχε ἐπίσης ἀνθρώπινη μορφή, μόνο πού ἡ λαμπρότητά της ἦταν τόσο μεγάλη, «τό πρόσωπό του εἶχε τήν λάμψη τῆς ἀστραπῆς, τά μάτια του ἔλαμπαν σάν λαμπάδες πυρός, οἱ βραχίονές του καί τά σκέλη του ὡσάν στίλβων χαλκός»21, σάν ἕνας χαλκός πού ἀστράφτει, «ὥστε νά μήν μποροῦν νά τήν ἀντέξουν οἱ ἀνθρώπινοι ὀφθαλμοί». Γι’ αὐτό μετά μειώθηκε ἡ λαμπρότητά του, γιά νά μπορέσει νά τόν δεῖ ὁ Δανιήλ. «Συνεπῶς, ἡ ἐξωτερική ἐμφάνιση ἑνός Ἀγγέλου εἶναι ἡ ἴδια μέ τήν ἐμφάνιση ἑνός ἀνθρώπου, ἀλλά ἐπειδή τό ἀγγελικό «σῶμα» δέν εἶναι ὑλικό καί ἐπειδή αὐτή καί μόνο ἡ ὅραση τῆς πύρινης, λαμπερῆς του ἐξωτερικῆς ἐμφάνισης εἶναι ἀρκετή γιά νά ἀποσβολώσει ὁποιονδήποτε ἄνθρωπο πού βρίσκεται ἀκόμα μέσα στή σάρκα, οἱ ἐμφανίσεις Ἀγγέλων πρέπει ἀναγκαστικά νά προσαρμόζονται στούς ἀνθρώπινους ὀφθαλμούς καί ἔτσι νά φαίνονται λιγότερο λαμπερές καί νά ἐμπνέουν δέος ἀπ’ ὅ,τι στήν πραγματικότητα.
Σχετικά μέ τήν ἀνθρώπινη ψυχή ἐπίσης, ὁ ἱερός Αὐγουστίνος διδάσκει στό ἔργο του «Ἡ πολιτεία τοῦ Θεοῦ» ὅτι, ὅταν ἡ ψυχή ἀποχωρισθεῖ ἀπό τό σῶμα, «ὁ ἄνθρωπος πού βρίσκεται σέ μία τέτοια κατάσταση, καθαρῶς πνευματική καί ὄχι σωματική, βλέπει τόν ἑαυτό του τόσο ὅμοιο πρός τό σῶμα του, ὥστε νά μήν μπορεῖ νά διακρίνει καμιά ἀπολύτως διαφορά». Αὐτές οἱ ἐξωσωματικές ἐμπειρίες πού καταγράψανε ἄνθρωποι ὄχι ὀρθόδοξοι, οὔτε πιστοί, ἄθεοι, ἀγνωστικιστές, γιατροί κ.λ.π. περιγράφουν αὐτό ἀκριβῶς τό πράγμα. Ἔβλεπε, αὐτός πού βγῆκε ἀπό τό σῶμα του, τούς γιατρούς πού ἦταν ἀπέναντί του καί εἶχαν σκύψει πάνω ἀπό τό σῶμα του, τό πτῶμα του, καί ἔλεγε: Τί γίνεται; Ἐγώ εἶμαι ἐδῶ, εἶμαι κι ἐκεῖ! Δέν ἔβλεπε καμιά διαφορά. Καί βλέπετε πῶς αὐτοί οἱ ἄνθρωποι τώρα , πού κάνουνε μιά ἐπιστημονική ἔρευνα, ἐπιβεβαιώνουν τήν ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας, ὅτι ὄντως μετά θάνατον ἡ ψυχή ἔχει συνείδηση. Δέν παύει νά ὑπάρχει ὁ ἄνθρωπος μετά θάνατον. Ὅπως εἶναι πρίν, εἶναι καί μετά, καί δέν βλέπει καμία διαφορά. Βλέπετε παραξενευότανε αὐτός ὁ ἄνθρωπος. Ἔλεγε, καλά, ἐγώ εἶμαι ἐδῶ καί τό σῶμα μου εἶναι ἐκεῖ; Καί ἐγώ νιώθω νά εἶμαι κι ἐδῶ κι ἐκεῖ; Ἀκριβῶς , λοιπόν, αὐτό ἐπιβεβαιώνει τήν ὀρθόδοξη πίστη μας, ὅτι ναί, ὑπάρχει ζωή μετά θάνατον καί ὅτι ἡ ψυχή δέν πάει σέ μία κατάσταση νάρκης ἤ ὕπνου, ἀλλά ζεῖ, καί μάλιστα ἔχει καί πιό ἔντονη δραστηριότητα. Γιατί ὅλοι αὐτοί λένε, ὅτι ὁ νοῦς μας δούλευε πολύ πιό ἔντονα, ὅταν βγήκαμε ἀπό τό σῶμα. «Ἡ ἀλήθεια αὐτή», πού λέει ὁ Ἅγιος Αὐγουστίνος, ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ὅταν βγεῖ ἀπό τό σῶμα του βλέπει τόν ἑαυτό του ὅμοιο πρός τό σῶμα του ὅπως ἦταν ἐδῶ στή γῆ, καί καμιά διαφορά δέν βλέπει, «ἔχει σήμερα εὐρέως ἐπιβεβαιωθεῖ ἀπό τίς προσωπικές ἐμπειρίες τῶν πιθανῶς χιλιάδων ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἐπαναφερθεῖ στή ζωή στήν ἐποχή μας»22. Σᾶς εἶπα, ὑπάρχουν ἐπιστήμονες πού ἔχουν καταγράψει τίς μαρτυρίες ἀνθρώπων πού γύρισαν πίσω καί περιέγραψαν πῶς αἰσθάνονταν, ὅταν βγῆκαν ἀπό τό σῶμα τους.
«Ὅμως, ὅταν ὁμιλοῦμε περί «σωμάτων» τῶν Ἀγγέλων καί τῶν ἄλλων πνευμάτων, πρέπει νά προσέχουμε νά μήν ἀποδίδουμε σέ αὐτούς κανένα χονδροειδῶς ὑλικό χαρακτηριστικό. Ἐν κατακλείδι, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός διδάσκει: «τῆς ὁποίας οὐσίας μόνος ὁ κτίστης γνωρίζει τό εἶδος καί τόν ὅρο». Τί οὐσία ἔχουν οἱ Ἄγγελοι; Κανένας δέν ξέρει, μόνο ὁ Θεός. «Στή Δύση, ὁ ἱερός Αὐγουστίνος», ὁ ὁποῖος εἶναι καί δικός μας Ἅγιος, Ὀρθόδοξος, «ἔγραψε ὅτι εἶναι ἀκριβῶς τό ἴδιο εἴτε προτιμοῦμε νά ὁμιλοῦμε περί «ἀερίων σωμάτων» τῶν δαιμόνων καί ἄλλων πνευμάτων, εἴτε ἁπλῶς τά ἀποκαλοῦμε «ἀσώματα»23. Τά ἀποκαλοῦμε ἀσώματα, γιατί εἴπαμε, σέ σχέση μέ μᾶς πού ἔχουμε σῶμα φαίνονται ἀσώματοι. Ἔχουν μιά ὑλικότητα, μιά οὐσία, γιατί πραγματικά ἄυλος εἶναι μόνο ὁ Θεός.
«Οἱ ἀληθινοί Ἄγγελοι πάντα ἐμφανίζονται μέ τίς δικές τους μορφές, μόνο λιγότερο ἐξαστράπτοντες ἀπ’ ὅ,τι εἶναι στήν πραγματικότητα καί ἐνεργοῦν ἀποκλειστικά μέ σκοπό νά ἐκπληρώσουν τό θέλημα καί τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ». Εἶναι «πνεύματα, εἰς διακονίαν ἀποστελλόμενα»24. «Ἀπό τήν ἄλλη, οἱ πεπτωκότες ἄγγελοι», οἱ δαίμονες, «ἐμφανίζονται μερικές φορές μέ τή δική τους μορφή τήν ὁποία ὁ ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ περιέγραψε, ἀπό τήν προσωπική του ἐμπειρία, ὡς «φρικιαστική», καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἐπίσης. Ὅταν τοῦ εἴπανε, θέλουμε νά δοῦμε ἕναν δαίμονα… λέει, γιατί νά τόν δεῖς; Ἀπαίσια μορφή! «Συνήθως ἐμφανίζονται μέ διάφορες ἄλλες μορφές». Ὄχι μέ τή δική τους μορφή τήν ἀπαίσια, τή φρικώδη, ἀλλά μέ ἄλλες μορφές μέ σκοπό νά ἐξαπατήσουν. Θυμηθεῖτε πάλι αὐτό πού εἴπαμε στήν ἀρχή, μετασχηματίζονται καί σέ Ἄγγελο φωτός! Γιά νά παραπλανήσουν… «καί κάνουν πολλά «θαύματα», ψευτοθαύματα, «μέ τίς δυνάμεις πού κατέχουν λόγω τῆς ὑποτέλειάς τους στόν ἄρχοντα τῆς ἐξουσίας τοῦ ἀέρος»25, τόν ἑωσφόρο.
«Ὁ ἰδιαίτερος τόπος διαμονῆς τους εἶναι ὁ ἀέρας», στόν ἀέρα ὑπάρχουν αὐτά τά πνεύματα τά πονηρά, «καί κύρια ἀποστολή τους εἶναι νά βάζουν σέ πειρασμό ἤ νά τρομάζουν τούς ἀνθρώπους καί ἔτσι νά τούς παρασύρουν μαζί τους στήν ἀπώλεια». Εἴτε τρομάζουν εἴτε παρασύρουν σέ ἁμαρτία. «Ὁ ἀγώνας τοῦ Χριστιανοῦ κατευθύνεται ἐναντίον τῶν δαιμόνων». Γι’ αὐτό καί λέγει ὁ Ἀπόστολος στήν πρός Ἐφεσίους «ὅτι οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρός αἷμα καί σάρκα, ἀλλά πρός τάς ἀρχάς, πρός τάς ἐξουσίας, πρός τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου, πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις»26»27. Δέν διεξάγουμε πάλη μέ σάρκα καί αἷμα, δέν παλεύουμε μέ ἀνθρώπους πού ἔχουν σάρκα καί αἷμα, ἀλλά μέ τίς ἀρχές, μέ τίς ἐξουσίες, μέ τούς κοσμοκράτορες τοῦ σκοτεινοῦ τούτου κόσμου, μέ τά πονηρά πνεύματα στούς οὐρανούς. Ἔχουμε πόλεμο, ἔχουμε μάχη συνεχή οἱ χριστιανοί. Μπορεῖ νά μήν τούς βλέπουμε, γιατί ὁ Θεός δέν τό ἐπιτρέπει, ἀλλά αὐτή εἶναι ἡ πραγματικότητα.
«Ὁ ἱερός Αὐγουστίνος, στήν ὄχι ἰδιαιτέρως γνωστή πραγματεία του «Ἡ Μαντεία τῶν Δαιμόνων», τήν ὁποία ἔγραψε ὅταν τοῦ ζητήθηκε νά ἑρμηνεύσει μερικές ἀπό τίς πολλές δαιμονικές φανερώσεις στόν ἀρχαῖο παγανιστικό κόσμο», μᾶς λέει πῶς δροῦν οἱ δαίμονες. Λέει: «ἡ φύση τῶν δαιμόνων εἶναι τέτοια, ὥστε ἡ ἀντιληπτική ἱκανότητα τοῦ ἀερίου σώματος ὑπερβαίνει εὔκολα αὐτήν τῶν γήινων σωμάτων». Ἀντιλαμβάνεται πολύ περισσότερο καί ταχύτερα ἀπό ἐμᾶς πού ἔχουμε τό γήινο σῶμα. «Καί ἡ ταχύτητά τους, ἐπίσης, λόγω τῆς μεγαλύτερης κινητικότητας τοῦ ἀερίου σώματος, ξεπερνᾶ ἀσύγκριτα ὄχι μόνο τήν ταχύτητα μέ τήν ὁποία κινοῦνται οἱ ἄνθρωποι καί τά ἄγρια ζῶα, ἀλλά ἀκόμα καί αὐτή μέ τήν ὁποία πετοῦν τά πουλιά. Διαθέτοντας αὐτές τίς ἱκανότητες, χάρη στίς ἰδιότητες τοῦ ἀερίου σώματος, δηλαδή τήν ὀξύτητα ἀντίληψης καί τήν ταχύτητα κίνησης, προβλέπουν καί ἀποκαλύπτουν πολλά πράγματα πού ἔχουν παρατηρήσει πολύ πρίν αὐτά συμβοῦν»28. Ἔχεις ἕναν θεῖο λ.χ. στήν Ἀμερική πού πέθανε καί ἐσύ δέν τό ξέρεις. Ἐνῶ κοιμᾶσαι, στόν δείχνει στό ὄνειρό σου νεκρό. Ξυπνᾶς τήν ἄλλη μέρα καί μαθαίνεις τήν εἴδηση καί λές, νά ὀρίστε, μοῦ βγῆκε τό ὄνειρο! Ἀλλά δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά μία δαιμονική πλάνη, μία δαιμονική ἀπάτη. Ἐπειδή ὁ διάβολος εἶναι πιό γρήγορος, ἔφερε τήν εἴδηση πιό γρήγορα. Εἶδε τί συνέβη στήν Ἀμερική καί ἦρθε καί σοῦ τό εἶπε στόν ὕπνο. Γιατί; Γιά νά σέ μάθει νά πιστεύεις στά ὄνειρα, ὁπότε κάποια στιγμή θά σοῦ πεῖ κι ἕνα ψέμα, θά τό πιστέψεις καί θά σέ παραπλανήσει.
«Ὅταν γίνεται κάτι τέτοιο, οἱ ἄνθρωποι θαυμάζουν, ἐξαιτίας τῆς βραδύτητας τῆς γήινης ἀντίληψής τους», λέει ὁ Ἅγιος Αὐγουστίνος. Ἀλλά δέν ὑπάρχει τίποτα θαυμαστό σ’ αὐτό. Ἁπλῶς τρέχει πιό γρήγορα καί σοῦ δίνει τήν εἴδηση. «Οἱ δαίμονες ἐπίσης, ἐπειδή ὑπάρχουν ἐπί μακρά χρονική περίοδο», δέν ζοῦνε ὅπως ἐμεῖς 70-80 χρόνια. Χιλιάδες χρόνια ζωῆς ἔχουν. Ἀπό τότε πού δημιουργήθηκαν δηλαδή καί ἐξέπεσαν εἶναι πολλά χρόνια. «Ἔχουν συσσωρεύσει μία πολύ μεγαλύτερη πείρα τῶν γεγονότων σέ σύγκριση μέ τούς ἀνθρώπους»29. Ἔτσι μποροῦν νά κάνουν καί κάποιες προβλέψεις μέ βάση αὐτά πού ἔχουν ὡς δεδομένα καί πολλές φορές πέφτουν μέσα. Πολλές φορές δέν πέφτουν μέσα ὅμως, ἐξαπατῶνται καί γελιοποιοῦνται. Ἀλλά ἐπειδή ἀκριβῶς ἔχουν πολλή ἐμπειρία, γι΄ αὐτό καί προλέγουν πολλά ἀπό αὐτά πού θά συμβοῦν καί κάνουν πολλά ψευτοθαύματα.
«Πολλά ἀπό τά «θαύματα» καί τά ὀπτικά τεχνάσματα τῶν δαιμόνων περιγράφονται στήν ἐκτενή ὁμιλία τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου τοῦ Μεγάλου, στόν βίο του, πού συνέγραψε ὁ Ἅγιος Ἀθανάσιος. Στό ἴδιο ἐπίσης ἔργο γίνεται ἀναφορά στά «ἐλαφρύτερα σώματα» τῶν δαιμόνων. Καί στόν βίο τοῦ Ἁγίου Κυπριανοῦ», πού γιορτάζουμε σήμερα, «πρώην μάγου, βρίσκουμε πολυάριθμες περιγραφές δαιμονικῶν μεταμορφώσεων καί θαυμάτων, ὅπως τά διηγεῖται κάποιος πού εἶχε ἐνεργό συμμετοχή σέ αὐτά.
Μία κλασική περιγραφή δαιμονικῆς δραστηριότητας συναντοῦμε στήν ἕβδομη καί ὄγδοη ἀπό τίς Διαλέξεις τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Κασσιανοῦ, τοῦ μεγάλου Πατέρα τῆς Γαλατίας, ὁ ὁποῖος ἔζησε τόν 5ο αἰῶνα», ὀρθόδοξος ἅγιος, «καί πρῶτος μετέφερε τήν πλήρη διδασκαλία τοῦ Ἀνατολικοῦ μοναχισμοῦ στή Δύση». Μετέφερε τό μοναχικό πνεῦμα, τή μοναχική ζωή, στή Δύση, στήν Εὐρώπη. Τί λέει ὁ Ἅγιος Κασσιανός; «Εἶναι τόσο μεγάλο τό πλῆθος τῶν πονηρῶν πνευμάτων, τά ὁποῖα πληροῦν τόν ἐναέριο χῶρο πού ἐκτείνεται μεταξύ οὐρανοῦ καί γῆς καί πετοῦν στόν χῶρο αὐτό μή μένοντας ἀδρανή ἀλλά μέσα σέ ταραχή καί θόρυβο, ὥστε ἡ Θεία Πρόνοια γιά τό δικό μας ὄφελος ἔχει κρύψει καί ἀπομακρύνει αὐτά τά πνεύματα ἀπό τά βλέμματα τῶν ἀνθρώπων»30. Σκεφτεῖτε νά βλέπαμε ὅλα αὐτά τά πνεύματα πού γεμίζουν τόν ἐναέριο χῶρο ἀπό τή γῆ μέχρι τόν οὐρανό! Καί μάλιστα λέει, εἶναι σέ ἀταξία, σέ ταραχή καί σέ θόρυβο. Φυσικά! Οἱ δαίμονες δέν ἔχουν εἰρήνη, ἀταξία ἔχουνε. Οὔτε τάξη οὔτε ἡσυχία ἔχουνε. Θόρυβο ἔχουνε καί ἀκαταστασία.
«Ἐάν δέν εἶχε γίνει αὐτό», ἐάν δέν μᾶς τούς ἔκρυβε δηλαδή ὁ Θεός, ἡ Θεία Πρόνοια, «οἱ ἄνθρωποι θά καταλαμβάνονταν ἀπό ἀνυπόφορο τρόμο καί θά ἦταν ἕτοιμοι νά καταρρεύσουν, ἐξαιτίας τοῦ φόβου μήπως τούς ἐπιτεθοῦν οἱ δαίμονες ἤ τοῦ φρικιαστικοῦ θεάματος τῶν προσώπων στά ὁποῖα μεταμορφώνονται καί μεταλλάσσονται οἰκειοθελῶς ὁποτεδήποτε θελήσουν»31. Ὁ διάβολος εἶναι ὑποκριτής, θεατρίνος, μεταμορφώνεται συνεχῶς. Αὐτή ἡ μεταμόρφωση εἶναι παντοῦ στά ἔργα τῶν δαιμόνων, ὅπως λόγου χάρη, στίς δαιμονικές σέκτες καί παραθρησκεῖες πού ὑπάρχουν στήν Ἑλλάδα. Θά δεῖτε ὅτι αὐτές συνεχῶς ἀλλάζουν ὀνόματα. Ὁ διάβολος συνεχῶς παρουσιάζεται μέ ἄλλο προσωπεῖο, γιά νά μπερδεύει καί νά φέρνει σύγχυση.
Αὐτή ὅλη λοιπόν τήν μεταμόρφωση πού ἔχουν οἱ δαίμονες, μᾶς τήν ἔχει ἀποκρύψει ὁ Θεός ἐν πολλοῖς, καί δέν βλέπουμε τά πονηρά πνεύματα αὐτά, οὔτε καί τίς μεταμορφώσεις τους πού γίνονται στόν ἀέρα, καί μποροῦν κάθε στιγμή νά τό κάνουν αὐτό. Γι’ αὐτό λέει ἡ Ἁγία Γραφή, καί τό ξανατονίζω, μετασχηματίζονται καί σέ ἄγγελο φωτός, ἀκόμα καί σέ Χριστό καί σέ Παναγία καί σέ μορφή Ἁγίων καί σέ μορφή Ἀγγέλων.
«Ὅσο γιά τήν ἀναμφισβήτητη ἀλήθεια», λέει ὁ Ἅγιος Κασσιανός, «ὅτι τά ἀκάθαρτα πνεύματα», πού εἶναι πάρα πολλά, γεμίζουν ὅλο τόν χῶρο ἀπό τή γῆ στόν οὐρανό, «κυβερνῶνται ἀπό τίς πιό πονηρές δυνάμεις». Ὑπάρχουν κι ἄλλα πού εἶναι ἀρχηγοί αὐτῶν, πού εἶναι πιό πονηρά, «καί ὑπόκεινται σέ αὐτές, αὐτό τό πληροφορούμαστε ὄχι μόνο ἀπό τή μαρτυρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τήν ὁποία διαβάζουμε στήν περιγραφή τῆς ἀπάντησης τοῦ Κυρίου πρός τούς Φαρισαίους πού Τόν συκοφαντοῦσαν» καί τί εἶπε ὁ Κύριος; «Ἐάν ἐγώ διά τοῦ Βεελζεβούλ, τοῦ ἀρχηγοῦ τῶν δαιμονίων, διώχνω τα δαιμόνια...»32. Βλέπετε; Τά πονηρά πνεύματα εἶναι πολλά ἀλλά ἔχουν καί κάποιους ἀρχηγούς. Καί ἔχουν καί ἕναν πού εἶναι πάνω ἀπό ὅλους, τόν Βεελζεβούλ, τόν ἑωσφόρο. Ὑπάρχει καί σ’ αὐτούς δηλαδή μιά ἱεραρχία. «Ἀλλά καί ἀπό τά εὐκρινή ὁράματα καί τίς πολλές ἐμπειρίες τῶν Ἁγίων μας»33 βλέπουμε πάλι ὅτι ὑπάρχουν καί κάποιοι, θά λέγαμε, «ἀξιωματικοί» αὐτῶν τῶν δαιμονικῶν πνευμάτων.
Ἀκοῦστε μία ἱστορία: «Ὅταν ἕνας ἀπό τούς ἀδελφούς μας», τά γράφει ὁ Ἅγιος Κασσιανός, «ταξίδευε σέ αὐτήν τήν ἔρημο, ἔχοντας βρεῖ μιά σπηλιά μετά τό σούρουπο, σταμάτησε ἐκεῖ καί θέλησε νά κάνει τή βραδινή προσευχή του. Ἐνῶ, λοιπόν, κατά τή συνήθεια ἔλεγε τούς ψαλμούς, ἡ ὥρα πέρασε καί ἔφτασε κιόλας περασμένα μεσάνυχτα. Ἀφοῦ τελείωσε τόν κανόνα τῆς προσευχῆς, θέλοντας νά ξεκουράσει λίγο τό ἀποκαμωμένο του σῶμα, ξάπλωσε κάτω καί ξαφνικά ἄρχισε νά βλέπει ἀναρίθμητες ὀρδές δαιμόνων πού συγκεντρώνονταν ἀπ’ ὅλες τίς κατευθύνσεις, ἔρχονταν ὁ ἕνας πίσω ἀπό τόν ἄλλο, σέ μία ἀτέλειωτη παράταξη καί μία πολύ μακριά σειρά». Ὀρδές ἔ; Στρατεύματα... «Μερικοί προηγοῦνταν τοῦ ἀρχηγοῦ τους, ἐνῶ ἄλλοι τόν ἀκολουθοῦσαν. Τελικά ἐμφανίστηκε ὁ ἄρχοντας, μεγαλύτερος ἀπ’ ὅλους στό ἀνάστημα καί φρικιαστικότερος ἀπ’ ὅλους στήν ἐμφάνιση. Ἀφοῦ τοῦ ἔστησαν ἕναν θρόνο πάνω σέ ἕνα ὑπερυψωμένο βῆμα, κάθισε καί, ἐρευνώντας προσεκτικά, ἄρχισε νά ἐξετάζει τή δραστηριότητα τοῦ κάθε δαίμονα». Ἔδιναν ἀναφορά στόν ἀρχηγό, τί κάνανε. «Ἐκείνους πού ἔλεγαν ὅτι δέν εἶχαν καταφέρει ἀκόμα νά παρασύρουν τούς ἀντιπάλους τους, τούς διέταξε μέ ἐπιπλήξεις καί βρισιές νά ἐξαφανιστοῦν ἀπό τά μάτια του». Χαθεῖτε ἀπό μπροστά μου!... γιατί δέν καταφέρατε νά ρίξετε στήν ἁμαρτία αὐτούς πού εἴχατε ἀναλάβει. Κάθε δαίμονας ἀναλαμβάνει καί ἀπό ἕναν ἄνθρωπο, ἤ καί περισσότερους, καί προσπαθεῖ νά τόν ρίξει στήν ἁμαρτία, στήν ἀπώλεια. Δέν κάνατε τίποτα; Φύγετε ἀπό μπροστά μου, νά μή σᾶς βλέπω.. «Θεωρώντας τους τεμπέληδες καί ἀδιάφορους, καί τούς κατηγοροῦσε μέ λυσσασμένους βρυχηθμούς ὅτι χαράμισαν τόσο χρόνο καί προσπάθεια χωρίς νά καταφέρουν τίποτα. Ἐκείνους, ὅμως, πού δήλωναν ὅτι εἶχαν πετύχει νά παρασύρουν στήν ἁμαρτία αύτούς πού τούς εἶχαν ἀνατεθεῖ, τούς ἄφηνε νά φύγουν μέ μεγάλες τιμές, ἐνῶ ὅλοι οἱ ὑπόλοιποι δαίμονες τούς ἐπευφημοῦσαν μέ ἐνθουσιασμό, ὡς ἰδιαίτερα θαρραλέους πολεμιστές, οἱ ὁποῖοι δοξάζονταν ὡς παράδειγμα γιά ὅλους»34. Φοβερό πράγμα! Φοβερή μαρτυρία, μέσα ἀπό τήν ἐμπειρία τῶν Ἁγίων.
«Τότε ἕνα πονηρότατο πνεῦμα προχώρησε μπροστά ἀπό τό πλῆθος καί ἀνέφερε μέ μοχθηρή χαρά, σάν νά ἐπρόκειτο γιά κάποια λαμπρή του νίκη, ὅτι τελικά εἶχε ὑποτάξει ἕναν φημισμένο μοναχό, τοῦ ὁποίου εἶπε τό ὄνομα, μετά ἀπό δεκαπέντε χρόνια ἀκατάπαυστης πειρασμικῆς πολιορκίας, παρασύροντάς τον ἐκείνη ἀκριβῶς τή νύχτα στήν πορνεία». Βλέπετε ὑπομονή; Δεκαπέντε χρόνια πολεμοῦσε τόν μοναχό, γιά νά τόν ρίξει στήν πορνεία καί τελικά τό κατάφερε καί μέ πολύ χαρά τό εἶπε στόν ἀρχηγό, στόν ἑωσφόρο. «Μετά ἀπό αὐτή τή δήλωση, ὑπερβολική εὐθυμία κατέλαβε ὅλο τό πλῆθος δαιμόνων, ἐνῶ ὁ δαίμονας ἐκεῖνος ἀποχώρησε, ἐκστασιασμένος μπροστά στούς ὑψηλούς ἐπαίνους τοῦ ἄρχοντα τοῦ σκότους καί στεφανωμένος μέ δόξα. Καθώς πλησίαζε ἡ αὐγή, ὅλο ἐκεῖνο τό πλῆθος τῶν δαιμόνων ἐξαφανίσθηκε». Θά πεῖτε: Μήπως ἦταν καμία φαντασία; Κανένα ὄνειρο; Δέν ἦταν ὄνειρο... «Ἀργότερα ὁ ἀδελφός, πού ἔγινε μάρτυρας αὐτοῦ τοῦ θεάματος, πληροφορήθηκε ὅτι ἡ δήλωση σχετικά μέ τήν πτώση τοῦ μοναχοῦ ἦταν πράγματι ἀληθινή»35. Εἶχε γίνει αὐτό πού εἶπε τό διαβολάκι αὐτό στόν ἑωσφόρο. Εἶχε καταφέρει καί τόν εἶχε ρίξει στήν ἁμαρτία αὐτόν τόν μοναχό.
«Τέτοιες ἐμπειρίες ἐξακολουθοῦν νά συμβαίνουν σέ Ὀρθόδοξους Χριστιανούς μέχρι καί τόν αἰῶνα μας. Σαφῶς δέν ἀποτελοῦν οὔτε ὄνειρα οὔτε ὁράματα, ἀλλά ἐν ἐγρηγόρσει», ἐνῶ εἶναι ξύπνιοι δηλαδή, «ἐμπειρίες δαιμόνων μέ τή μορφή πού ἔχουν στήν πραγματικότητα – μόνο, φυσικά, ἀφοῦ οἱ πνευματικοί ὀφθαλμοί τοῦ ἀνθρώπου στόν ὁποῖο ἐμφανίζονται ἔχουν ἀνοιχθεῖ, ὥστε νά βλέπει αὐτά τά ὄντα πού κανονικά εἶναι ἀόρατα γιά τούς ἀνθρώπινους ὀφθαλμούς»36. Παραχωρεῖ ὁ Θεός σέ κάποιους νά ἀνοιχθοῦν τά μάτια τῆς ψυχῆς τους καί νά δοῦνε τούς δαίμονες καί αὐτές τίς ἀποκαλύψεις.
«Μέχρι σχετικά πρόσφατα, ὑπῆρχαν ἴσως ἐλάχιστοι μόνο «συντηρητικοί» ἤ «ἀφελεῖς» Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί πού μποροῦσαν ἀκόμα νά πιστεύουν στήν «κατά γράμμα ἀλήθεια» τέτοιων διηγήσεων, καί σήμερα ὅμως, μερικοί Ὀρθόδοξοι δυσκολεύονται νά τίς πιστέψουν. Τόσο πολύ ἔχει διαπεράσει τόν κόσμο ἡ σύγχρονη πεποίθηση ὅτι οἱ Ἄγγελοι καί οἱ δαίμονες εἶναι «ἀμιγή πνεύματα» καί δέν ἐνεργοῦν μέ τέτοιους «ὑλικούς» τρόπους». Κι ὅμως ἐνεργοῦν καί κάνουν πολύ μεγάλο πόλεμο καί πολύ μεγάλη ζημιά. «Μόνο λόγω τῆς σημαντικά αὐξημένης δαιμονικῆς δραστηριότητας τῶν τελευταίων χρόνων αὐτές οἱ διηγήσεις ἀρχίζουν καί πάλι νά μοιάζουν τουλάχιστον ἀληθοφανεῖς. Σήμερα, ἐπίσης, οἱ εὐρέως διαδεδομένες «μεταθανάτιες» ἐμπειρίες ἔχουν ἀνοίξει διάπλατα τόν κόσμο τῆς μή ὑλικῆς πραγματικότητας σέ πολλούς συνηθισμένους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι δέν ἔχουν ποτέ ὡς τώρα ἔλθει σέ ἐπαφή μέ ἀπόκρυφα φαινόμενα, καί ἔτσι ἡ ὕπαρξη μίας ἑρμηνείας τοῦ κόσμου αὐτοῦ καί τῶν ὄντων του, ἑρμηνεία ἡ ὁποία θά χαρακτηρίζεται ἀπό ἀλήθεια καί ἐσωτερική συνοχή, ἀποτελεῖ μία ἀπό τίς ἀνάγκες τῆς ἐποχῆς μας», λέει ὁ π. Σεραφείμ. Ὄντως σήμερα ὑπάρχει τεράστιο μπέρδεμα. Ἄν πᾶτε σ΄ ἕνα κοσμικό βιβλιοπωλεῖο, θά δεῖτε πάρα πολλά περιοδικά καί βιβλία πού ἔχουν θέμα σχετικό μέ τήν παραψυχολογία, μέ τόν ἀποκρυφισμό. Τεράστια διάδοση! Ἀλλά ὅλα αὐτά εἶναι ἕνα τεράστιο μπέρδεμα, γιατί οἱ ἄνθρωποι δέν ἔχουν τήν ὀρθή βάση, τήν ἀλήθεια, γιά νά κρίνουν ὅλα αὐτά τά δαιμονικά τερτίπια. «Μόνον ὁ Ὀρθόδοξος Χριστιανισμός, ἔχοντας διαφυλάξει τήν αὐθεντική Χριστιανική διδασκαλία μέχρι σήμερα, μπορεῖ νά παράσχει μία τέτοια ἑρμηνεία» καί νά ἑρμηνεύσει σωστά ὅλες αὐτές τίς δαιμονικές ἐνέργειες πού στήν ἐποχή μας ἔχουν ἐνταθεῖ πάρα πολύ.
Νά σταματήσουμε ἐδῶ καί, ἄν θέλει ὁ Θεός, θά συνεχίσουμε σέ μιά ἑπόμενη ὁμιλία, γιά τό πῶς ἀκριβῶς ἐμφανίζονται οἱ Ἄγγελοι καί οἱ δαίμονες κατά τήν ὥρα τοῦ θανάτου, γιατί ὄντως νομίζω εἶναι πολύ ἐνδιαφέροντα ὅλα αὐτά καί πρέπει νά τά ξεκαθαρίσουμε. Νά ξέρουμε, ποιά εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη διδασκαλία γιά τόν λεγόμενο πνευματικό κόσμο καί νά πάψει ἐπιτέλους αὐτή ἡ σύγχυση καί αὐτή ἡ παραπληροφόρηση, ἡ ὁποία σκόπιμα διαδίδεται καί γίνεται ἀπό τούς δαίμονες γιά νά ἐπικρατήσει αὐτή ἡ ἰδέα ὅτι δέν ὑπάρχει κόλαση καί δέν ὑπάρχει τίποτα κακό, γιατί ἔτσι λένε αὐτοί πού εἴχανε τίς λεγόμενες ἐπιθανάτιες ἐμπειρίες. Ὅλοι περνοῦσαν ἀπό καταστάσεις πολύ ὡραῖες. Ἀλλά δέν εἶναι τίποτα ἄλλο αὐτά, ὅπως θά δεῖτε, καί τό ἀποδεικνύει ὁ π. Σεραφείμ, παρά δαιμονικές ἐμπειρίες καί ἀπάτες δαιμονικές, πού ἔχουν στόχο ἀκριβῶς αὐτό, νά πείσουν τόν ἄνθρωπο ὅτι δέν ὑπάρχει κόλαση. Ὅλοι πηγαίνουμε σέ κάτι καλό καί περνᾶμε καί κάτι ἐπίπεδα, ὅπως λέει ἡ θεοσοφία, καί ὅλο ἀνεβαίνουμε ἐπίπεδα καί ὅλα εἶναι καλά καί ὡραῖα... Δέν εἶναι καθόλου ἔτσι τά πράγματα. Οἱ ἐμπειρίες τῶν Ἁγίων μας εἶναι ἐντελῶς διαφορετικές καί εἶναι ἀληθινές. Ὑπάρχουν τά ἐναέρια πνεύματα, ὑπάρχουν τά τελώνια καί εἶναι ἐντελῶς ἀληθινά καί πραγματικά καί δέν εἶναι σωστό νά ποῦμε ὅτι δέν ὑπάρχουν ἤ νά δώσουμε μία ἄλλη ἑρμηνεία. Γιατί μερικοί κάνουν κι αὐτό, προσπαθοῦν νά μεθερμηνεύσουν, νά ποῦνε, κάτι ἄλλο εἶναι καί μᾶς τό λένε ἔτσι οἱ Ἅγιοι. Ὄχι, δέν εἶναι κάτι ἄλλο. Εἶναι ἀκριβῶς αὐτό, εἶναι πονηρά πνεύματα, τά ὁποῖα ζητοῦν τά δικαιώματά τους , ὅταν ὁ ἄνθρωπος στή ζωή του ἔχει ὑποδουλωθεῖ σ’ αὐτά. Καί ἐμποδίζουν τούς ἀνθρώπους νά προχωρήσουν στόν Θεό.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Ἐρ. : .........................
Ἀπ. : Τό λέει ὁ Ἅγιος Ίωάννης ὁ Χρυσόστομος, στό σπίτι πού ὑπάρχει Ἁγία Γραφή, φεύγει ὁ διάβολος. Ἀλλά ἐννοεῖται βέβαια, ὅτι καί ἡ ζωή μας εἶναι σωστή. Πολλοί ἔχουν τήν Ἁγία Γραφή καί δέν τήν ἔχουν ἀνοίξει ποτέ. Σκονίζεται... δέν ξέρουν καί ποῦ τήν ἔχουνε... Πολλές φορές ρωτάω στήν ἐξομολόγηση, ἔχεις Ἁγία Γραφή; Ναί, λέει, κάπου πρέπει νά τήν ἔχω. Πόσο ἀμελεῖς εἴμαστε... Ἐνῶ ὁ χριστιανός κάθε μέρα πρέπει νά διαβάζει τήν Ἁγία Γραφή καί ἡ ζωή του νά συμφωνεῖ μέ τήν Ἁγία Γραφή, ὁπότε φυσικά ὁ διάβολος καίγεται καί φεύγει. Ἀλλιῶς, εἶναι πνεῦμα, δέν ἐμποδίζεται, κινεῖται. Ἀλλά ὅταν δεῖ τόν Τίμιο Σταυρό; Ὅταν ἀκούσει τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με; Δέν μπορεῖ νά σταθεῖ, ἐξαφανίζεται.
Κατεξοχήν εἶναι τρία πράγματα πού τρέμουν οἱ δαίμονες, τό ὁποῖο πάλι μᾶς ἔχουν πεῖ οἱ Ἅγιοι ἀπό τήν ἐμπειρία τους. Δέν τολμοῦν νά τά ποῦνε μέ τό ὄνομά τους. Τό ἕνα, λένε, εἶναι «αὐτό πού φορᾶτε στό στῆθος σας», ὁ Τίμιος Σταυρός. Τό ἄλλο εἶναι «τό μπάνιο πού παίρνετε», πού εἶναι τό ἅγιο Βάφτισμα καί «αὐτό πού παίρνετε στήν ἐκκλησία», ἡ Θεία Κοινωνία. Αὐτά εἶναι κατεξοχήν τά τρία πού τρέμουν οἱ δαίμονες καί δέν μποροῦν νά πλησιάσουν τόν ἄνθρωπο. Ἕνας ἄνθρωπος πού ζεῖ ἔτσι σωστά, καί κοινωνεῖ, καί ἐξομολογεῖται φυσικά, καί κάνει καί σωστή ἀσκητική ζωή μέσα στήν Ἐκκλησία, τόν τρέμουν οἱ δαίμονες. Τούς ἄλλους ὅμως τούς ἔχουν τοῦ χεριοῦ τους καί τούς ἐξαπατοῦν πολύ εὔκολα.
Ἐρ. : Τό Ψαλτήρι ἔχει τήν ἴδια δύναμη; Τί νόημα ἔχει νά διαβάζουμε Ψαλτήρι πάνω στό κεφάλι τοῦ νεκροῦ;
Ἀπ. : Ὅλα αὐτά φυσικά βοηθοῦν, γιατί εἶναι προσευχές στόν Θεό. Καί ὅπου ὑπάρχει ὁ Θεός, ὅπου ὑπάρχει ὁ Χριστός, ὅπου ὑπάρχει ἀναφορά στόν Χριστό, αὐτό καίει τούς δαίμονες. Προσευχόμαστε, διαβάζουμε τό Ψαλτήρι, διαβάζουμε προσευχές, γιά νά βοηθήσουμε τήν ψυχή νά ἀντιμετωπίσει τά ἐναέρια τελώνια, νά περάσει ὅσο γίνεται ἄφοβα ἀπό αὐτά καί νά προχωρήσει στόν Θεό. Γιατί κάνουμε τά μνημόσυνα; Εἶναι προσευχές γιά νά βοηθήσουμε τούς κεκοιμημένους καί ἔχουμε πάλι ἐμπειρίες τῶν Ἁγίων, ἀνθρώπους πού ἔφτασαν στήν κόλαση καί μέ τίς προσευχές ἀνθρώπων πού ἦταν ἐδῶ στή γῆ, σώθηκαν. Ἔφυγαν ἀπό τήν πολύ ἄσχημη κατάσταση, βγῆκαν στό φῶς. Ὅσο δέν ἔχει γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία... Ἀπό ἐκεῖ καί μετά θά εἶναι ὁριστικά τά πράγματα. Μέχρι τόν χρόνο τῆς Δευτέρας Παρουσίας οἱ προσευχές τῶν ζώντων βοηθοῦν πάρα πολύ τίς ψυχές τῶν κεκοιμημένων, μέχρι στό σημεῖο νά ἀλλάξουν τελείως κατάσταση. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἔλεγε, νά τούς δίνεις ἔστω μία πορτοκαλάδα. Εἶναι κι αὐτό κάτι, μία ἀναψυχή. Ὁ Ἅγιος Μακάριος πού εἶχε δεῖ κάποτε ἕνα κρανίο καί ἔκανε διάλογο, θυμᾶστε τό ἔχω πεῖ κι ἄλλη φορά… Τί τοῦ εἶπε τό κρανίο; Μιλοῦσε ἡ ψυχή τοῦ πρώην ἱερέως τῶν εἰδώλων, αὐτό ἦταν τό κρανίο. Ἀνῆκε σ’ ἕναν πρώην ἱερέα τῶν εἰδώλων. Τοῦ εἶπε, ὅταν ἐσύ προσεύχεσαι γιά μᾶς, ἐνῶ εἴμαστε δεμένοι πλάτη μέ πλάτη, γυρίζουμε καί βλέπουμε ὁ ἕνας τό πρόσωπο τοῦ ἄλλου καί ἔχουμε μία ἀναψυχή, μία ἀνακούφιση. Μόνο πού θυμόταν λίγο τούς κεκοιμήμενους ὁ Ἅγιος στίς προσευχές του. Ἦταν εἰδωλολάτρης ἔ; Βοηθοῦσε ὅλους! Γι’ αὐτό διαβάζουμε καί τό Ψαλτήρι, γιατί -θά τό δοῦμε αὐτό- οἱ δύο τρεῖς πρῶτες ἡμέρες εἶναι οἱ πιό κρίσιμες. Εἶναι πολύ κρίσιμες γιά τήν ψυχή καί οἱ Ἅγιοι μᾶς λένε τί γίνεται αὐτές τίς ἡμέρες. Δέν μποροῦμε νά τά ποῦμε ὅλα σέ μιά ὁμιλία, θά τά ποῦμε σιγά-σιγά. Καί πῶς προχωράει ἡ ψυχή τίς σαράντα ἡμέρες μέχρι νά κάνουμε τό μνημόσυνο τό τεσσαρακονθήμερο κ.λ.π.
Ἐρ. : Ἔχουν καταγραφεῖ σέ κάποιες φωτογραφίες κάποια πρόσωπα πού ἀκολουθοῦν κάποιους ἀνθρώπους καί ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος, αὐτό πού λέγατε πρίν λίγο, ὅτι δέν μποροῦμε νά τούς δοῦμε, ἄν καί εἶναι ἀνάμεσά μας…
Ἀπ. : Εἶναι πονηρά πνεύματα. Πολλοί Ἅγιοι τό λένε αὐτό. Ὁ Ἅγιος Παΐσιος εἶχε δεῖ κάποτε ἕναν μάγο πού πήγαινε στό κελί του, καί τόν κατάλαβε ὅτι ἦταν μάγος γιατί εἶχε, λέει, πίσω του συρφετό δαιμόνων! Τόν ἀκολουθοῦσαν τόν μάγο οἱ δαίμονες ἀπό πίσω… Σύννεφο ἀπό δαίμονες πήγαινε πίσω του! Καί σήμερα μέ τό μπέρδεμα πού ἔχουμε.. κοιτάξτε τί κάνουμε ἐμεῖς οἱ ἄσχετοι, οἱ ὀρθόδοξοι ὑποτίθεται… δέν ἔπιασε ἡ εὐχή τοῦ παπά, θά πάει στόν μάγο! Γιά νά τοῦ βρεῖ τά μάγια… Σοῦ λέει, πνευματικός εἶναι κι αὐτός, μέ πνεύματα ἀσχολεῖται… Ναί, ἀλλά μέ τί πνεύματα! Μέ τά διαβολικά πνεύματα! Τεράστια διαφορά! Εἶναι αὐτή ἡ διχοτόμηση πού εἴπαμε: ὕλη-πνεῦμα. Σοῦ λέει, πνεῦμα εἶναι κι αὐτό, πνεῦμα καί τό ἄλλο, ὅ,τι πιάσει, θά μᾶς βοηθήσει καί ὁ διάβολος… Θά σέ βοηθήσει; Θά σέ διαλύσει, ὄχι θά σέ βοηθήσει. Καί ἐξαπατᾶ ὁ διάβολος μέ ἕνα φῶς. Ὅλοι αὐτοί πού εἶχαν ἐπιθανάτιες ἐμπειρίες, πού ἦταν προτεστάντες, ἄθεοι κ.λ.π. ἄσχετοι, ἀναφέρουν ὅτι συναντιῶνται μέ μία φωτεινή μορφή, ἡ ὁποία λένε, τούς ἐμπνέει ἀγάπη, κατανόηση κ.λ.π. ἀλλά εἶναι ἀκαθόριστη. Λοιπόν, αὐτή ἡ φωτεινή μορφή δέν εἶναι οὔτε ὁ Χριστός πού νομίζουν μερικοί οὔτε Ἄγγελος. Ὁ σατανᾶς εἶναι μετασχηματισμένος σέ Ἄγγελο φωτός, γιά νά τούς ἐξαπατήσει.
Ἐρ. : .........................
Ἀπ. : Μπορεῖ νά θέλησε ὁ Θεός νά γίνει κι αὐτό. Βέβαια…
Ἐρ. : Πάτερ, εἴπατε ὅτι μπορεῖ νά μᾶς ὑποβάλλουν σκέψεις θεῖες γιά προσευχή…
Ἀπ. : Ναί, προκειμένου νά μᾶς ἐξαπατήσουν πολλά κάνουν… ἀλλά κάπου θά φανεῖ καί τό κέρατο, λέει ὁ Γέροντας Παΐσιος. Ἔχεις, λέει, στό σακούλι σου τόν διάβολο. Δέν τό ξέρεις ὅτι τόν κουβαλᾶς, ἀλλά ἄν εἶσαι λίγο προσεκτικός, θά βγάλει, λέει, ἕνα κέρατο κάποια στιγμή καί θά πεῖς, ἔπ… τί γίνεται; Τόν διάβολο κουβαλᾶς, θά σοῦ πεῖ ὁ ἄλλος. Δέν βλέπεις τό κέρατό του; Ἐσύ, ὅμως, μπορεῖ νά εἶσαι τόσο ἀφελής καί νά πεῖς, ὄχι, δέν εἶναι… μελιντζάνες εἶναι.. Κι ὅμως εἶναι τό κέρατο τοῦ διαβόλου. Δηλαδή κάπου τόν πιάνεις τόν διάβολο, ὅταν ὑπάρχει πνευματική γνώση καί πνευματική ἐμπειρία, ἔχεις σωστή πνευματική ζωή. Ἄν δέν ἔχεις; Σίγουρα θά σέ ξεγελάσει. Εἶναι πολύ μάστορας, γιατί εἴπαμε, ἔχει ἐμπειρία χιλιάδων ἐτῶν. Θυμᾶμαι παλιά στήν τηλεόραση -τώρα ἐδῶ δέν βλέπω τηλεόραση- ὑπῆρχε ἡ «σκεπτομορφή». Τό ἔχετε δεῖ καμιά φορά στά ἔργα; Σκεπτομορφή… Τί νά ’ναι αὐτό; Ξέρετε τί εἶναι; Εἶναι λεξιλόγιο ἀποκρυφιστῶν. Ἀπό τούς μάγους εἶναι αὐτές οἱ λέξεις. Κι ὅμως τά περνᾶνε στά ἔργα στήν τηλεόραση ἔτσι σάν κάτι ἐπιστημονικό, κάτι πολύ σπουδαῖο... Τί εἶναι «σκεπτομορφή» καί ὅλα αὐτά; Δαιμονικά ὄντα, δαίμονες! Ἤ διάφορες ἄλλες λέξεις, λεξιλόγιο πού εἶναι ἀπό τούς ἀποκρυφιστές, ἀπό τή θεοσοφία καί τό περνᾶνε ἔντεχνα καί μπερδεύουν τόν κόσμο καί τούς χριστιανούς. Καί εἶσαι χριστιανός ὀρθόδοξος καί δέν ξέρεις τί θά γίνει μετά τόν θάνατο. Ὅμως ὑπάρχει ἡ διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας πού τά λέει ξεκάθαρα τί γίνεται, καί τί γίνεται ἡ ψυχή κ.λ.π.
Ἐρ. : .......... Ἤθελα νά σᾶς ρωτήσω, ἡ πιό μεγάλη ἁμαρτία λένε εἶναι ἡ ὑπερηφάνεια. Μήπως καί ἡ ὑποκρισία ἀνήκει σ’ αὐτή τήν κατηγορία;
Ἀπ. : Φυσικά! Ὅλα εἶναι μαζί... Καί ἀκριβῶς τό ὅτι ὑπάρχει μεγάλη ὑποκρισία σήμερα στόν κόσμο, τό μεγάλο ψέμα δηλαδή, γιατί ὑποκρισία τί εἶναι; Ἕνα ψέμα. Ἕνα ψέμα, τό ὁποῖο τό λές ὄχι μόνο μέ τά λόγια, ἀλλά καί μέ τήν ἐμφάνισή σου. Βλέπε ἄς ποῦμε τόν μετασχηματισμό τῶν ἀνθρώπων σήμερα. Τόν ἐξωτερικό μετασχηματισμό λέω, πού βάφονται, πού βάφουν τά μαλλιά τους οἱ γυναῖκες.. καί οἱ ἄντρες τώρα τά βάφουνε... Αὐτό τί εἶναι; Δέν εἶναι ὑποκρισία; Ἕνα ψέμα. Περιφέρεις ἕνα ψέμα. Λές ψέματα μέ τήν ἐμφάνισή σου, ἐνῶ εἶσαι 60, φαίνεσαι 30-40. Ἔτσι δέν εἶναι; Μιά ὑποκρισία εἶναι αὐτό. Ἀλλά λέει ψέματα καί μέ ὅλη του τή ζωή ὁ ἄνθρωπος σήμερα. Καί πάντοτε. Οἱ ἄνθρωποι πού ἦταν στά χρόνια τοῦ Χριστοῦ τό παίζανε εὐλαβεῖς, εὐλαβέστατοι, καί ἦταν φθονεροί, ἦταν φονικοί, θέλανε νά σκοτώσουν τόν Χριστό, γεμάτοι πάθη. Καί τό παίζανε ἅγιοι! Λέγανε ψέματα μέ ὅλη τους τή ζωή.
Λέει ὁ ἀββάς Δωρόθεος, ὅτι μέ τρεῖς τρόπους λέει ὁ ἄνθρωπος ψέματα. Πρῶτον, λέει, μέ τίς ὑπόνοιες, δηλαδή μέσα του, ὑποψίες. Καχύποπτος. Ὑποψιάζεται ἡ γυναίκα τόν ἄνδρα ὅτι τήν ἀπατάει. Εἶναι ψέμα στή διάνοια. Μετά, εἶναι τό ψέμα μέ τά λόγια. Πολύ συνηθισμένο... Καί τό τελευταῖο, τό ψέμα μέ ὅλη σου τή ζωή. Ὅλα αὐτά εἶναι ὑποκρισίες, εἶναι ψέματα. Καί ποιό εἶναι τό τρομερό ἀποτέλεσμα τῆς ὑποκρισίας; Ὅτι πλέον δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἐμπιστευθεῖ κανέναν. Σήμερα κανένας δέν ἐμπιστεύεται κανέναν. Ὁπότε πάει ἡ ἀγάπη! Τί νά ἀγαπήσεις, ἕναν πού δέν τόν ἐμπιστεύεσαι; Πού δέν ξέρεις, ἄν σοῦ λέει ἀλήθεια ἤ ψέματα; Ἄν σέ κοροϊδεύει ἤ ὄχι; Νά γιατί οἱ ἄνθρωποι σήμερα δυσκολεύονται νά κάνουν γάμο καί οἰκογένεια καί ὅλα αὐτά. Σοῦ λέει, κι ἄν εἶναι ἀπατεώνας; Κι ἅμα κοροϊδεύει; Νά λοιπόν τί κάνει ὁ διάβολος! Καταλαβαίνει κανείς ἀπ’ ὅλο αὐτό τήν δαιμονική ἐνέργεια. Πῶς ἔχει ποτίσει τή ζωή μας μέ τήν ὑποκρισία, μέ τό ψέμα. Φυσικά τό ψέμα καί ἡ ὑποκρισία συνδέεται μέ τήν ὑπερηφάνεια. Ὁ ψεύτης τό παίζει καί ἔξυπνος, ὅτι ἐγώ ξέρω καί ξεγελάω τούς πάντες.
Κλασσικό παράδειγμα ὑποκρισίας ξέρετε ποιό εἶναι σήμερα; Οἱ πολιτικοί. Οἱ πολιτικοί εἶναι τό κατεξοχήν ψέμα σήμερα, ἡ κατεξοχήν ὑποκρισία, πού σοῦ ὑπόσχονται τά πάντα καί δέν κάνουν τίποτα. Ναί, ναί, ναί, ναί.... καί ὅλα εἶναι ὄχι, ὄχι, ὄχι, ὄχι... Ἔτσι δέν εἶναι; Κατεξοχήν ὑποκρισία! Σήμερα αὐτός ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει πέραση εἶναι ὁ πολιτικός! Σοῦ λέει, ξέρει νά ἑλίσσεται! Αὐτός εἶναι! Τούς φέρνει βόλτα ὅλους... Αὐτός εἶναι ὁ πιό μεγάλος ἁμαρτωλός. Καταλάβατε; Καί σήμερα θεωρεῖται πολύ σπουδαῖος, πολύ in. Ἐνῶ ὁ ἄλλος πού εἶναι ξεκάθαρος, τόν θεωροῦνε συντηρητικό, ὀπισθοδρομικό, κολλημένο, φανατικό κ.λ.π.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
1 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο, Ρόουζ Σεραφείμ Ἱερομόναχος, ἐκδ. ΜΥΡΙΟΒΙΒΛΟΣ, 2014, (στό ἑξῆς: Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο).
2 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
3 Β΄Κορ. 11, 14.
4 Λουκ. 16, 22.
5 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
6 Ματθ. 28, 2-3.
7 Λουκ. 24, 4.
8 Ἑβρ. 1, 6.
9 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
10 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
Ὅ.π.
11 Ὅ.π.
12 Ὅ.π.
13 Ὅ.π.
14 Ὅ.π.
15 Ὅ.π.
16 Ὅ.π.
17 Ἑβρ. 1, 7.
18 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
19 Ὅ.π.
20 Τωβίτ 12, 19.
21 Δαν. 10, 6.
22 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
23 Ὅ.π.
24 Ἑβρ. 1, 6.
25 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
26 Ἐφεσ. 6, 12.
27 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
28 Ὅ.π.
29 Ὅ.π.
30 Ὅ.π.
31 Ὅ.π.
32 Ματθ. 12, 27.
33 Ἡ ψυχή μετά τόν θάνατο.
34 Ὅ.π.
35 Ὅ.π.
36 Ὅ.π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου