Ὁ τίτλος τῆς σημερινῆς μας ὁμιλίας εἶναι: «Ἡ τέλεια ἐλπίδα στό Θεό». Ὑπάρχει ἕνας λόγος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πού λέει «ἡ ἐλπίς οὐ καταισχύνει»1. Δηλαδή, ἡ ἐλπίδα στόν Θεό ποτέ δέν ντροπιάζει τόν ἄνθρωπο. Κι αὐτό βέβαια μαρτυρεῖται ἀπό τή ζωή τῶν Ἁγίων μας.
Θά ἀρχίσω μέ ἕνα διήγημα ἀπό τόν βίο τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου. Ἦταν γιορτή, καί μάλιστα ἡ πρώτη καί σπουδαιότερη ἀπό ὅλες τίς γιορτές, δηλαδή τό Ἅγιο Πάσχα. Ἐνῶ πλησίαζε ἡ ἱερή νύχτα, ἡ συνοδεία τοῦ Μεγάλου Θεοδοσίου δέν εἶχε τίποτα ἀπό τά ἀπαραίτητα τρόφιμα. Τό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου ἤτανε κοντά στά Ἱεροσόλυμα, στήν Παλαιστίνη, καί εἶχε φτάσει νά ἔχει 700 μοναχούς. Ὑπάρχει καί σήμερα.
Οἱ μαθηταί, λοιπόν, δώδεκα τότε στόν ἀριθμό, ἦταν πολύ λυπημένοι. Καί ἦταν λυπημένοι ὄχι μόνο γιά τούς ἴδιους, ἀλλά γιατί δέν εἶχαν οὔτε πρόσφορο γιά τή Θεία Λειτουργία καί ἔτσι θά ἔκαναν Πάσχα χωρίς τή θυσία τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Μαζεύτηκαν τότε γύρω ἀπό τόν διδάσκαλό τους καί ἄρχισαν νά τοῦ μιλᾶνε γιά τήν ἀνέχειά τους. Μά ἐκεῖνος εἶπε «ἐσεῖς ὀφείλετε μόνο νά ἔχετε ἕτοιμη τήν Ἁγία Τράπεζα. Ὅσο γιά τά ὑπόλοιπα, μή νοιάζεστε γιά τίποτε. Γιατί Ἐκεῖνος πού πρῶτα ἔθρεψε στήν ἔρημο τόσες χιλιάδες Ἰσραηλιτῶν καί ὕστερα ἔκανε τόσο μεγάλο πλῆθος νά χορτάσει, Αὐτός φροντίζει καί γιά μᾶς».
Γνωρίζουμε ὅτι στήν ἔρημο ὁ Θεός ἔτρεφε περίπου 2.000.000 Ἑβραίους γιά σαράντα χρόνια σχεδόν, ὅταν οἱ Ἑβραῖοι ἔφυγαν ἀπό τή δουλεία τοῦ Φαραώ μέ ἀρχηγό τόν προφήτη Μωυσῆ. Πῶς τούς ἔτρεφε; Ἀπό τόν οὐρανό, μέ τό οὐράνιο μάννα. Δεύτερον, γνωρίζουμε ὅτι ὁ Κύριος μέ πέντε ψωμιά καί δύο ψάρια ἔθρεψε 5.000 ἄνδρες χωρίς τίς γυναῖκες καί τά παιδιά. Καί ἕνα παρόμοιο θαῦμα μέ 4.000 ἔκανε ἐπίσης ὅσο ζοῦσε ὁ Κύριος. Αὐτά λοιπόν τούς λέει ὁ Ἅγιος ὡς ἀποδείξεις, γιά νά ἔχουν τήν ἐλπίδα τους στόν Θεό. Αὐτός πού φρόντισε τότε γιά ἐκείνους, γιά τόν λαό Tου, θά φροντίσει καί γιά μᾶς. Καί δέν ἔχει τώρα λιγότερη δύναμη οὔτε ἔχει γίνει πιό φειδωλός στή χορήγηση τῶν ἀγαθῶν. Αὐτά τούς εἶπε.
Tώρα θά διηγηθοῦμε πῶς τά λόγια του πραγματοποιήθηκαν πολύ σύντομα. Οἱ ἐλπίδες τῶν μαθητῶν του δέν διαψεύστηκαν. Μιλάει ὁ βιογράφος τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου. Ὅπως παλαιότερα παρουσιάστηκε στόν Ἀβραάμ ἕτοιμο γιά θυσία τό πρόβατο μέσα στόν θάμνο σαβέκ, ἔτσι ἔγινε καί τώρα σ’ αὐτόν τόν μακάριο. Θυμάστε τό περιστατικό μέ τόν Ἰσαάκ, πού ἑτοιμαζόταν νά θυσιάσει ὁ Ἀβραάμ κατ’ ἐντολή τοῦ Θεοῦ καί τήν τελευταία στιγμή ὁ Θεός τόν σταματᾶ καί τοῦ δείχνει ἕνα πρόβατο καί τοῦ λέει, στή θέση τοῦ Ἰσαάκ θά θυσιάσεις αὐτό. Ἤθελα νά δοκιμάσω τήν πίστη σου καί τώρα βεβαιώθηκα γιά τήν πίστη σου. Ἔτσι ὁ Θεός δηλαδή, πολλές φορές, μᾶς δοκιμάζει γιά νά δεῖ, ἄν ὄντως εἴμαστε δικοί Του, ἄν ὄντως ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στή θεία Του πρόνοια. Καί, θά λέγαμε, τήν τελευταία στιγμή πολλές φορές παρεμβαίνει καί φανερώνει ὅτι Αὐτός εἶναι ὁ κυρίαρχος, Αὐτός εἶναι ὁ προνοητής, Αὐτός εἶναι πού κατευθύνει καί ρυθμίζει τά πάντα. Ὁπότε δέ χωράει ποτέ ἀπελπισία.
Καθώς ὁ ἥλιος εἶχε βασιλέψει, φτάνει κάποιος ὁδηγώντας δύο μουλάρια καί κουβαλώντας ἕνα φορτίο τρόφιμα διάφορα, κατάλληλα γιά ἀσκητές. Καί δέν ἔλειπε οὔτε καί ὁ ὁρατός, μά καί νοητός ἄρτος τῆς Ἁγίας Τραπέζης. Δηλαδή κοντά στά ἄλλα, ὑπῆρχαν καί πρόσφορα. Ἤτανε κι αὐτός ἀνάμεσα στά ἄλλα πράγματα. Αὐτό ἦταν πού εὐχαρίστησε πολύ, περισσότερο ἀπ’ ὅλα, τούς μαθητές τοῦ Ἁγίου. Κι ἐκεῖνα πού τούς ἔφεραν, τούς ἔφτασαν μέχρι τήν Πεντηκοστή. Ἀπό τό Πάσχα γιά πενήντα ἡμέρες.
Ἄλλοτε πάλι, κάποιος πλούσιος ἄνθρωπος, πού ἤξερε νά πλουτίζει καί μέ καλά ἔργα, σκόρπισε τό βιός του σέ ἐλεημοσύνες μεταβάλλοντας ἔτσι τό ὑλικό τῶν χρημάτων σέ ὑλικό σωτηρίας ψυχῶν. Ἐνῶ ὅμως ἐλεοῦσε γενναιόδωρα ὅλους τούς ἄλλους, καί κυρίως ὅσους ζοῦσαν σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί βρίσκονταν μακριά ἀπ’ τόν κόσμο γιά νά εἶναι πιό κοντά σ’ Αὐτόν -ἐλεοῦσε δηλαδή τούς φτωχούς μοναχούς κατεξοχήν-, μόνο στή συνοδεία τοῦ Θεοδοσίου δέν ἔκανε ποτέ καμιά ἀγαθοεργία ἀπό λησμοσύνη ἤ ἀπό ἄγνοια ἤ, ἴσως, γιατί ἤθελε ὁ Θεός νά δοκιμάσει ἤ νά δοξάσει μ’ Αὐτόν τόν τρόπο τόν Ἅγιο. Ἔδινε σ’ ὅλα τά μοναστήρια, στοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου δέν ἔδινε. Οἱ μαθητές του εἶχαν πέσει σέ ἀθυμία -τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου- ὁ ἴδιος ὅμως τούς καθησύχαζε μέ νουθεσίες.
«Ποιός ποτέ», ἔλεγε, «ἀπό αὐτούς πού στήριξαν ὅλο τους τό θάρρος καί τήν ἐλπίδα στόν Θεό, ἐγκαταλείφθηκε; Ἤ ποιός περίμενε μέ ὑπομονή μέχρι τέλους τήν ἐπέμβασή Του καί δέν παρηγορήθηκε; Αὐτός τρέφει κάθε ζωντανό πλάσμα. Αὐτός ἐξασφαλίζει τήν τροφή στά κοράκια καί στά πουλάκια τους, γιά νά σᾶς θυμίσω αὐτό πού λένε καί ὁ Ἰώβ καί ὁ θεῖος Δαβίδ. Ἄς συνειδητοποιήσουμε πόσο μεγάλη διαφορά ὑπάρχει μέσα στήν ἀνθρώπινη φροντίδα καί στή Θεϊκή πρόνοια πού φτάνει μέχρι καί τά πιό ἀσήμαντα ζητήματα. Καί ἄς γνωρίζουμε, πώς καί ἐκεῖνα πού θεληματικά ἐγκαταλείψαμε γιά τόν Χριστό, θά τά ἀπολαμβάνουμε πλουσιοπάροχα καί πάλι μέ τήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ». Αὐτά εἶπε καί σέ λίγο παρουσιάζεται κάποιος ἄγνωστος, πού ὁδηγοῦσε ἕνα φορτωμένο ζῶο. Ὁ προορισμός τους δέν ἦταν ἡ μονή τοῦ Μεγάλου Θεοδοσίου. Σκόπευε νά τήν προσπεράσει καί νά παραδώσει κάπου ἀλλοῦ τό φορτίο. Μόλις ὅμως πλησίασε στήν μονή τό ὑποζύγιο, παρά τή θέληση τοῦ ὁδηγοῦ του, σταμάτησε. Βλέπετε; Ὁ Θεός ρυθμίζει καί τά ζῶα ἀκόμα. Καί μολονότι αὐτός ἄρχισε νά τό μαστιγώνει ὅλο καί πιό σκληρά, ἐκεῖνο ἔμενε ἀκίνητο σάν πέτρα. Καλοσκέφτηκε τότε ὁ ἄνθρωπος, πώς τοῦτο δέν γινότανε χωρίς θεία ἐπέμβαση. Ἀντιστρέφει λοιπόν ἀμέσως τήν τάξη καί χρησιμοποιεῖ αὐτός τό ζῶο σάν ὁδηγό, χαλαρώνοντάς του τό χαλινάρι καί ἀφήνοντάς το νά πηγαίνει, ὅπου τό ὁδηγοῦσε τό ἔνστικτό του. Ἀλλά δέν ἦταν τό ἔνστικτο βέβαια. Ἤτανε ὁ Θεός.
Μετά ἀπ’ αὐτή τήν ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου, τό ζῶο τράβηξε ἀμέσως, ὄχι γιά ἀλλοῦ πουθενά, μά γιά τό μοναστήρι τοῦ Ἁγίου Θεοδοσίου, λές καί κάποιος τό ἔσερνε ἀπό τό χαλινάρι καί τό καθοδηγοῦσε πρός τά ἐκεῖ. Μπαίνοντας λοιπόν μαζί του μέσα καί ὁ ἄνθρωπος καί μαθαίνοντας τή μεγάλη ἀνέχεια πού τούς βασάνιζε, ἔμεινε κατάπληκτος μέ τό θαῦμα τῆς πρόνοιας τοῦ Θεοῦ, πού ἐπιφύλαξε σ’ ἐκείνους μέν στεφάνια μέ τή δοκιμασία τῆς φτώχειας, ἐνῶ στόν ἴδιο τή λύση αὐτῆς τῆς δοκιμασίας τους.
Νά λοιπόν ποιά ἦταν ὁλοφάνερα ἡ αἰτία τῆς ἀπείθειας τοῦ ζώου μέσω τοῦ ὁποίου ἡ Θεία πρόνοια κάλεσε τόν καλό αὐτόν ἄνθρωπο νά θρέψει ψυχές ἀφιερωμένες στήν ὑπηρεσία τοῦ Θεοῦ, πού εἶχαν ὅμως ἀποκάμει ἀπό τήν ἀδυναμία τοῦ σώματος, μέ τό ὁποῖο ἀκριβῶς Τόν ὑπηρετοῦσαν. Μόλις ὁ ἄγνωστος ἐκεῖνος τά κατανόησε ὅλα αὐτά, τούς πρόσφερε διπλάσια ἀγαθά ἀπ’ ὅσα ἔδινε ὡς ἐλεημοσύνη στούς ἄλλους μοναχούς ὁ πρῶτος εὐεργέτης. Ἀπό τότε οἱ μαθητές τοῦ Ὁσίου ἔπαψαν πιά νά τόν ἐνοχλοῦν καί νά λιγοψυχοῦν, φροντίζοντας μᾶλλον νά μιμοῦνται μέ ζῆλο καί προθυμία τόν πνευματικό τους πατέρα στήν ἐλπίδα καί τήν πίστη τους στόν Θεό.
Ἦταν δύο περιστατικά ἀπό τόν βίο τοῦ Ὁσίου Θεοδοσίου τοῦ Κοινοβιάρχου. Ἄς δοῦμε τί λέει καί ὁ ἀββάς Ἰσαάκ σχετικά μέ τήν ἐλπίδα στόν Θεό. «Ἄν πιστεύεις ὅτι ὁ Θεός προνοεῖ γιά σένα..», καί ἄν εἶσαι χριστιανός δέν μπορεῖ νά μήν πιστεύεις. Ὑπάρχει ἡ φροντίδα τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός δέν εἶναι μόνο ὁ Δημιουργός, ὁ Ποιητής ὅλων, ἀλλά εἶναι καί ὁ φροντιστής. Δέν ἔφτιαξε τό σύμπαν καί τό ἄφησε στήν τύχη του -οὔτε ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους- ἀλλά τό συνέχει, τό συγκροτεῖ καί τό συντηρεῖ. Αὐτή ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, μέ τήν ὁποία συντηρεῖ τό σύμπαν, καί τόν ἄνθρωπο, ὀνομάζεται προνοητική, ἤ ἀλλιῶς Θεία Πρόνοια. Ἄν λοιπόν πιστεύεις στόν Θεό, ὀφείλεις νά πιστεύεις σ’ αὐτήν τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, πού λέγεται Θεία Πρόνοια, Θεία φροντίδα. Ἄν λοιπόν πιστεύεις, λέει ὁ ἀββάς Ἰσαάκ, «τότε γιατί ἀγωνιᾶς καί φροντίζεις γιά πρόσκαιρα πράγματα καί γιά τίς ἀνάγκες τοῦ σώματος;».
Πολλοί ἄνθρωποι λένε, ἄν δέν δουλέψω, ποιός θά μέ ταΐσει; Τί θά φάω; Ἄν δέν ἔχεις δουλειά πῶς θά ζήσεις;… Μά ποῦ εἶναι ἡ πίστη σου στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ; Ὁ Θεός εἶπε γιά νά ζήσουμε, ὄχι νά δουλεύουμε, ἀλλά τί; Νά εἴμαστε σέ κοινωνία μαζί Του. «Ὅποιος δέν τρώει τήν σάρκα Μου καί δέν πίνει τό αἷμα Μου, δέν ἔχει ζωή μέσα του»2. Ἡ ἀληθινή ζωή λοιπόν εἶναι ἡ ἕνωση μέ τόν Χριστό καί ἡ ἀληθινή πηγή τῆς ζωῆς εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία, ἡ Θεία Εὐχαριστία, ἡ μετοχή στό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Μή λές λοιπόν ποτέ, δέν ἔχω δουλειά, πῶς θά ζήσω; Δέν ἔχω χρήματα, δέν ἔχω τρόφιμα. Θά πεθάνουμε ἀπό τήν πείνα… Ποτέ μήν τό πεῖς. Ὑπάρχει ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ. Μόνο νά πιστεύεις σωστά καί νά ζεῖς σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ὄχι νά μή ζεῖς σωστά καί νά λές «ἔχει ὁ Θεός». Ὄχι, πρέπει νά ζεῖς σωστά. Ὅ,τι μπορεῖς νά κάνεις, νά ἐργάζεσαι ταπεινά, ὅπου μπορεῖς καί ὅσο μπορεῖς, νά τηρεῖς τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί τότε ἡ ἐλπίδα σου στόν Θεό δέν εἶναι ἄλογη, δέν εἶναι παράλογη.
Ἕνας τεμπέλης, ἕνας ἁμαρτωλός, πού λέει, ἐντάξει, ὁ Θεός θά τά κάνει ὅλα, αὐτός φυσικά δέν ἐλπίζει σωστά. Ἔχει ἐλπίδα, ἀλλά εἶναι ἄλογη ἡ ἐλπίδα του. Θά πρέπει ἡ ἐλπίδα μας νά ἔχει λόγο. Νά εἶναι, δηλαδή, ἐλπίδα πού νά συνοδεύεται μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ. Νά εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἀληθινά πιστός. Καί ἀληθινά πιστός δέν εἶναι αὐτός πού θεωρητικά μόνο πιστεύει, ἀλλά αὐτός πού ζεῖ σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ Χριστοῦ, μέ τίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, ὁπότε ἐμπιστεύεται τόν Χριστό.
- Ἐμπιστεύομαι τόν Χριστό τί σημαίνει;
Ἀφήνω ὅλη μου τή ζωή στόν Χριστό καί παίρνω τόν Χριστό ὁδηγό στή ζωή μου. Δηλαδή: «Τί λέει ὁ Χριστός γι’ αὐτό τό πράγμα; Αὐτό θά κάνω». Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Πολλοί γονεῖς, μιά πού εἴμαστε σέ Σχολή Γονέων, δέν ἐμπιστεύονται τόν Θεό σ’ ἕνα πολύ σημαντικό θέμα. Ποιό εἶναι αὐτό; Τό λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος. Εἶναι τό θέμα τῆς τεκνογονίας. Ἀλλά τί κάνουν; Βάζουν τή λογική πάνω ἀπό τήν πίστη. Ἀκοῦστε πῶς τό λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος. «Πολλές φορές ἀνδρόγυνα μοῦ ἐκφράζουν τήν ἀνησυχία τους γιά τό θέμα τῆς τεκνοποιίας καί ζητοῦν τήν γνώμη μου. Ἄλλα -ἀνδρόγυνα- σκέφτονται νά κάνουν ἕνα-δυό παιδιά καί ἄλλα θέλουν νά ἀποκτήσουν πολλά παιδιά. Αὐτό ὅμως πού τούς συμφέρει εἶναι νά ἀφήνουν τό θέμα τῆς τεκνοποιίας στόν Θεό»3. Ἄρα ἀπορρίπτεται ὁ οἰκογενειακός προγραμματισμός. Πού τόσο τόν διαφημίζουν… Δέν θά κάνεις δικό σου πρόγραμμα. Θά ἀφήσεις τόν Θεό νά τακτοποιήσει αὐτό τό θέμα.
«Νά ἐμπιστεύωνται», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «τήν ζωή τους στήν θεία πρόνοια». Αὐτό εἶναι πού πραγματικά συμφέρει τά ζευγάρια «καί νά μή βάζουν δικά τους προγράμματα. Πρέπει νά πιστεύουν ὅτι ὁ Θεός, πού φροντίζει γιά τά πετεινά τοῦ οὐρανοῦ, πολύ περισσότερο θά φροντίσει γιά τά δικά τους παιδιά»4, ἄν τούς δώσει παιδιά. Μπορεῖ καί νά μήν τούς δώσει. Πολλοί νέοι λένε, τώρα δέν μποροῦμε, δέν ἔχουμε χρήματα. Ὅταν ἔχουμε χρήματα καί μιά καλή δουλειά, θά σκεφτοῦμε καί γιά παιδί. Ἄλλος λέει, τώρα σπουδάζω, δέν μπορῶ. Νά τελειώσω τίς σπουδές μου καί μετά. Ἄλλοι λένε, νά στρώσει κάπως ἡ δουλειά μας καί μετά θά σκεφτοῦμε τό θέμα τοῦ παιδιοῦ. Κάνουν δικά τους προγράμματα. Αὐτό εἶναι λάθος. Γιατί μπορεῖ, μετά πού θά ἀποφασίσεις, νά μήν μπορεῖς νά κάνεις παιδί. Καί μετά πᾶμε σέ λύσεις πού δέν εἶναι ὀρθόδοξες καί σωστές. Ἐξωσωματικές κ.λ.π.
Ἀκοῦστε τί λέει ὁ Ἅγιος. «Ἦταν ἕνας ναυτικός πού παντρεύτηκε σέ ἡλικία δεκαοκτώ χρονῶν. Φτωχός αὐτός, φτωχή καί ἡ κοπέλα πού πῆρε, νοίκιασαν ἕνα ὑπόγειο γιά νά μείνουν. Βρῆκε καί ἡ κοπέλα μιά δουλίτσα καί ζοῦσαν πολύ λιτά. Νά φαντασθῆτε, γιά τραπέζι εἶχαν ἕνα καφάσι ἀπό γιαρμάδες πού ἀγόρασαν μιά φορά. Μετά ἀπέκτησαν καί παιδάκια καί ἔκαναν μεγάλες οἰκονομίες γιά νά τά μεγαλώσουν. Καί ὅμως σιγά-σιγά ἔγιναν νοικοκυραῖοι.
Μερικοί προσπαθοῦν πρῶτα νά τακτοποιήσουν ὅλα τά ἄλλα καί ὕστερα νά σκεφθοῦν γιά παιδιά. Δέν λαμβάνουν ὑπ᾿ ὄψιν τους καθόλου τόν Θεό. Ἄλλοι πάλι λένε: «σήμερα εἶναι δύσκολη ἡ ζωή· ἕνα παιδί φθάνει, γιατί καί αὐτό μέ δυσκολία τό μεγαλώνεις» καί δέν κάνουν ἄλλα παιδιά. Δέν καταλαβαίνουν πόσο ἁμαρτάνουν μ᾿ αὐτήν τήν τοποθέτηση, γιατί δέν ἀφήνονται μέ ἐμπιστοσύνη στόν Θεό». Κοιτάξτε τί ὡραῖα τό λέει: «Ὁ Θεός ἔχει σπλάχνα»! Λέμε ἡ μάνα ἔχει σπλάχνα, σπλαχνίζεται τό παιδί της. Πολύ περισσότερο ὁ Θεός, πού ἔχει φτιάξει τή μάνα καί τό παιδί! «Μόλις δεῖ ὅτι δέν μποροῦν νά ἀνταποκριθοῦν, δέν Τοῦ εἶναι δύσκολο νά μήν τούς δώσει ἄλλα παιδιά»5. Γιατί τά παιδιά δέν τά δίνει ἡ βιολογία, ἡ βιολογική πράξη, ἡ σχέση. Ἄν δέν θέλει ὁ Θεός, μπορεῖ νά μήν ὑπάρχει κανένα πρόβλημα βιολογικό, ὀργανικό, καί νά μήν μπορεῖς νά κάνεις παιδί. Πόσα ζευγάρια ἄτεκνα πᾶνε στούς γιατρούς καί τούς λένε, δέν ἔχετε τίποτε. Κι ὅμως δέν μποροῦν νά κάνουν παιδί! Γιατί δέν εἶναι αὐτοί πού κάνουν τό παιδί, ἀλλά ὁ Θεός εἶναι πού δίνει τό παιδί.
- Κι ἄν ὁ Θεός βλέπει ὅτι αὐτό δέν θά εἶναι γιά τό καλό σου, θά στό δώσει;
Σέ καμιά περίπτωση. Ὁ Θεός ποτέ δέν μᾶς δίνει κάτι πού δέν εἶναι γιά τό καλό μας. Ἑπομένως, σέ καμιά περίπτωση δέν δικαιολογεῖται αὐτή ἡ μεγάλη ἁμαρτία, πού λέγεται ἀποφυγή τεκνοποιίας, προφύλαξη κ.λ.π. ὅλα αὐτά πού γίνονται σήμερα. Πολλές φορές χρησιμοποιοῦνται καί ἐκτρωτικά μέσα, ὅπως εἶναι τό λεγόμενο «σπιράλ». Συγγνώμη πού τά λέω ἔτσι, ἀλλά πρέπει νά τά ποῦμε. Ἤ τό «χάπι τῆς ἑπόμενης ἡμέρας». Αὐτά δέν εἶναι ἁπλῶς προφυλακτικά, δηλαδή νά μή γίνει ἡ σύλληψη. Γίνεται ἡ σύλληψη καί τό παιδί σκοτώνεται, εἶναι ἐκτρωτικά δηλαδή. Εἶναι φοβερό αὐτό τό πράγμα. Δηλαδή χρεώνεσαι φόνο, ὅταν χρησιμοποιεῖς αὐτά τά μέσα. Ὄχι μόνο ἕναν, πολλούς, ἑάν τό κάνεις πολλές φορές ἤ ἄν ἔχεις γιά πολύ χρόνο αὐτό τό πράγμα. Τά λέω αὐτά, γιατί ἴσως κάποιοι καί κάποιες δέν τά γνωρίζουν. Ἀλλά καί αὐτά πού χρησιμοποιοῦν τά χάπια ἤ ἄλλα μέσα εἶναι ἁμαρτία.
Ἡ μόνη μέθοδος, ἐάν δέν θέλεις νά κάνεις παιδί, εἶναι ἡ ἀποχή. Τίποτα ἄλλο. Νά μήν ὑπάρχει σχέση. Καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος -νομίζω τό ἔχω ξαναπεῖ- ἔλεγε ὅτι αὐτή ἡ ἀποφυγή τῆς τεκνοποιίας εἶναι καί ἡ κύρια αἰτία τῶν διαζυγίων. Γιατί; Γιατί ἡ γυναίκα εἶναι κατασκευασμένη ἔτσι ἀπό τόν Θεό γιά νά κάνει παιδί – μέσα στό γάμο φυσικά, ὄχι ἐκτός γάμου. Ὅταν φρενάρει αὐτή τήν ὁρμή, πού τῆς ἔχει βάλει ὁ Θεός, ζημιώνεται πάρα πολύ. Βλάπτεται πάρα πολύ τό νευρικό της σύστημα. Γίνεται νευρική, εὐερέθιστη καί ἀρχίζουν οἱ τσακωμοί μέ τόν σύζυγο. Καί μετά ἀπό τούς τσακωμούς ἔχουμε τά διαζύγια. Γι’ αὐτό, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, ἡ κύρια αἰτία τῶν διαζυγίων εἶναι ἡ ἀποφυγή τῆς τεκνοποιίας.
- Βλέπετε ποῦ ὁδηγεῖ ἡ ὀλιγοπιστία καί ἡ μή ἐλπίδα μας στόν Θεό;
Ἔχει φοβερές συνέπειες. Ὁ Θεός ποτέ δέν μᾶς δίνει κάτι πού θά μᾶς βλάψει. Πολλές -δυστυχῶς- γυναῖκες, ἐνῶ ἔχουνε παιδί, πᾶνε καί τό σκοτώνουν. Φοβερό αὐτό! Γιατί φοβοῦνται… Τί φοβοῦνται;
- Ἀφοῦ στό ἔδωσε ὀ Θεός. Θά πάθεις κακό ἀπ’ αὐτό;
Σέ καμιά περίπτωση.
«Ξεκινοῦν πολλοί νά παντρευτοῦν», λέει ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «χωρίς νά σκεφθοῦν ὅτι πρέπει νά ἔχουν καί ὡς σκοπό νά κάνουν παιδιά καί νά τά ἀναθρέψουν χριστιανικά. Δέν θέλουν πολλά παιδιά, γιά νά μήν ἔχουν σκοτοῦρες, καί ἔχουν στά διαμερίσματα σκυλιά, γατιά... Μοῦ εἶπαν ὅτι τώρα στήν Ἀμερική (Τό τώρα εἶναι τό 1990, τότε τά ἔλεγε ὀ Γέροντας. Σήμερα θά ἔλεγε ἴσως πιό ἔντονα τά ἴδια πράγματα. Ἔχουμε γεμίσει ἀπό τέτοια…) ἔχουν στά σπίτια ἀντί γιά σκυλιά ἕνα εἶδος χοιρίδια», μικρά γουρουνάκια δηλαδή, «πού εἶναι πανάκριβα καί δέν μεγαλώνουν πολύ. Τά ἔχουν φτιάξει ἔτσι, γιά νά μποροῦν νά τά ἔχουν μέσα στά διαμερίσματα». Κατοικίδια ἔτσι; Νομίζω ἰνδικά χοιρίδια λέγονται. «Παιδιά δέν θέλουν νά ἔχουν, γιατί εἶναι φασαρία νά τά πλένουν κ.λ.π., καί πλένουν τά γουρούνια! Τό σκυλί τουλάχιστον εἶναι καί φύλακας. Ἀλλά νά ἔχεις γουρούνια μέσα στό σπίτι! Φοβερό! Στήν Αὐστραλία», (ὁ Ἅγιος εἶχε πάει στήν Αὐστραλία τό 1977, μετά ἀπό πρόσκληση τῆς Ἐκκλησίας, γιά νά βοηθήσει πνευματικά τούς ἐκεῖ Ἕλληνες), «εἶδα νά ἔχουν γηροκομεῖο γιά σκύλους, γιά γάτες..., ἀκόμη καί νεκροταφεῖο γιά τά ζῶα! Οἱ ἄνθρωποι, ἔτσι ὅπως πᾶνε, θά μεγαλώνουν ποντίκια καί θά τά κάνουν κονσέρβες, γιά νά ταΐζουν τά γατιά». Δέν ξέρω ἄν ὑπάρχει τώρα αὐτό… «Θά μεγαλώνουν λαγούς καί κουνέλια καί θά τά κάνουν κονσέρβες, γιά νά ταΐζουν τά σκυλιά, καί ἄλλοι ἄνθρωποι θά πεθαίνουν ἀπό τήν πεῖνα. Καί βλέπεις, ἅμα σκοτώσει κανείς ἕνα σκυλί, μπορεῖ νά πληρώσει περισσότερα ἀπ᾿ ὅσα ἄν σκότωνε ἕναν ἄνθρωπο. Ἐξαρτᾶται φυσικά καί ἀπό τό τίνος θά εἶναι τό σκυλί... Ποῦ φθάσαμε!... Ὁ ἄνθρωπος στήν ἐποχή μας ἀξίζει λιγότερο καί ἀπό ἕνα σκυλί»6.
Αὐτά μέ τό συγκεκριμένο θέμα, πού φανερώνει τήν ὀλιγοπιστία μας καί ἅπτεται τοῦ γενικότερου θέματος πού ἔχουμε σήμερα, πού εἶναι ἡ ἐλπίδα στόν Θεό. Ἕνα ζευγάρι, πού λειτουργεῖ καί σκέπτεται ἔτσι, δέν ἔχει ἐλπίδα στόν Θεό. Ἔχει ἐλπίδα στά μπράτσα του, στό μυαλό του, στή λογική του… κι αὐτό τό κάνει καταραμένο. Προσέξτε αὐτό τό πράγμα. Λέει, ἡ Παλαιά Διαθήκη ἀκόμα, γι’ αὐτόν πού ἔχει ἐλπίδα στά μπράτσα του, στή λογική του, στή δύναμή του δηλαδή, ἤ ἔχει ἐλπίδα σέ κάποιον ἄλλον ἄνθρωπο, αὐτός, λέει ὁ Προφήτης Ἱερεμίας, γίνεται καταραμένος, δηλαδή χωρισμένος ἀπό τόν Θεό. «Τάδε λέγει Κύριος, ἐπικατάρατος ὁ ἄνθρωπος, ὅς (ἀναφορικό, ὁ ὁποῖος) τήν ἐλπίδα ἔχει ἐπ᾿ ἄνθρωπον καί στηρίζει σάρκα βραχίονος αὐτοῦ ἐπ᾿ αὐτόν». Στηρίζεται στά μπράτσα του, στηρίζεται στίς σάρκες του. «Καί ἀπό Κυρίου ἀποστῇ ἡ καρδία αὐτοῦ»7. Ἔχει φύγει ἡ καρδιά του, ἔχει ἀποστασιοποιηθεῖ αὐτός ὁ ἄνθρωπος ἀπό τόν Θεό. Ἔτσι, ὅπως σᾶς τό εἶπα, ἑρμηνεύει τό ρητό αὐτό ὁ Ἅγιος Βασίλειος. Ὅταν ἐλπίζεις σέ ἄλλον ἄνθρωπο ἤ στόν ἑαυτό σου, γίνεσαι καταραμένος, χωρισμένος ἀπό τόν Θεό.
- Βλέπετε πόσο φοβόμαστε μιά κατάρα τῆς μάνας μας, τοῦ πατέρα μας;
Καί πρέπει νά φοβόμαστε. Νά προσέχουμε. Νά μήν ἐξοργίζουμε τούς γονεῖς μας οὔτε ὁποιονδήποτε ἄνθρωπο. Πολύ περισσότερο πρέπει νά φοβᾶσαι αὐτή τήν ὀλιγοπιστία καί τήν ἐμπιστοσύνη στά μπράτσα σου ἤ σέ ἄλλον ἄνθρωπο. Χωρίζεσαι ἀπό τόν Θεό. Ἐνῶ, ἄν ἐλπίζεις στόν Θεό, ποτέ δέν θά καταισχυνθεῖς. Ἐδῶ βλέπετε, τό ἴδιο πράγμα λέμε γιά τήν Παναγία μας. Δέν λέμε «οὐδείς προστρέχων ἐπί σοί, κατῃσχυμένος ἀπό σοῦ ἐκπορεύεται»; Αὐτό δέν σημαίνει; Γιά τήν Παναγία, πού εἶναι ἕνας ἄνθρωπος! Καί λέμε, Παναγία μου, ποτέ δέν κατέφυγε κάποιος ἄνθρωπος σέ σένα καί ντροπιάστηκε. Δηλαδή δέν πῆρε, ἐφόσον ἦταν γιά τό καλό του, γιά τό συμφέρον τῆς ψυχῆς του, αὐτό πού ζήτησε. Πολύ περισσότερο γιά τόν Δημιουργό τῆς Παναγίας καί ὅλων τῶν Ἁγίων, τόν Θεό μας, τόν πανάγαθο Κύριο!
Λέει λοιπόν ὁ Ἅγιος Νικόδημος, θά πρέπει νά ἔχουμε τελεία ἀπελπισία στόν ἑαυτό μας. Νά μήν ἐλπίζουμε στά μπράτσα μας, στή δύναμή μας, στό μυαλό μας, στή λογική μας οὔτε σέ ἄλλον ἄνθρωπο καί νά ἔχουμε τελεία ἐλπίδα στόν Θεό.
- Βλέπετε τώρα, πόσο ἀνάποδα εἶναι τά πράγματα σήμερα στά σχολεῖα καί στή παιδαγωγική τήν μοντέρνα; Πού λέει τί;
Θά πρέπει, λέει, τό παιδί σου νά τό ἔχεις μέ ὑψηλή αὐτοεκτίμηση. Μέ μεγάλη αὐτοπεποίθηση νά τό μεγαλώσεις τό παιδί σου. Βλέπετε; Ἀκριβῶς τό ἀντίθετο ἀπό αὐτό πού λέει τό Ἅγιο Πνεῦμα, ὅτι δέν πρέπει νά ἔχεις αὐτοπεποίθηση, δέν πρέπει νά ἐλπίζεις στόν ἑαυτό σου. Ὄχι, σοῦ λέει ὁ ψυχολόγος, πρέπει νά ἔχεις, ἀλλιῶς τό παιδί σου δέν θά προοδεύσει. Βλέπετε; Κι ἐμεῖς ἀντί νά ἀκοῦμε τό Ἅγιο Πνεῦμα, ἀκοῦμε τούς ἄθεους ἐπιστήμονες. Γι’ αὐτό τά παιδιά μας καταστρέφονται.
- Γιατί τί μπορεῖς νά κάνεις μέ τίς δυνάμεις σου, μέ τό μυαλό σου, μέ τά μπράτσα σου;
Τίποτα. Καί ἀργά ἤ γρήγορα τό παιδί τό καταλαβαίνει, τό συνειδητοποιεῖ. Καί τί παθαίνει μετά; Ἀπελπίζεται, ἀπογοητεύεται καί πέφτει σέ μαρασμό, σέ μελαγχολία, σέ κατάθλιψη. Ἀρρωσταίνει τό παιδί.
- Ξέρετε πόσα παιδιά ἄρρωστα καί ἄχρηστα ἔχουμε σήμερα, πού εἶναι κλεισμένα στούς τέσσερις τοίχους; Ἀπογοητευμένα ἀπ’ ὅλα; Γιατί;
Γιατί ἀντί νά τούς μάθουν οἱ «καλοί» τους γονεῖς νά ἔχουν πεποίθηση στόν Θεό, ἐλπίδα στόν Θεό, νά τούς μάθουν νά προσεύχονται, τούς μάθανε τόν ἐγωισμό, τήν ὑπερηφάνεια, τήν αὐτοπεποίθηση. Ὅτι ἐσύ εἶσαι ὁ πρῶτος, ἐσύ θά τούς πατήσεις ὅλους.. ἐσύ εἶσαι ἔξυπνος, εἶσαι πανέξυπνος, εἶσαι σοφός… «Νά μία σοφός» πού τραγουδᾶμε στά παιδάκια στά γενέθλια..
- Ξέρετε τί ζημιά παθαίνουν ἀπ’ ὅλα αὐτά τά τραγούδια, τούς ὕμνους;
Εἶναι ὕμνοι στόν ἐγωισμό αὐτά τά πράγματα. Καί ἀργά ἤ γρήγορα μετά ἔχεις ἕνα ἄρρωστο παιδί. Καί λές, μά τί κακό ἔκανα; Τί λάθος ἔκανα; Ὀρίστε τί ἔκανες! Δέν ἔλαβες ὑπόψη σου τί λέει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, ἀλλά πίστεψες στήν ἄθεη ἐπιστήμη.
Τελεία, λοιπόν, ἀπελπισία στόν ἑαυτό μας καί τελεία ἐλπίδα στόν Θεό. Ὄχι μόνο τελεία ἀπελπισία στόν ἑαυτό μας, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, γιατί τότε φυσικά θά μᾶς κυριέψει ὁ διάβολος. Μαζί μέ τήν τέλεια ἀπελπισία στόν ἑαυτό μας, θά πάρουμε καί τήν τέλεια ἐλπίδα στόν Θεό καί θά ἐλπίζουμε ὅτι μόνο ἀπό Αὐτόν θά πάρουμε κάθε βοήθεια, κάθε καλό καί κάθε νίκη. Εἴμαστε τό τίποτε, τό οὐδέν. Αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας, ἡ ἀληθινή αὐτογνωσία.
- Τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος ἀπό μόνος του;
Τίποτε! Ἀπό τό τίποτα ξεκινήσαμε.
- Ποιός μᾶς ἔφτιαξε;
Ὄχι, φυσικά ἐμεῖς, ἀλλά ὁ Θεός.
- Ἀπό τί μᾶς ἔφτιαξε;
Ἀπό τό τίποτα, ἀπό τό μηδέν.
- Καί τί εἶναι πάλι νά φύγουμε;
Μιά μικρή σταγονίτσα αἷμα νά πάει στόν ἐγκέφαλο… φεύγεις.
- Ποιά εἶναι ἡ δύναμή μας;
Τίποτε.
- Ποιά εἶναι ἡ σοφία μας;
Τίποτε. Ἡ σοφία τῶν ἀνθρώπων μπροστά στόν Θεό εἶναι μωρία, ἀνοησία. Ἡ άληθινή, λοιπόν, γνώση τοῦ ἑαυτοῦ μας εἶναι νά καταλάβουμε ὅτι εἴμαστε τό τίποτα, τό μηδέν. Καί τότε πραγματικά γνωρίσαμε τόν ἑαυτό μας.
Καθώς λοιπόν ἀπό τόν ἑαυτό μας εἴμαστε τό τίποτε, τίποτα ἄλλο δέν πρέπει νά περιμένουμε ἀπό τόν ἑαυτό μας, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, παρά γκρεμίσματα καί πτώσεις, δηλαδή ἀποτυχίες, γιά τά ὁποῖα, πρέπει νά μήν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας τελείως. Κατά τόν ἴδιο τρόπο, θά ἀπολαύσουμε ὁπωσδήποτε ἀπό τόν Θεό κάθε νίκη ἀμέσως μόλις ὁπλίσουμε τήν καρδιά μας μέ μιά ζωντανή ἐλπίδα ὅτι θά λάβουμε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, σύμφωνα μ’ ἐκεῖνο τό ψαλμικό «Σ’ Αὐτόν ἔλπισε ἡ καρδία μου καί βοηθήθηκα»8. Εἰκοστός ἕβδομος ψαλμός. Αὐτή τήν ἐλπίδα, μαζί καί βοήθεια, μποροῦμε νά τήν πετύχουμε γιά τέσσερις λόγους. Προσέξτε, ἡ ἐλπίδα αὐτή δέν εἶναι ἄλογη. Ἐλπίζω στόν Θεό. Ὁ ἄθεος θά σοῦ πεῖ «ναί, καλά… θά σοῦ δώσει ὁ Θεός νά φᾶς». Ναί, θά μοῦ δώσει! Δέν εἶναι ἄλογη. Γιατί; Πρῶτον: γιατί ζητᾶμε τή βοήθεια ἀπό ἕναν Θεό, ὁ Ὁποῖος ὄντας παντοδύναμος, ὅ,τι θέλει μπορεῖ νά τό κάνει. Καί στή συνέχεια μπορεῖ νά βοηθήσει κι ἐμᾶς.
- Ξέρετε τί τεράστια ἔκταση ἔχει τό σύμπαν;
Ἀσύλληπτο. Τρισεκατομμύρια ἔτη φωτός… Ἔτος φωτός εἶναι ἡ ἀπόσταση πού διανύει τό φῶς σ’ ἕναν χρόνο. Πόση εἶναι αὐτή ἡ ἀπόσταση; Ἄν σκεφτοῦμε ὅτι σ’ ἕνα δευτερόλεπτο διανύει 300.000 χλμ, σκεφτεῖτε σ’ ἕναν χρόνο ποῦ πάει τό φῶς… Λοιπόν, τό σύμπαν ἔχει διαστάσεις τρισεκατομμυρίων ἐτῶν φωτός. Καταλαβαίνετε;
- Ποιός τό ἔκανε ὅλο αὐτό;
Ὁ Θεός.
- Ὁ παντοδύναμος, λοιπόν, Θεός πού ἔκανε ὅλο αὐτό ἀπό τό μηδέν, ἀπό τό τίποτα, ἐκ τοῦ μή ὄντος, δέν ἔχει δύναμη νά ρυθμίσει τά τῆς ζωῆς σου; Νά σοῦ δώσει ἕνα πιάτο φαγητό; Νά σοῦ δώσει 1.000 εὐρώ ἄς ποῦμε γιά νά ξεχρεώσεις;
Ἀστεῖα λέμε τώρα;!
Ζητᾶμε, λοιπόν, τή βοήθεια ἀπό ἕναν Θεό ὁ Ὁποῖος εἶναι παντοδύναμος καί μπορεῖ νά κάνει ὅ,τι θέλει. Δεύτερον, τή ζητᾶμε ἀπό ἕναν Θεό ὁ Ὁποῖος εἶναι ἄπειρα σοφός.
- Ξέρετε τί σοφία ὑπάρχει στή Δημιουργία;
Μένουμε ἔκθαμβοι! Καί ὅλο καί ἀνακαλύπτουμε τή σοφία τοῦ Θεοῦ, τήν τελειότητα τοῦ Θεοῦ. Ὅλα εἶναι ρυθμισμένα τέλεια! Λίγο πιό κοντά νά ἦταν ἡ γῆ μας στόν ἥλιο, θά καιγόμαστε. Λίγο πιό μακριά, θά παγώναμε. Λίγο μεγαλύτερες νά ἦταν οἱ ἀποστάσεις τοῦ πυρήνα ἀπό τό ἠλεκτρόνιο στό ὑδρογόνο, δέν θά μποροῦσε νά ὑπάρξει ζωή. Τό ἴδιο κι ἄν ἦταν λίγο μικρότερες.
- Ποιός τά ρύθμισε ὅλα αὐτά; Ἡ τύχη;
Δέν ὑπάρχει τύχη. Ἐδῶ ἕνα ρολόι βρίσκεις, καί λές κάποιος τό ἔχει φτιάξει. Θά πρέπει νά εἶσαι τρελός, σχιζοφρενής, γιά νά λές ὅτι ἔχει γίνει μόνο του, ἔστω καί σέ δισεκατομμύρια χρόνια. Κι ὅμως, ὑπάρχουν πολλοί τέτοιοι τρελοί σήμερα, πού λένε ὅτι τό σύμπαν ἔγινε μόνο του. Αὐτό κι ἄν δέν εἶναι σχιζοφρένεια! Πολύ σωστά λένε κάποιοι ὅτι ἡ ἀθεΐα εἶναι τρέλα, εἶναι ἀρρώστια. Θέλει πολύ μεγαλύτερη πίστη νά πιστέψεις ὅτι τό σύμπαν ἔγινε ἀπό μόνο του, παρά νά πιστέψεις ὅτι τό ἔκανε ὁ Δημιουργός Θεός!
Ζητᾶμε λοιπόν τή βοήθεια ἀπό ἕναν Θεό πάνσοφο, ὁ Ὁποῖος γνωρίζει τά πάντα μέ πλήρη τελειότητα καί ἑπομένως γνωρίζει ὅλο ἐκεῖνο πού ταιριάζει καί στή σωτηρία μας. Τρίτον, ζητᾶμε τή βοήθεια ἀπό ἕναν Θεό πού εἶναι πανάγαθος. Εἶναι ὅλος ἀγαθότητα, ὅλος ἀγάπη. Ἔχει μιά ἀγάπη ἄπειρη, πού δέν περιγράφεται, καί εἶναι πάντα ἕτοιμος γιά νά δώσει ἀπό ὥρα σέ ὥρα καί ἀπό στιγμή σέ στιγμή ὅλη τή βοήθεια πού μᾶς χρειάζεται γιά τήν πνευματική καί ὁλοκληρωτική νίκη τοῦ ἑαυτοῦ μας ἀμέσως μόλις τρέξουμε στήν ἀγκαλιά Του μέ σταθερή ἐλπίδα. Θεός παντοδύναμος, πάνσοφος, πανάγαθος.
Καί πῶς εἶναι δυνατόν, λέει τόσο ὄμορφα ὁ Ἅγιος Νικόδημος, ὁ καλός ἐκεῖνος ποιμένας μας, ὁ Χριστός, πού ἔτρεχε 33 χρόνια ἀναζητώντας τό χαμένο πρόβατο μέ τόσο δυνατές φωνές, πού βράχνιασε ὁ λάρυγγάς Του, πού περπάτησε δρόμο τόσο κοπιαστικό καί ἀκανθώδη, πού ἔχυσε ὅλο Του τό αἷμα καί ἔδωσε τή ζωή Του, πῶς εἶναι δυνατόν λέω τώρα, πού αὐτό τό πρόβατο (ἐμεῖς, ὁ καθένας ἀπό μᾶς εἴμαστε τά πρόβατα τοῦ Χριστοῦ), ἀκολουθεῖ πίσω Του καί μέ ἐπιθυμία Τόν φωνάζει καί Τόν παρακαλεῖ, πῶς εἶναι δυνατόν νά μή γυρίσει ὁ καλός ποιμένας σ’ αὐτό τούς ὀφθαλμούς Του; Πῶς μπορεῖ νά μήν τό ἀκούσει καί νά μήν τό βάλει στούς ὤμους Του τούς θεϊκούς κάνοντας γιορτή μέ ὅλους τούς Ἀγγέλους τοῦ οὐρανοῦ; Κι ἄν ὁ Θεός μας δέν παύει ἀπό τό νά γυρεύει μέ μεγάλη ἐπιμέλεια καί ἀγάπη νά βρεῖ, κατά τήν εὐαγγελική παραβολή, τή χαμένη δραχμή -θυμάστε ἔτσι τήν ὡραία αὐτή παραβολή τῆς χαμένης δραχμῆς- ἄν ὁ Θεός δέν παύει ν’ ἀναζητεῖ τόν τυφλό καί κωφό ἁμαρτωλό, πῶς γίνεται τώρα νά ἐγκαταλείψει αὐτόν πού σάν χαμένο πρόβατο φωνάζει καί καλεῖ τόν δικό του ποιμένα; Ὁ Θεός φώναζε καί μᾶς ἀναζητοῦσε.
- Ὅταν ἐμεῖς Τόν φωνάζουμε, δέν θά γυρίσει νά μᾶς κοιτάξει;
Καί ποιός θά πιστέψει ποτέ, ὅτι ὁ Θεός πού χτυπάει πάντα τήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου ἐπιθυμώντας νά μπεῖ μέσα καί νά δειπνήσει, σύμφωνα μέ τήν ἱερά Ἀποκάλυψη, (Τί λέει; «Ἰδοῦ ἕστηκα ἐπί τήν θύραν καί κρούω»9. Ποιός κρούει; Ὁ Χριστός. Σέ ποιά θύρα; Τῆς καρδιᾶς μας.), Αὐτός λοιπόν πού χτυπάει στήν πόρτα τῆς καρδιᾶς μας, γιά νά Του ἀνοίξουμε νά μπεῖ μέσα καί νά μᾶς διακονήσει, νά μᾶς ὑπηρετήσει, ὅταν ἐμεῖς ζητᾶμε τή βοήθειά Του ἀπό μόνοι μας, δέν θά μᾶς βοηθήσει; Ὅταν ἐμεῖς Τόν καλοῦμε σέ βοήθεια; Ἑπομένως, ποτέ δέν πρέπει νά ἀπελπιζόμαστε, ποτέ δέν πρέπει νά διστάζουμε, ποτέ δέν πρέπει νά εἴμαστε δίψυχοι καί νά λέμε:
- Ἄραγε θά μέ βοηθήσει τώρα ὁ Θεός;... Μ’ ἀγαπάει ὁ Θεός;...
Μά εἶναι λόγια αὐτά; Ἐπιτρέπεται νά λές ἄν σ’ ἀγαπάει ὁ Θεός; Ποτέ δέν πρέπει νά τό λέμε αὐτό. Πάντα μᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός.
- Μά κι ὅταν ἁμαρτάνουμε;
Κι ὅταν ἁμαρτάνουμε! Μᾶς ἀγαπάει πάντα ὁ Θεός.
- Ἀλλά τότε, γιατί ἐγώ νιώθω ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἐχθρός μου;
Γιατί ἐγώ εἶμαι ἐχθρός τοῦ Θεοῦ μέ τίς ἁμαρτίες πού κάνω. Ὁπότε χτίζω ἕνα τεῖχος καί ἐμποδίζω τόν Θεό νά μέ βοηθήσει. Καί λέω, ὁ Θεός μέ ἐγκατέλειψε. Λάθος! Ἐσύ τόν ἐγκατέλειψες. Ἐγώ ἐγκατέλειψα τόν Θεό, ἤ μᾶλλον ἐγώ ἐμποδίζω τόν Θεό μέ τά δικά μου θελήματα τά ἁμαρτωλά καί τίς δικές μου ἐπιθυμίες πού τίς κάνω καί πράξη. Γιατί ἔτσι λειτουργεῖ ἡ ἁμαρτία σάν ἕνα τεῖχος, τό ὁποῖο χτίζουμε ὁλόγυρά μας καί ἐνῶ ὑπάρχει τό φῶς, ὑπάρχει ὁ ἥλιος, ὁ Θεός, ὑπάρχει ἡ θεία βοήθεια, αὐτό τό τεῖχος πού ἔχουμε χτίσει γύρω μας δέν ἐπιτρέπει νά φτάσει ἡ βοήθεια τοῦ Θεοῦ μέχρι ἡμῶν.
Καί γιά ἀκόμα ἕναν λόγο ἡ ἐλπίδα στόν Θεό δέν εἶναι ἄλογη. Γιατί ζητᾶμε τή βοήθεια ἀπό τόν Θεό καί ἔχουμε πάρα πολλά παραδείγματα μέσα ἀπό τίς Ἅγιες Γραφές καί ἀπό τούς βίους τῶν Ἁγίων, οἱ ὁποῖοι κι αὐτοί ζήτησαν τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί κανένας ἀπό αὐτούς δέν ντροπιάστηκε, δέν ἀποδοκιμάστηκε, δέν ἔφυγε κατισχυμένος. Λέει στή Σοφία Σειράχ, «κοιτάξτε τίς ἀρχαῖες γενεές, τούς παλαιούς ἀνθρώπους -ἀκόμα πρό Χριστοῦ!- καί στοχαστεῖτε, ποιός ἐμπιστεύτηκε στόν Κύριο καί καταντροπιάστηκε;»10. Κανένας! Νά ἐμπιστευθεῖς τόν Κύριο!
Νά ὁπλιστεῖς λοιπόν, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, μ’ αὐτά τά τέσσερα ὅπλα. Νά σκεφτεῖς ὅτι ζητᾶς τή βοήθεια ἀπό ἕναν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι παντοδύναμος. Μπορεῖ τά πάντα, τίποτα δέν εἶναι ἀδύνατο γιά τόν Θεό. Ἀπό ἕναν Θεό, ὁ Ὁποῖος εἶναι πάνσοφος καί ἔχει τέλεια ρυθμίσει καί μπορεῖ νά ρυθμίσει καί τή δική σου ζωή, ἀρκεῖ νά Τοῦ τό ἐπιτρέψεις. Γιατί ὁ Θεός σέβεται τήν ἐλευθερία μας καί δέν παρεμβαίνει δυναμικά ἐάν δέν Τοῦ τό ἐπιτρέψουμε. Τρίτον, ζητᾶς τή βοήθεια ἀπό ἕναν Θεό πανάγαθο, πού σ’ ἀγαπάει ἄπειρα καί θυσιάστηκε καί θυσιάζεται γιά σένα. Καί τέταρτον, ἔχεις τά παραδείγματα ὅλων τῶν ἀρχαίων Ἁγίων, πού ζήτησαν τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί δέν ντροπιάστηκαν, ἀλλά τήν πῆραν. Αὐτά τά τέσσερα ὅπλα λοιπόν νά τά ἔχεις ὡς ὅπλα καί ἄρχισε τό ἔργο σου καί πολέμησε γιά νά νικήσεις καί βέβαια ἀπό αὐτά -ἔχοντας αὐτά τά τέσσερα ὅπλα- θά ἀποκτήσεις ὄχι μόνο τήν ὁλοκληρωτική ἐλπίδα στόν Θεό, ἀλλά καί τήν ὁλοκληρωτική ἀπελπισία στόν ἑαυτό σου, πού εἴπαμε ὅτι εἶναι ἀναγκαιότατο. Γιατί ἄν ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἔστω καί λίγο ἐλπίδα στόν ἑαυτό του, εἶναι ἐγωιστής, εἶναι ὑπερήφανος, καί μετά δέν παίρνει τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεός σοῦ λέει, νομίζεις ὅτι μπορεῖς μόνος σου; Κάντα μόνος σου. Καί δέν μποροῦμε νά κάνουμε τίποτα.
Ἐπειδή στόν ἄνθρωπο εἶναι τόσο πολύ προσκολημμένη αὐτή ἡ ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό του, ὅτι εἶναι κατά κάποιο τρόπο κάτι, καί τόσο λεπτή, πού σχεδόν πάντα ζεῖ κρυφά μέσα στήν καρδιά μας καί μᾶς φαίνεται πώς δέν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας καί ἔχουμε ἐλπίδα στόν Θεό, γι’ αὐτό πρέπει νά προσέξουμε πολύ. Νομίζουμε ὅτι δέν ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό μας, ἀλλά, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, αὐτό εἶναι κάτι πολύ λεπτό καί πολύ ἀπόκρυφο. Ὑπάρχει μέσα στήν ψυχή μας. Γι’ αὐτό πρέπει νά ἐρευνήσουμε βαθιά τήν ψυχή μας καί νά ξεριζώσουμε καί τήν ἐλάχιστη ἐλπίδα στόν ἑαυτό μας. Γιατί αὐτή ἡ ἐλπίδα στόν ἑαυτό μας, καί αὐτή ἡ ἰδέα ὅτι εἴμαστε κάποιον τί, εἶναι τό μέγιστο ἐμπόδιο γιά νά πάρουμε τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ. Αὐτός πού ἔχει τήν ἰδέα ὅτι εἶναι κάτι, αὐτός εἶναι ἐγωιστής, εἶναι ὑπερήφανος. Καί ἀπό αὐτή τήν ρίζα τήν πικρή πού λέγεται οἴησις ἀπό τό ρῆμα οἴομαι, πού θά πεῖ νομίζω, ἔχω τήν ἰδέα ὅτι εἶμαι κάτι, ἀπό αὐτή τήν ἰδέα βλαστάνουν μετά ὅλες οἱ ἄλογες ἐπιθυμίες, ὅλες οἱ ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες καί τελικά ὅλες οἱ ἁμαρτίες καί ὅλα τά πάθη. Ἀπ’ αὐτή τή ρίζα! Ἄν, λοιπόν, εἶσαι ἔξυπνος πνευματικός ἀγωνιστής, θά ἀγωνιστεῖς νά ξεριζώσεις αὐτή τήν ἰδέα ὅτι εἶσαι κάτι καί τότε γίνεσαι πραγματικά πιστός, πραγματικά ταπεινός καί ἱκανός νά δεχτεῖς τή βοήθεια τοῦ Θεοῦ.
Ἔτσι, γιά νά φεύγεις ἐσύ ὅσο μπορεῖς αὐτή τή μάταιη ὑπόληψη πού ἔχεις στόν ἑαυτό σου ὅτι εἶσαι κάτι, καί νά ἐργάζεσαι μέ τήν ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στόν ἑαυτό σου καί μέ τί ἐλπίδα στόν Θεό, εἶναι ἀνάγκη, τί νά κάνεις; Νά προπορεύεται, λέει ὁ Ἅγιος, ἡ σκέψη τῆς ἀδυναμίας σου πιό πρίν ἀπό τή σκέψη τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ. Πρίν σκεφτεῖς ὅτι ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος, θά σκεφτεῖς ὅτι ἐσύ εἶσαι τελείως ἀδύναμος, ὅτι δέν μπορεῖς τίποτα. Αὐτή εἶναι ἡ βάση. Καί πάλι, αὐτές οἱ δύο σκέψεις μαζί, δηλαδή ἡ δική σου ἀπόλυτη ἀδυναμία καί ἡ τέλεια παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀνάγκη νά προπορεύονται πρίν ἀπό κάθε μας πράξη. Καί τότε θά πετύχουμε. Καί τότε θά πετύχουν καί τά παιδιά μας. Βλέπετε τί ὡραῖα τά λέει ὁ Ἅγιος; Ἡ βάση εἶναι νά πιστεύεις ὅτι δέν μπορεῖς τίποτε ἀπό μόνος σου, μόνο ἁμαρτίες. Αὐτές τίς κάνουμε εὔκολα... Τίποτα ἄλλο δέν μποροῦμε νά κάνουμε. Εἴμαστε τελείως ἀδύναμοι γιά κάθε καλό. Βλέπετε πόσο συχνά τό λέμε στή Θεία Λειτουργία «πᾶσα δόσις ἀγαθή καί πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστι». Δέν λέμε ἀπό τά μπράτσα μας, οὔτε ἀπό τή λογική μας, οὔτε ἀπό τήν ἐπιστήμη μας, οὔτε ἀπό τά βιβλία μας, οὔτε ἀπ’ τά χρήματά μας, οὔτε ἀπ’ τά μηχανήματά μας καί τήν τεχνολογία μας. Ἀλλά «ἄνωθεν» κάθε καλό.
Πρῶτα λοιπόν θά σκεφτεῖς ὅτι δέν μπορεῖς τίποτε ἀπό μόνος σου. Δεύτερον, θά σκεφτεῖς ὅτι ὁ Θεός μπορεῖ τά πάντα, καί μετά θά κάνεις ὅ,τι κάνεις. Βλέπετε; Καί ἔτσι θά πετύχεις. Τώρα ὁ Ἅγιος μᾶς δίνει καί τή συνταγή τῆς ἐπιτυχίας.
Τώρα εἶναι καί οἱ ἐξετάσεις τῶν παιδιῶν, πανελλήνιες κ.λ.π. καί ἀγχώνονται τά καημένα τά παιδιά, τούς ἀγχώνουν καί οἱ καθηγητές καί οἱ φροντιστές..
- Ξέρετε τί σημαίνει ἄγχος;
Δαιμονική ἐνέργεια. Δαιμονισμός εἶναι τό ἄγχος. Μοῦ λέγανε, ὁ φροντιστής τώρα λέει στά παιδιά, νά ἀγχωθεῖτε γιά νά περάσετε στό πανεπιστήμιο! Δηλαδή νά δαιμονιστεῖτε γιά νά περάσετε στό πανεπιστήμιο. Ἔ, νά μοῦ λείπει τό πανεπιστήμιο, ἅμα εἶναι νά χάσω τήν ψυχή μου. Νά μοῦ λείπει! Ὄχι λοιπόν ἄγχος. Ἀλλά τί; Θεοπεποίθηση! Πεποίθηση στόν Θεό. Ἄφησε παιδί μου τόν ἑαυτό σου στόν Θεό. Δέν λέω νά μήν ἐργαστεῖς. Θά κάνεις τό ἀνθρώπινο, ἀλλά χωρίς ἄγχος.
- Γιατί νά ἀγχωθεῖς; Δέν εἶναι ὁ Θεός πατέρας σου; Δέν ξέρει ποιό εἶναι τό καλό σου; Ἄν ἐσύ ἔχεις βάλει στόχο νά περάσεις στήν Α σχολή καί δέν εἶναι γιά τό καλό σου; Δέν εἶναι καλύτερα νά μήν περάσεις, παρά νά περάσεις καί νά καταστραφεῖς ἀργότερα;
Γιατί τά πράγματα στή ζωή ἀλλάζουν πολύ εὔκολα καί αὐτό πού τώρα σοῦ φαίνεται καλό, μετά μπορεῖ νά ἀποδειχθεῖ ὅτι εἶναι πολύ μεγάλο κακό. Ἄφησε λοιπόν τή ζωή σου στόν Θεό. Ἄφησε καί τό ἀποτέλεσμα στόν Θεό. Κάνε ἐσύ ὅ,τι μπορεῖς ἀνθρωπίνως, ἀλλά μή χάσεις ὅμως τήν ἐλπίδα σου, ὄχι στά μπράτσα σου καί στό μυαλό σου καί στό διάβασμά σου, ἀλλά στόν Θεό. Μήν ἐλπίζεις στή μελέτη σου, μήν ἐλπίζεις στούς καθηγητές, ἀλλά ποῦ; Στόν Θεό νά ἐλπίζεις. Ἡ τέλεια ἐλπίδα σου νά εἶναι στόν Θεό. Ἀπό μόνος σου δέν μπορεῖς νά κάνεις τίποτε.
Αὐτό εἶναι μιά πτυχή. Ἀλλά τό σπουδαίοτερο ἀπ’ ὅλα εἶναι ἡ ψυχή μας. Δέν εἶναι ἀληθινή ἐπιτυχία νά περάσει κανείς στό πανεπιστήμιο, πού πολλές φορές περνοῦν τά παιδιά, φεύγουν σέ ἄλλες πόλεις καί πέφτουν στήν ἀνηθικότητα, στή λεγόμενη φοιτητική ζωή, πού εἶναι μιά ζωή κατά κανόνα πολύ ἁμαρτωλή καί τά παιδιά καταστρέφονται. Πᾶνε τάχατες γιά καλό καί παθαίνουν μεγάλη ζημιά. Δέν λέω νά μή σπουδάσουν, ἀλλά λέω νά μή χάσουν τήν ψυχή τους μέ ὅλες αὐτές τίς προγαμιαῖες σχέσεις, τίς πορνεῖες καί ὅλα αὐτά πού κάνουν. Λοιπόν..
- Εἶναι γιά καλό μου νά περάσω στό πανεπιστήμιο;
Μπορεῖ καί νά μήν εἶναι. Χίλιες φορές νά μήν περάσω, ἄν δέν εἶναι γιά τό καλό μου. Ἑπομένως, ποτέ ἄγχος. Ἀφηνόμαστε στόν Θεό, μέ ἐλπίδα στόν Θεό κάνουμε ἀνθρωπίνως ὅ,τι μποροῦμε καί προχωρᾶμε. Τό ἴδιο γιά ὅλα τά πράγματα. Γιά ὅλα τά πράγματα καί τά βιοτικά, ἀλλά κυρίως γιά τά πνευματικά. Γιατί αὐτό εἶναι τό σπουδαιότερο. «Νά περάσουμε τίς ἐξετάσεις τῆς ἁγνότητος», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος σέ κάποιες κοπέλες πού εἶχαν πάει στό μοναστήρι καί τοῦ λέγανε νά κάνει προσευχή γιά νά περάσουν τίς ἐξετάσεις. Πρῶτα λέει, νά περάσετε τίς ἐξετάσεις τῆς ἁγνότητος, τῆς παρθενίας κ.λ.π. Ἔτσι κι ἐμεῖς, ὅλοι οἱ χριστιανοί, νά περάσουμε τίς ἐξετάσεις τοῦ οὐρανοῦ, αὐτό εἶναι τό βασικό, τό σπουδαῖο, νά περάσουμε στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Κι αὐτό θά γίνει ὅταν ἔχουμε τήν τέλεια ἐλπίδα μας στόν Θεό.
Πολλές φορές οἱ ἄνθρωποι ἔτσι δυσκολευόμαστε στά πνευματικά καί μᾶς ἔρχεται μιά ἀπελπισία. Βλέπουμε ὅτι προσπαθοῦμε νά κόψουμε ἕνα πάθος, μιά ἀδυναμία μας καί δέν μποροῦμε καί πάει νά μᾶς πιάσει ἀπελπισία. Δέν εἶναι σωστό. Ἐσύ θά κάνεις τόν ἀγῶνα σου, καί ὅταν καί ὅπως κρίνει ὁ Θεός, θά σοῦ τό πάρει τό πάθος. Ποτέ δέν θά ἀπελπιστοῦμε, ποτέ δέν θά ποῦμε, τά παρατάω. Ὁ Θεός ἀπό μᾶς, λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, θέλει τόν ἀγῶνα. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι δικό Του. Δική μας εἶναι ἡ προσπάθεια. Ἐμεῖς μέ ἐλπίδα στόν Θεό θά ἀγωνιζόμαστε καί ὁ Θεός θά δώσει τό καλύτερο ἀποτέλεσμα.
- «Γέροντα», (ἐρώτηση στόν Γέροντα Παΐσιο), «ἀκόμη ἀντιμετωπίζω τό καθετί ἀνθρώπινα καί ὄχι πνευματικά καί ἔχω ἀγωνία»11. Καλά τό εἶχε καταλάβει. Ἡ ἀγωνία εἶναι καί ἔρχεται, ὅταν ἀντιμετωπίζουμε τά πράγματα ἀνθρώπινα, δηλαδή μέ τή λογική. Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη μας ἀρρώστια, πού μᾶς τήν ἔχουν θρέψει πολύ καλά στά σχολεῖα καί εἶναι ὁ καρπός τῆς ἄθεης Δύσης. Ἡ λογικοκρατία. Ἡ λογική ἔχει μπεῖ πάνω ἀπ’ τήν πίστη. Ὁ ἐγκέφαλος ἔχει μπεῖ πάνω ἀπ’ τήν καρδιά. Γι’ αὐτό ἔχουμε γίνει σκληροί, ἔχουμε γίνει ἄνθρωποι ἀνέραστοι, ἔχουμε γίνει δολοφόνοι, ἄν σκεφτεῖτε πόσες χιλιάδες ἐκτρώσεις ἔχουμε κάθε χρόνο στήν Ἑλλάδα… Μιλᾶμε γιά φονιάδες καί φόνισσες… ἡ πλειοψηφία τῶν Ἑλλήνων. Φοβερό πράγμα! Πῶς φτάνεις ἐκεῖ; Γιατί βάζεις τή λογική πάνω ἀπ’ τήν πίστη. Εἴπαμε προηγουμένως γιά τήν ἀποφυγή τεκνογονίας καί γιά τίς ἐκτρώσεις.
Ὅταν λοιπόν βάζεις τή λογική, θά ἔχεις ἀγωνία, πάντα θά ἔχεις ἀγωνία. Σκέφτομαι, λέει, σκέφτομαι… Τί σκέφτεσαι; Δέν χρειάζεται νά σκέφτεσαι. Νά προσεύχεσαι χρειάζεται. Ὅταν ἀρχίσεις νά σκέφτεσαι, δέν μπορεῖς νά κοιμηθεῖς μετά. Ἄκρη δέν βγάζεις μέ τίς σκέψεις. Καί ὅσο σκέφτεσαι, τόσο περισσότερους λογισμούς θά ἔχεις, καί τόσο μεγαλύτερη ἀγωνία.
«Ἐσύ βάζεις τά προγράμματά σου», ἀκοῦστε τήν ἀπάντηση τοῦ Ἁγίου Παϊσίου γιατί ἔχουμε ἀγωνία, «μπροστά ἀπό τά προγράμματα τοῦ Θεοῦ»12. Ἔχει καί ὁ Θεός τό πρόγραμμά Του γιά σένα. Ἄστον νά κάνει τό πρόγραμμά Του σέ σένα, μήν Τόν ἐμποδίζεις. Μήν φτιάχνεις τό δικό σου πρόγραμμα. Μερικοί τρέμουνε, πάτερ, λένε, μή τυχόν καί ὁ Θεός θέλει κάτι ἄλλο ἀπ’ αὐτό πού θέλω ἐγώ. Ἀνοησία! Μά ὁ Θεός εἶναι πατέρας, εἶναι πάνσοφος!
- Δηλαδή ἐσύ ξέρεις καλύτερα ἀπό τόν Θεό;
Ἄφησε τόν Θεό νά ρυθμίσει τή ζωή σου. Μή βάζεις τά προγράμματά σου πάνω ἀπ’ τά προγράμματα τοῦ Θεοῦ, μπροστά ἀπ’ τά προγράμματα τοῦ Θεοῦ.
«Μέ τήν ἐμπιστοσύνη στόν Θεό καί μέ τήν ταπείνωση ὅλα τά προβλήματα λύνονται. Νά κάνεις αὐτό πού μπορεῖς ἐσύ καί μετά νά ἀφήνεσαι στήν θεία Πρόνοια, στό θεῖο θέλημα»13. Βλέπετε; Ἁπλά, σοφά, τέλεια! Κάνε ἀνθρώπινα ὅ,τι μπορεῖς χωρίς ἄγχος καί ἀφήσου μετά στόν Θεό. Νά πεῖς, Θεέ μου, νά γίνει τό θέλημά Σου καί ὄχι τό θέλημά μου.
«Ἡ ἐλπίδα στόν Θεό εἶναι τονισμένη πίστη»14. Αὐτό εἶναι πάρα πολύ ὡραῖο. Τονισμένη πίστη! Λέμε, εἴμαστε πιστοί.
- Πόσο πιστοί εἴμαστε; Ποῦ εἶναι ἡ ἐλπίδα μας;
Ἀμέσως, μέ τήν παραμικρή δυσκολία καταπίπτουμε, τά χάνουμε. Χάνεται ἡ γῆ κάτω ἀπ’ τά πόδια μας. Ποῦ εἶναι ἡ πίστη σου; Ποῦ εἶναι ἡ ἐλπίδα σου;
«Ἡ ἐλπίδα στόν Θεό εἶναι τονισμένη πίστη. Εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἀσφάλεια γιά ὅλους μας. Μικρό πρᾶγμα εἶναι νά ἔχει κανείς σύμμαχο τόν Θεό;». Τί πιό καλό πράγμα ἀπ’ αὐτό; «Θυμᾶμαι, πρίν πάω στόν στρατό, ἔκανα προσευχή στήν Ἁγία Βαρβάρα νά μέ βοηθήσει – τήν εἶχα σέ εὐλάβεια, γιατί πήγαινα στό ἐξωκκλήσι της ἀπό μικρός καί προσευχόμουν. Ἄς κινδυνεύσω στόν πόλεμο, εἶπα, ἀλλά μόνον ἄνθρωπο νά μή σκοτώσω». Βλέπετε; Δέν τόν ἔνοιαζε τόσο γιά τή ζωή του, ὅσο νά μήν πάρει τή ζωή κάποιου ἄλλου. «Καί πῶς τά οἰκονόμησε ὁ Καλός Θεός! Ὅταν βγῆκαν τά ἀποτελέσματα, ἐνῶ ἄλλους, πού ἦταν μορφωμένοι, τούς ἔστειλαν στήν πρώτη γραμμή σάν ἁπλούς στρατιῶτες, τουφεκιοφόρους, ἐμένα πού ἤμουν τοῦ δημοτικοῦ μέ πῆραν γιά ἀσυρματιστή! Μοῦ ἔλεγαν οἱ ἄλλοι: «Ἔχεις μεγάλο μέσο». «Βρέ, τί μέσο ἔχω; Δέν ἔχω κανένα γνωστό». «Τί; Μᾶς κοροϊδεύεις;», μοῦ ἔλεγαν. «Ποιόν ἔχεις στό Γενικό Ἐπιτελεῖο;». Ἀφοῦ ἐπέμεναν, τούς ἔλεγα κι ἐγώ: «Ἔχω στό Γενικό Ἐπιτελεῖο τόν Χριστό». Ἔτσι δέν χρησιμοποίησα ποτέ ντουφέκι.
- Γέροντα, πῶς αὐξάνει ἡ ψυχική ἀντοχή;»15. Βλέπετε σήμερα οἱ ἄνθρωποι δέν ἀντέχουν. Ἡ ψυχολογία τῶν ἀνθρώπων εἶναι πάρα πολύ ἀδύναμη καί πάρα πολύ εὔκολα οἱ ἄνθρωποι χάνουν τά πάντα, ἀπελπίζονται. Δέν ὑπάρχει μιά σταθερότητα, μιά ψυχική ἰσορροπία. Πῶς θά αὐξηθεῖ ἡ ψυχική μας ἀντοχή; Ἀπάντηση:
«Μέ τήν ἐλπίδα καί τήν ἐμπιστοσύνη στόν Θεό, οἱ ὁποῖες δίνουν δυνάμεις πολλές. Πρέπει νά ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας στά χέρια τοῦ Θεοῦ μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη καί νά βλέπουμε τήν κάθε δοκιμασία σάν δῶρο σταλμένο ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ»16. Βλέπετε πόσο ἀλλάζει ἡ ζωή μας; Ἡ δοκιμασία εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ! Εἶναι ἐπίσκεψη Θεοῦ. Γιά ποιόν; Γιά αὐτόν πού πιστεύει στόν Θεό. Γιατί τό λέει ὁ ἴδιος ὁ Θεός «ὅν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει»17. Ἄρα:
- Εἶσαι σέ δοκιμασία;
Εἶναι ἀπόδειξη ὅτι σ’ ἀγαπάει ὁ Θεός. Αὐτό δέν θέλεις;
- Γιατί καταπίπτεις λοιπόν μέ τίς δοκιμασίες;
Ἀφοῦ αὐτό εἶναι ἡ βεβαίωση ὅτι σ’ ἀγαπάει ὁ Θεός.
«Πρέπει νά ἀφήνουμε τόν ἑαυτό μας στά χέρια τοῦ Θεοῦ μέ ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη καί νά βλέπουμε τήν κάθε δοκιμασία σάν δῶρο. Ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει μεγάλη ἐμπιστοσύνη στόν Θεό χαίρεται τά πάντα. Εἴτε εἶναι ἄρρωστος, εἴτε μένει νηστικός, εἴτε τόν ἀδικοῦν, εἴτε…, εἴτε…, πιστεύει ὅτι ὁ Θεός τά ἔχει ἐπιτρέψει, ἐλπίζει στόν Θεό καί εἶναι πάντα ἀσφαλισμένος στό λιμάνι τῆς ἐλπίδας τοῦ Θεοῦ»18. Σ’ αὐτό τό λιμάνι εἴθε νά εἴμαστε ὅλοι ἀσφαλισμένοι, γιά νά περάσουμε ζωή χαρισάμενη!
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Ἐρ: Ἐμεῖς γιορτάζουμε τή γιορτή μας, δέν κάνουμε γενέθλια, γιατί εἴμαστε χριστιανοί ὀρθόδοξοι. Τά γενέθλια τά φέρνουν ἀπό κάπου ἀλλοῦ. Προσπαθοῦν μέ κάθε τρόπο νά νικήσουν τόν χριστιανισμό, ἀλλά δέν πιστεύω νά τά καταφέρουν.
Ἀπ: Μάλιστα. Ἔτσι εἶναι. Βέβαια δέν εἶναι στό θέμα μας, ἀλλά ἅπτεται τοῦ θέματος τῆς αὐτοπεποίθησης. Γιατί κατεξοχήν μέ τά γενέθλια τονίζεται ἡ ἡμερομηνία τῆς γέννησης. Αὐτό δέν εἶναι τά γενέθλια; Δηλαδή τό παιδί τονώνεται ὡς πρόσωπο, ὅτι πλέον ἔγινε κάτι τρομερό στόν κόσμο. Γεννήθηκα ἐγώ! Μέγα γεγονός! Καί θά πρέπει νά τό πανηγυρίσουμε.. νά κάνουμε καί γλέντι… Αὐτό ὅλο τί ὑπηρετεῖ; Ἄν μή τόν ἐγωισμό τοῦ παιδιοῦ, τήν ὑπερηφάνεια; Ἐνῶ τό ὀρθόδοξο, ὅπως πολύ σωστά εἴπατε, εἶναι νά γιορτάζουμε τόν Ἅγιο, τήν Ἁγία τοῦ παιδιοῦ. Πολλές φορές δέν ἀκούει καί τό ὄνομά της - ἰδίως στίς γυναῖκες ἔ; Ρίτσα, Μήτσα, Λίτσα, Νίτσα… καί ψάχνεις νά βρεῖς ποιά Ἁγία κρύβεται ἀπό πίσω. Ποτέ νά μήν χρησιμοποιεῖτε ὑποκοριστικά. Τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου καί τῆς Ἁγίας.
Ἔχει λόγο ἡ Ἐκκλησία μας πού δίνει ὄνομα Ἁγίου καί Ἁγίας (στά κορίτσια). Ἀκούγοντας τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, ὁ νοῦς σου πάει στόν Ἅγιο Δημήτριο. Ἀκοῦς τό ὄνομα τῆς Ἁγίας Βαρβάρας, πάει ὁ νοῦς σου στό μαρτύριο τῆς Ἁγίας Βαρβάρας. Αὐτό εἶναι μία ἀγωγή στό παιδί. Πάρα πολλά παιδιά σήμερα δέν ξέρουν πότε γιορτάζει ὁ Ἅγιός τους. Ξέρουν πολύ καλά τά γενέθλιά τους! Τά κοινωνικά δίκτυα δέν σοῦ ζητᾶνε τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου… Σοῦ ζητᾶνε τά γενέθλια καί σέ εἰδοποιοῦν κιόλας, γιά νά στείλεις συγχαρητήρια γιά τά γενέθλια! Ὅλος ὁ τεχνικός πολιτισμός δηλαδή εἶναι δομημένος στό νά τονωθεῖ ὁ ἐγωισμός. Ἀκόμα καί στίς διαφημίσεις, ἐάν τό προσέξετε, θά δεῖτε. Τονίζεται ὁ ἐγωισμός. Ἐσύ! Ὅλο τό ἐνδιαφέρον μου εἶσαι ἐσύ! Τά ἔγγραφά μου… στούς ὑπολογιστές. Ὅλα αὐτά, τό «μου», «μου», «μου»… ὁ ἄφρων πλούσιος, «οἱ ἀποθῆκες μου»! Τά μου, τά δικά μου. Δηλαδή ἐκπαιδευόμαστε, δυστυχῶς, ἀπό τό ὅλο σύστημα, τί; Σέ ἕναν ἐγωκεντρισμό ἄκρατο καί κλεινόμαστε ὅλο καί περισσότερο στόν ἑαυτό μας. Ἀκριβῶς τό ἀντίθετο ἀπό αὐτό γιά τό ὁποῖο εἴμαστε πλασμένοι. Εἴμαστε πλασμένοι γιά νά ἀγαπήσουμε, πρῶτα τόν Θεό καί μετά ὅλους τούς ἄλλους. Νά βγοῦμε ἀπό τό ἐγώ. Νά σπάσει, νά συντριφτεῖ τό ἐγώ καί νά γίνει ἐμεῖς. Γι’ αὐτό βλέπετε, δέν σωζόμαστε μόνοι μας, ἀλλά μέσα στήν Ἐκκλησία. Δέν μπορεῖς νά σωθεῖς μόνος σου. Μά νά εἶσαι τέλειος, ἄν δέν πᾶς στήν Ἐκκλησία μέ τούς ἄλλους μαζί, νά ταπεινωθεῖς, νά προσευχηθεῖς, νά κοινωνήσεις, νά ἐξομολογηθεῖς, δέν σώζεσαι. Ἀτομική σωτηρία δέν ὑπάρχει. Σωζόμαστε ὅλοι μαζί. Ταπεινωνόμαστε, τριβόμαστε ὁ ἕνας μέ τόν ἄλλον, κάνουμε ὑπομονή ὁ ἕνας τόν ἄλλον. Ὅπως καί μέσα στήν οἰκογένεια, πού εἶναι μιά μικρή ἐκκλησία, κάνεις ὑπομονή τήν ἀδυναμία τοῦ ἄλλου. Σήμερα, μέ τόν ἄκρατο ἐγωισμό πού ἔχει καλλιεργηθεῖ, τά ζευγάρια ἀμέσως χωρίζουνε. Σοῦ λέει τί; Τά δικά μου; Χωρίζουμε. Δικηγόρο κατευθείαν. Δέν ὑπάρχει ἐλάχιστη ὑπομονή.
Ἐρ: Ἤμουν μέσα στό βουνό καί ἔπεσα καί λέω, τώρα ποιός θά βρεθεῖ μέσα στό βουνό νά μέ σηκώσει; Καί θυμήθηκα τήν Παναγία καί λέω μέ τό μυαλό μου, Παναγία μου, βοήθησέ με. Μέ σηκώνει… σηκώθηκα ὄρθια καί ἔκανα τόν σταυρό μου. Σηκώθηκα καί περπατάω τώρα.
Ἀπ: Μάλιστα. Ὅλοι πιστεύουμε στά θαύματα καί ὁ καθένας ἔχει νά διηγηθεῖ ἕνα προσωπικό θαῦμα. Νά εὐχαριστοῦμε τόν Θεό καί νά τά θυμόμαστε καί τά προσωπικά θαύματα καί τά γενικά θαύματα, τήν ὅλη Θεία οἰκονομία, ὅ,τι ἔχει κάνει ὁ Θεός γιά τή σωτηρία μας. Νά Τόν εὐχαριστοῦμε, ὄχι μόνο προσωπικά στήν δική μας προσευχή, ἀλλά προπάντων στή Θεία Λειτουργία. Κατεξοχήν ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι εὐχαριστία γιά ὅ,τι ἔκανε ὁ Θεός γιά τή σωτηρία μας, πού ἦρθε, πῆρε τήν ἀνθρώπινη φύση, μᾶς «κυνήγησε», ὅπως εἶπε ἐδῶ ὁ Ἅγιος Νικόδημος. Τριάντα τρία χρόνια μᾶς φώναζε σάν τόν τσοπάνο τόν καλό πού ἀναζητοῦσε τό χαμένο πρόβατο, μέχρι πού «ἐβραχνίασε ὁ λάρυγξ Του», ὅπως τά λέει ὡραῖα ὁ Ἅγιος Νικόδημος. Στό τέλος σταυρώθηκε ἀπό μᾶς, ἐτάφη, ἀνέστη, ἀνελήφθη καί κάθισε στά δεξιά τοῦ Πατρός. Γι’ αὐτά ὅλα πρέπει νά Τόν εὐχαριστοῦμε. Καί ἔτσι φανερώνουμε τήν πίστη μας, μέ τήν συμμετοχή μας κατεξοχήν στή Θεία Λατρεία, στή Θεία Λειτουργία καί μέ τήν ὑπακοή στίς ἐντολές. Ὅταν ὑπάρχει αὐτή ἡ πίστη ζωντανή, ἀπό κοντά εἶναι καί ἡ ἐλπίδα. Γι’ αὐτό βλέπετε, οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, ποτέ δέν παθαίνουν αὐτά τά λεγόμενα ψυχολογικά, τίς καταθλίψεις καί τίς ἀπογοητεύσεις καί αὐτό τό κλείσιμο στόν ἑαυτό σου, πού δέν θέλεις νά μιλήσεις σέ κανέναν. Αὐτό δείχνει ἄνθρωπο πού ἀκριβῶς ἔχει χάσει τήν ἐλπίδα του στόν Θεό. Ὁ χριστιανός ποτέ δέν χάνει τήν ἐλπίδα του. Ἄν τή χάσει, μετά παύει νά εἶναι χριστιανός. Γι’ αὐτό βλέπετε καί ὁ Ἀπόστολος λέει, τρία πράγματα εἶναι τά κορυφαῖα: «πίστις, ἐλπίς, ἀγάπη»19.
Ἐρ: Πῶς μποροῦμε νά διαπιστώσουμε ἄν μέσα μας ἔχουμε ἰδέα;
Ἀπ: Ναί, ὁ Ἅγιος Νικόδημος τά λέει πολύ καλά. Ἴσως εἶναι μία ἀφορμή γιά νά κάνουμε ἕνα τέτοιο θέμα, ἄν θέλει ὁ Θεός καί ἄν ὑπάρχει εὐλογία. Ἕνα δεῖγμα ὅτι ἔχουμε πίστη στόν ἑαυτό μας εἶναι νά ἀπογοητευόμαστε πάρα πολύ ὅταν κάνουμε ἕνα λάθος. Ὅταν ἔχεις μία πτώση, ὅταν κάνεις μία ἁμαρτία, ὅταν ὑποκύψεις σ΄ ἕνα πάθος, ἄν ἔχεις μεγάλη γνώμη, μεγάλη πίστη στόν ἑαυτό σου, τότε συντρίβεσαι, καταπίπτεις, τά χάνεις, ἀπελπίζεσαι, λυπᾶσαι πάρα πολύ. Αὐτό εἶναι ἕνα κριτήριο. Γιατί τί σημαίνει αὐτό; Ἐπειδή εἶχες μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό σου, καί ἔχεις μεγάλη ἰδέα, πέφτοντας σοῦ γκρεμίζεται αὐτή ἡ ἰδέα, ὁπότε χάνεις τό στήριγμά σου. Σάν ἕνα τεράστιο οἰκοδόμημα πού σωριάζεται. Ἔτσι γίνεται καί ἡ ψυχή σου, γιατί εἶχες στηριχτεῖ στά μπράτσα σου, στόν ἑαυτό σου, ἀκόμα καί γιά τόν πνευματικό σου ἀγῶνα καί γιά τά καθημερινά. Γι’ αὐτό βλέπετε μιά ἀποτυχία -ἀφῆστε τά πνευματικά- στά βιοτικά, πολλούς ἀνθρώπους τούς διαλύει. Γιά μιά ζωή! Τούς ἀχρηστεύει! Γιατί; Γιατί ἤλπισαν στόν ἑαυτό τους καί ὄχι στόν Θεό. Ἐνῶ αὐτός πού ἐλπίζει στόν Θεό, θά πεῖ, ἐντάξει λάθος ἔκανα. Θά πάω νά ἐξομολογηθῶ. Θά κάνω ὅ,τι μπορῶ ἀνθρωπίνως καί μετά ἔχει ὁ Θεός. Ποτέ δέν θά φτάσει σέ μιά ἀκραία λύπη, σέ μιά ἀκραία ἀπελπισία, νά ἀχρηστευτεῖ.
Αὐτό εἶναι ἔνα σημάδι, ἕνα κριτήριο. Ἀπό αὐτό μπορεῖς νά καταλάβεις ἄν ἔχεις μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό σου, πῶς ἀντιδρᾶς μπροστά στίς πτώσεις σου, μπροστά στά λάθη σου. Βλέπετε πολλοί ἄνθρωποι τρέμουν νά κάνουν λάθος. Γιατί τρέμεις νά κάνεις λάθος; Τρέμουν ν’ ἀκούσουν μιά παρατήρηση. Δέν θέλουν ν’ ἀκούσουν μιά παρατήρηση. Θέλουν νά εἶναι ἄψογοι, τέλειοι. Κι ἅμα κάνουν λάθος... πάει τά ἔχασα ὅλα. Αὐτό δείχνει μεγάλο ἐγωισμό, μεγάλη ὑπερηφάνεια, μεγάλη ἰδέα στόν ἑαυτό σου. Καί ἐπειδή εἶχες στηριχτεῖ στόν ἑαυτό σου, σωριάζεται τό εἴδωλο καί μετά τά χάνεις. Ἐνῶ, ὅταν ἔχεις τήν ἐλπίδα σου στόν Θεό, δέν ὑπάρχει αὐτό τό εἴδωλο, στηρίζεσαι στόν Θεό. Ἐντάξει ἔκανες λάθος. Καί ποιός δέν κάνει λάθη; Ἀνθρώπινο. Τό μωρό πού πάει νά περπατήσει, δέν πέφτει; Τί θά πρέπει νά κάνει τό μωρό δηλαδή; Νά πεῖ δέν ξανασηκώνομαι; Ἄν δέν ξανασηκωθεῖ, δέν θά μάθει ποτέ νά περπατάει. Ἔτσι εἴμαστε κι ἐμεῖς. Πᾶμε νά περπατήσουμε, πέφτουμε. Θά σηκωθοῦμε. Πάλι θά πέσουμε. Πάλι θά σηκωθοῦμε. Μέχρι νά μάθουμε νά μήν πέφτουμε.
Ἀλλά πότε θά τό κάνεις αὐτό; Ὅταν ἐλπίζεις στόν Θεό. Ἄν ἔχεις ἐλπίδα στόν ἑαυτό σου, μέ τό πού θά πέσεις, διαλύεσαι, συντρίβεσαι, ἀχρηστεύεσαι. Νά τί κακό κάνει ἡ παιδεία. Ἡ παιδεία αὐτό ἐμφυσᾶ στά παιδιά: αὐτοπεποίθηση. Ὁπότε μέ τήν πρώτη ἀποτυχία, τό παιδί παραδίδει. Σοῦ λέει, τελειώσαμε, δέν ὑπάρχει μέλλον γιά μένα, καί ἀχρηστεύεται τό παιδί. Βλέπετε πόσο κακό κάνουν τά ἄθεα γράμματα καί τό ὅτι ἐμεῖς ἐλπίζουμε σ’ αὐτά καί πιστεύουμε τούς ἐπιστήμονες, ἀντί νά πιστεύουμε τόν Ἅγιο Θεό, τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού σοῦ λέει εἶσαι καταραμένος ἄν ἔχεις αὐτοπεποίθηση.
Αὐτό εἶναι ἕνα κριτήριο, πῶς ἀντιμετωπίζουμε τίς πτώσεις μας. Ἕνα ἄλλο κριτήριο ξέρετε ποιό εἶναι; Ὅσο μικρότερη ἰδέα ἔχεις γιά τόν ἑαυτό σου, τόσο λιγότερες ἁμαρτίες θά κάνεις. Ὅσο μεγαλύτερη ἰδέα ἔχεις γιά τόν ἑαυτό σου, τόσο περισσότερες καί βαρύτερες ἁμαρτίες θά κάνεις. Ἄν φτάσεις νά μήν ἔχεις καμιά ἰδέα γιά τόν ἑαυτό σου, ὅτι εἶσαι τό τίποτα, δέν θά κάνεις καμιά ἁμαρτία.
Ποιά ἤτανε πού εἶχε αὐτή τήν ἰδέα; Ἡ Παναγία. Ἡ Παναγία δέν ἁμάρτησε ποτέ. Γιατί; Γιατί δέν εἶχε καμιά ἰδέα γιά τόν ἑαυτό της. «Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου»20, εἶμαι τό τίποτα. Ξέρετε, ὅλες οἱ κοπέλες στά χρόνια τῆς Παναγίας (καί πρίν) εἶχαν ἕνα ὄνειρο. Ξέρετε ποιό ὄνειρο εἶχαν; Ἐπειδή γνώριζαν τίς προφητεῖες, ἦταν πιστές. Νά γίνουν μητέρα τοῦ Μεσσία. Γιατί ἤξεραν ὅτι κάποια γυναίκα παρθένος θά γεννήσει τόν Μεσσία. Τό περιμένανε. Καί ὅλες οἱ κοπέλες εἶχαν αὐτό τό ὄνειρο, μήπως εἶμαι ἐγώ;..
Ἡ Παναγία ξέρετε τί ἔλεγε; Προφανῶς, ἴσως προσευχόντουσαν κιόλας, νά λέγανε, Θεέ μου, νά μέ ἀξιώσεις νά εἶμαι ἐγώ μητέρα τοῦ Μεσσία. Ἡ Παναγία ξέρετε τί προσευχόταν; Θεέ μου, ἀξίωσέ με, ὄχι νά εἶμαι ἡ μητέρα σου, ἡ μητέρα τοῦ Μεσσία, δέν εἶμαι ἄξια, ἀλλά ἐγώ νά γίνω δούλη αὐτῆς πού θά Σέ γεννήσει. Βλέπετε ταπείνωση; Αὐτή τήν προσευχή ἔκανε ἡ Παναγία. Καί ὁ Χριστός τῆς λέει δέν θά εἶσαι ἡ δούλη, ἐσύ θά εἶσαι ἡ μητέρα. Βλέπετε; Ὅσο ταπεινώνεσαι, τόσο σέ ὑψώνει ὁ Θεός. Ὅσο ὑψώνεσαι, τόσο τρῶς κατραπακιές.
Ὅλα αὐτά εἶναι ὡραῖα, ὄχι γιατί ἐμεῖς εἴμαστε κάτι, ἀλλά γιατί ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι ὡραῖος καί εἶναι θεραπευτικός. Κι ὅταν εἶναι ἑρμηνευμένος ἀπ’ τούς Ἅγιους Πατέρες εἶναι σωτήριος. Βλέπετε σήμερα ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἶναι ἄρρωστοι. Οἱ προσωπικότητες σήμερα εἶναι ἄρρωστες. Ἀρρωστημένοι εἶναι σήμερα ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Δέν βλέπεις χαρά. Δέν βλέπεις εἰρήνη. Γιατί; Γιατί δέν ὑπάρχει ταπείνωση. Ὑπάρχει μεγάλος ἐγωισμός, ὁπότε ὑπάρχει μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτό μας καί μεγάλη ἀπελπισία καί μεγάλη ἀπόγνωση. Καί ὁ διάβολος βέβαια τό ἐνισχύει αὐτό, τό καλλιεργεῖ ἔντεχνα. Μέσα ἀπό τά ΜΜΕ τί καλλιεργεῖται; Ἡ ἐλπίδα; Ἡ ἀπελπισία δέν καλλιεργεῖται; Δέν ὑπάρχει ἐλπίδα... ὅλο τρομοκρατία. Εἶναι ἡ τέχνη τοῦ διαβόλου. Γιατί μέσα ἀπό αὐτή τήν ἀπελπισία καί τήν τρομοκρατία κάνει μιά χαρά τή δουλειά του ὁ διάβολος. Ὁπότε καμιά ἐλπίδα στόν ἑαυτό μας, τέλεια ἐλπίδα στόν Θεό.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
1 Ρωμ. 5, 5.
2 Ἰωάν. 6, 53.
3 Λόγοι Δ΄, Οἰκογενειακή Ζωή, Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον Μοναζουσῶν «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος» (στό ἑξῆς: Οἰκογενειακή Ζωή, Ἁγίου Παϊσίου).
4 Οἰκογενειακή Ζωή, Ἁγίου Παϊσίου.
5 Ὅ.π.
6 Ὅ.π.
7 Ἱερεμ. 17, 5.
8 Ψαλμ. 27, 7.
9 Ἀποκ. 3, 20.
10 Σοφ.Σειρ. 2, 10.
11 Πάθη καί ἀρετές, Λόγοι Ε΄, Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον Μοναζουσῶν «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος» (στό ἑξῆς: Πάθη καί ἀρετές, Ἁγίου Παϊσίου).
12 Πάθη καί ἀρετές, Ἁγίου Παϊσίου.
13 Ὅ.π.
14 Ὅ.π.
15 Ὅ.π.
16 Ὅ.π.
17 Παρ. 3, 12.
18 Πάθη καί ἀρετές, Ἁγίου Παϊσίου.
19 Α΄Κορ. 13, 13.
20 Λουκ. 1, 38.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου