«Ἀπό ποῦ ἀρχίζουμε τήν ἄσκηση» Εὐεργετινός Τόμος Α΄, Ὑπόθεση ΚΗ', Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀκοῦστε τήν ὁμιλία ἐδῶ:«Ἀπό ποῦ ἀρχίζουμε τήν ἄσκηση»

Εὐεργετινός Τόμος Α΄, Ὑπόθεση ΚΗ'

Ὁμιλία στίς 31-3-2018

Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ σήμερα, πού εἶναι ἡ μεγάλη γιορτή τῆς ἀναστάσεως τοῦ Λαζάρου καί προανάκρουσμα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἀλλά καί τῆς ἀναστάσεως ὅλων τῶν δικαίων καί ὅλων τῶν ἀνθρώπων, συνεχίζουμε νά διαβάζουμε ἀπό τόν Εὐεργετινό καί νά ἑρμηνεύουμε τό κατά δύναμιν. Ἔχουμε φτάσει στήν 28^η Ὑπόθεση, στόν Α΄ Τόμο, ἡ ὁποία ἔχει τόν ἑξῆς τίτλο: «Περί τοῦ ἀπό ποῦ πρέπει νά ἀρχίζουμε τήν ἄσκηση, καί ὅτι ὅσοι ἀρχίζουν ἔχουν ἀνάγκη ὑπομονῆς καί βίας στόν ἑαυτό τους, διότι ἡ ἀρετή στήν ἀρχή μέν φαίνεται ὅτι εἶναι δύσκολη, ἐξαιτίας τῶν παθῶν καί τῶν προλήψεων»¹. Ὅταν λέει «προλήψεις» ἕνα κείμενο πατερικό, νά ξέρετε ὅτι ἐννοεῖ τίς προγενέστερες ἁμαρτίες καί κακές συνήθειες, τά πάθη. Μποροῦμε νά τό ποῦμε καί προκαταλήψεις, μέ τήν ἔννοια τῶν ἁμαρτιῶν καί τῶν παθῶν, τά ὁποῖα ἔχουν κάνει μία κατάληψη μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου, ἔχουνε δεσμεύσει κάποιον ὑπαρξιακό χῶρο καί, ἑπομένως, ἐπηρεάζουν τόν ἄνθρωπο. Καί θά πρέπει ὁ ἄνθρωπος, ὅταν ἀρχίζει νά ζεῖ πνευματικά, νά ὑπερβεῖ αὐτές τίς προκαταλήψεις καί προλήψεις, αὐτά τά κακά πάθη, τίς κακές ἕξεις, τίς συνήθειες, τίς ἀντιλήψεις τίς κοσμικές, τούς λογισμούς καί τίς ἐπιθυμίες πού ἔχουν περάσει μέσα του, εἴτε θά λέγαμε ἑκουσίως τίς ἔβαλε ὁ ἴδιος μέσα του ἤ τίς πέρασε τό οἰκογενειακό περιβάλλον καί ἡ κοινωνία γενικότερα. Θά μπορούσαμε νά τό ποῦμε καί ἀλλιῶς κοινωνικά στερεότυπα, κάποιες ἀντιλήψεις καί ἰδέες. Καί ὄχι μόνο, ὅπως εἴπαμε καί κάποιες ἁμαρτίες καί πάθη, τά ὁποῖα ἑδραιώθηκαν μέσα μας λόγω τῆς κακῆς προηγούμενης ζωῆς.

Γι’ αὐτό φαίνεται δύσκολη ἡ ἀρετή, λέει στόν τίτλο, ἐξαιτίας αὐτῶν τῶν προλήψεων καί τῶν παθῶν. «Ὕστερα ὅμως ἀποβαίνει παρά πολύ εὐκολοκατόρθωτη» ἡ ἀρετή, ἐφόσον κανείς ξεπεράσει αὐτή τήν ἀρχική δυσκολία. «Καί ὅτι πάρα πολύ ὠφελεῖ ἡ ἰσχυρή θεμελίωση στήν ἀρχή», νά βάλει δηλαδή κανείς γερά θεμέλια. «Καί ὅτι εἶναι ἀδύνατο νά ἀκολουθήσει κανείς τόν Χριστό ἤ νά κατορθώσει ὁποιαδήποτε ἀρετή, ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος δέν θά προετοιμάσει τόν ἑαυτό του εἰς θάνατο»². Νά εἶναι ἕτοιμος δηλαδή νά πεθάνει. Καί σάν νά ἐπίκειται ὁ θάνατός του καί νά εἶναι προτιμητέος ὁ θάνατος καί ὁ ἴδιος νά αἱρεῖται, νά διαλέγει δηλαδή, τόν θάνατο παρά τή ζωή μακράν τοῦ Θεοῦ. Καλύτερα δηλαδή ἕνας θάνατος χάριν τοῦ Θεοῦ, χάριν τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ, παρά μιά ζωή χωρίς τόν Θεό. Οὐσιαστικά δηλαδή, αὐτό τό κεφάλαιο μᾶς βάζει ἕναν ὑπομνηματισμό, θά λέγαμε, στά λόγια τοῦ Κυρίου «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν..»³. Μᾶς παρουσιάζει ἕναν ὑπομνηματισμό σ’ αὐτά τά λόγια, «ὅποιος θέλει νά Μέ ἀκολουθήσει» -εἶπε ὁ Κύριος- «πρέπει νά ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του καί νά ἄρει τόν σταυρό του καί νά Μέ ἀκολουθήσει»⁴. Πῶς δηλαδή πρέπει νά ξεκινάει κανείς νά ζεῖ πνευματικά. Ἀπό ποῦ ξεκινάει λοιπόν ἡ ἄσκηση, ἀπό ποῦ ἀρχίζει ἡ πνευματική ζωή.

Πνευματική ζωή οὐσιαστικά σημαίνει ἀσκητική ζωή καί συνάμα μυστηριακή ζωή. Πολλοί σήμερα μιλᾶνε γιά Μυστήρια, ἀλλά δέν μιλᾶνε καθόλου γιά ἄσκηση. Τά μυστήρια ὅμως χωρίς τήν ἄσκηση δέν ὠφελοῦν, μᾶλλον βλάπτουν. Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στούς Κορίνθιους «πολλοί ἀρρωσταίνετε καί μερικοί πεθαίνετε κιόλας, γιατί κοινωνᾶτε ἀνάξια»⁵. Ἀνάξια σημαίνει ἀνάσκητα, χωρίς ἄσκηση, χωρίς μετάνοια, χωρίς διόρθωση, χωρίς καταπολέμηση τῶν παθῶν, χωρίς ἐγκράτεια, χωρίς νηστεία, χωρίς ἐξομολόγηση, γενικότερα χωρίς ἀλλαγή ζωῆς. Ὁ Κύριος μᾶς καλεῖ «Μετά φόβου Θεοῦ, πίστεως καί ἀγάπης προσέλθετε». Ὁ φόβος Θεοῦ, ἡ πίστη καί ἡ ἀγάπη δέν εἶναι θεωρητικά μόνο πράγματα, ἀλλά ἔχουνε ἀντίκτυπο στή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Γιά νά ξεπεράσει κανείς τίς κακίες του, τήν ὑπερηφάνειά του, τόν ἐγωισμό του, θά πρέπει νά ἀσκηθεῖ. Θά πρέπει νά ταπεινωθεῖ δηλαδή τό σῶμα μέ τήν νηστεία, μέ τήν ἀγρυπνία, μέ τήν προσευχή, μέ τίς μετάνοιες, ἔτσι ὥστε νά συνταπεινωθεῖ καί ἡ ψυχή, νά ἔρθει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο καί ἔτσι ὁ ἄνθρωπος νά καθαριστεῖ, ὁπότε νά γίνει δεκτικός τῶν ἁγίων Μυστηρίων. Καί ὅταν ἔρθουν τά ἅγια Μυστήρια βεβαίως ἔτι καί ἔτι καθαρίζεται, πλήρως καί τελείως. Ἀλλά θά πρέπει νά ὑπάρχει αὐτή ἡ -ἄς τό ποῦμε- προπαρασκευή τοῦ ἀνθρώπου μέ ἑκούσια ἀσκητική ζωή, μέ τόν ἑκούσιο ἀσκητικό πόνο.

Ἄς δοῦμε λοιπόν τί λένε τά κείμενα, πῶς πρέπει κανείς νά ξεκινάει τήν ἄσκησή του, πῶς πρέπει νά ξεκινάει τήν πνευματική του ζωή. Ἔχουμε ἕνα μικρό κείμενο ἀπό τή ζωή τῆς Ἁγίας Συγκλητικῆς, ἡ ὁποία ἦταν σπουδαία ἀμμά, δηλαδή Γερόντισσα, καί μᾶς ἄφησε ὡραιότατες διδασκαλίες. «Ἔλεγε», λοιπόν ἡ Ἁγία Συγκλητική, ὅτι «ὁ ἀγώνας γιά τούς προσερχομένους στόν Θεό εἶναι πολύς, καί στίς ἀρχές ἀπαιτεῖται πάρα πολύς κόπος. Ἔπειτα ὅμως ἀκολουθεῖ χαρά ἀνεκδιήγητος. Ὅπως, δηλαδή, ἐκεῖνοι πού θέλουν νά ἀνάψουν φωτιά, στίς ἀρχές πνίγονται ἀπό τόν καπνό καί δακρύζουν, ὕστερα ὅμως κατορθώνουν ἐκεῖνο πού ζητοῦν, ἔτσι ἀκριβῶς συμβαίνει καί μέ μᾶς, ἄν βέβαια θέλουμε νά ἀνάψουμε στίς καρδιές μας τό θεῖο πῦρ· μέ δάκρυα καί κόπο προσπαθοῦμε νά τό κάνουμε»⁶. «Ὁ Θεός ἡμῶν πῦρ καταναλίσκον»⁷. Ὁ Θεός εἶναι πῦρ, φωτιά, τό ὁποῖο καί κατακαίει τό κακό καί τήν ἁμαρτία καί τούς ἐχθρούς μας τούς δαίμονες, ἀλλά καί μᾶς φωτίζει, μᾶς καθαρίζει, μᾶς δίνει τήν δύναμη τῆς Ἀνάστασης καί τῆς ἀθανασίας. Ἀλλά γιά νά εἴμαστε δεκτικοί αὐτοῦ τοῦ πυρός, χρειάζεται νά κάνουμε αὐτή τήν προσπάθεια νά καθαριστεῖ ἡ καρδιά μας. Ὅπως ἕνας, πού θέλει νά ἀνάψει φωτιά, στήν ἀρχή καπνίζεται. Τά ξύλα, ἰδίως ὅταν εἶναι ὑγρά, βγάζουν πολύ καπνό καί δακρύζει, ὅταν ὅμως ἀνάψει καλά ἡ φωτιά, μετά φεύγει ὁ καπνός. Ἔτσι καί στήν πνευματική ζωή. Στήν ἀρχή εἶναι δύσκολα, μέ πολύ κόπο προσπαθοῦμε νά ἀνάψουμε τό πῦρ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἤ μᾶλλον νά τό ἀναζωπυρώσουμε, γιατί εἶναι ἀναμμένο ἀπό τή Χάρη τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος πού πήραμε, καί τή Χάρη τοῦ ἀγίου Χρίσματος, ἀλλά χρειάζεται κι ἐμεῖς νά ἐργαστοῦμε καί νά προσθέσουμε κατά κάποιον τρόπο, ὅπως ἕνας πού θέλει ν΄ ἀνάψει μιά φωτιά προσθέτει ξερά ξύλα ἀπό πάνω, προσανάμματα καί σιγά-σιγά ἀπό ἕνα μικρό κάρβουνο ἀνάβει μιά ὁλόκληρη φωτιά, ἔτσι καί ἀπό τόν ἄνθρακα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος τόν ἀναμμένο, πού ἔχει βάλει στήν καρδιά μας ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία μέ τό ἅγιο Βάπτισμα καί τό ἅγιο Χρίσμα, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐργαστεῖ καί συσσωρεύσει τά ἔργα τά καλά τῶν ἀρετῶν, ἀνάβει αὐτή ἡ φωτιά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

«Μερικοί, ἀπό ἀμέλεια, ἀνέχθηκαν μέν τόν καπνό καί νά κοπιάσουν λίγο, δέν κατόρθωσαν ὅμως νά ἀνάψουν τήν φωτιά, διότι ἐγκατέλειψαν τήν προσπάθεια συντόμως καί δέν κατόρθωσαν νά ὑπομείνουν μέχρι τέλους». Θά πρέπει κανείς νά ὁλοκληρώσει τήν προσπάθεια, νά μήν τά ἀφήσει στή μέση. Ξεκινοῦν πολλοί πνευματικά καλά, προσπαθοῦν, ἀλλά γρήγορα ἀφήνουν τήν προσπάθεια, γιατί ὑπάρχουν κάποιες δυσκολίες, οἱ ὁποῖες εἶναι μεγάλες στήν ἀρχή καί τούς ἀναστέλλουν. Ἀλλά δέν πρέπει νά γίνει αὐτό. «Ὁ Κύριος εἶπε· «φωτιά ἦλθον νά ἀνάψω εἰς τήν γῆν, καί τί περισσότερον θέλω, ἐάν τώρα πλέον ἤναψεν ἡ φωτιά αὐτή»⁸»⁹. Αὐτό δηλαδή ἀναπαύει τόν Κύριο, νά ἔχουμε μέσα μας ἀναμμένη αὐτή τήν φωτιά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ὁπότε δέν τολμοῦν νά πλησιάσουν οἱ ἐχθροί μας οἱ δαίμονες, καί τά πάθη δέν ἐνεργοῦν.

«Στό Γεροντικό: Κάποιος ρώτησε ἔναν Γέροντα· Πάτερ, γιατί συνεχῶς ἀμελῶ; Καί ὁ Γέρων ἀπάντησε: ἐπειδή ἀκόμη δέν εἶδες τόν ἥλιο»¹⁰. Ἐννοεῖ τόν πνευματικό ἥλιο, τό φῶς τό ἅγιο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό πῦρ αὐτό τῆς Θεότητος, τήν ἐνέργεια τῆς θείας Χάριτος. Ἐπειδή ἀκόμα δέν τό γεύτηκες, γι’ αὐτό ἀμελεῖς. Ὅταν κανείς ζήσει τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τότε λαχταράει πότε θά βρεθεῖ μέσα στόν τόπο πού εἶναι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, στήν πνευματική δηλαδή ἀγαλλίαση καί εὐφροσύνη τῆς προσευχῆς, τῆς νηστείας, τῆς ἐγκράτειας, τῆς λατρείας τοῦ Θεοῦ προπάντων, τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί τῆς Θείας Κοινωνίας.

«Ἕνας Γέροντας εἶπε» -πάλι ἀπό τό Γεροντικό- «τό νά βιάζουμε σέ ὅλα τόν ἑαυτό μας (γιά νά κατορθώσουμε τό καλό), αὐτός εἶναι ὁ δρόμος, πού ὁδηγεῖ πρός τόν Θεό»¹¹. Εἶναι «βία φύσεως διηνεκής ὁ μοναχός», θά μᾶς πεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Ἀλλά καί εὐρύτερα, θά λέγαμε, ὁ κάθε χριστιανός, γιατί ὁ μοναχός δέν εἶναι τίποτα ἄλλο παρά ἕνας καλός χριστιανός. Ἡ ζωή τοῦ καλοῦ χριστιανοῦ εἶναι μία συνεχής βία στόν ἑαυτό του, ὄχι στούς ἄλλους. Εἶναι μία συνεχής πίεση, καλή πίεση, ὥστε νά ἀνταποκριθεῖ ὁ ἄνθρωπος στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, νά κατορθώσει τό καλό, κι αὐτός εἶναι ὁ δρόμος πού τόν ὁδηγεῖ στόν Θεό.

«Ὁ ἴδιος Γέροντας εἶπε αὐτός πού βιάζει τόν ἑαυτό του γιά τόν Θεό, ὁμοιάζει μέ ὁμολογητή τῆς πίστεως»¹². Ὑπάρχουν Ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι δέν ἔφτασαν νά δώσουν τόν ἑαυτό τους μέ μαρτύριο. Ὑπέστησαν βασανισμούς καί ταλαιπωρίες γιά χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅμως ἔγινε κάτι καί τούς ἄφησαν. Εἴτε ἔγινε κάποια ἐπανάσταση, κάποια εἰσβολή καί δέν ἔφτασαν μέχρι τόν θάνατο. Αὐτοί εἶναι οἱ ὁμολογητές. Ταλαιπωρήθηκαν ὅμως καί βασανίστηκαν χάρη τοῦ Κυρίου. Ἔτσι καί ἕνας πού ἀγωνίζεται, συνεχῶς βιάζει τόν ἑαυτό του, λογίζεται ὡς ὁμολογητής. Αὐτό λέει ἐδῶ ὁ Γέροντας. Γι’ αὐτό καί ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος λέει, ὅτι περισσότερο ἀπό ὅλα καί ἀπό τό νά κάνουμε καί θαύματα καί ἀπό τό νά ἀναστήσουμε καί νεκρούς ἀκόμα, ὁ Θεός θέλει νά κόψουμε ἕνα πάθος μας, μιά ἀδυναμία μας. Γιατί τό νά ἀναστήσει κανείς νεκρούς, νά κάνει θαύματα, δέν εἶναι δικό του, εἶναι τῆς Θείας Χάρης, ἀλλά τό νά κόψει τά πάθη του, αὐτό ἐξαρτᾶται κατά πολύ καί ἀπό τόν ἴδιο, ὁ ὁποῖος πρέπει νά συνεργαστεῖ -μέ τήν ἄσκηση πού θά κάνει- μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, γιά νά καθαριστεῖ ἀπό τίς ἀδυναμίες του καί τά πάθη του.

«Μερικοί ἀδελφοί ρώτησαν ἕναν ἀπό τούς Πατέρες: - Πῶς ἡ ψυχή δέν προστρέχει στίς ὑποσχέσεις τοῦ Θεοῦ, τίς ὁποῖες ἔδωσε διά τῶν Ἁγίων Γραφῶν, ἀλλά στρέφεται στά ἀκάθαρτα;». Ἐνῶ δώσαμε ὑποσχέσεις, μετά πάλι πηγαίνουμε στά ἀκάθαρτα. Γιατί συμβαίνει αὐτό; «- Ἔχω τήν γνώμη -ἀπάντησε ὁ Γέροντας- ὅτι ἀκόμη δέν γεύθηκε τά ἐπουράνια καί γι’ αὐτό ποθεῖ ἰσχυρῶς τά ἀκάθαρτα»¹³. Ἡ ψυχή, ἡ ὁποία δέν γεύτηκε τόν οὐρανό καί τά ἀγαθά τοῦ οὐρανοῦ, ζητάει πάλι τά γήινα καί τά ρυπαρά. «Ὁ γευσάμενος τῶν ἄνω, εὐχερῶς τῶν κάτω καταφρονεῖ», θά μᾶς πεῖ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Αὐτός δηλαδή πού γεύτηκε τά οὐράνια, τό πῦρ τῆς Θεότητος, αὐτός μέ πολύ εὐκολία καταφρονεῖ τά γήινα καί πολύ περισσότερο τά βρώμικα. Ἀλλά ἐκεῖνος πού δέν ἔχει γεύση τῶν οὐρανίων, δέν ἔχει ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, αὐτός, λέει πάλι ὁ Ἅγιος Ἰωάννης, «ἐπί κτήμασιν ἀγάλλεται». Χαίρεται γιά τά ἀποκτήματά του, γιά τά χρήματά του, τά στολίδια του, τά κτήματά του κ.λ.π.

«Ἕνας ἀδελφός ρώτησε τόν Ἀββά Ποιμένα: - Τό σῶμα μου ἐγήρασε καί ἐξασθένησε, ἀλλά τά πάθη μου δέν ἐξασθενοῦν. - Τά πάθη ὁμοιάζουν μέ ρίζες, γεμάτες ἀγκάθια, ἀπάντησε ὁ Γέροντας. Αὐτό σημαίνει, ὅτι ὅπως ἀκριβῶς ἐκεῖνος πού ἐπιχειρεῖ νά ξεριζώσει τίς ρίζες αὐτές πληγώνει τά χέρια του, ὤστε νά τρέχουν αἵματα, τοιουτοτρόπως καί αὐτός πού θέλει νά ξεριζώσει τά πάθη του ἔχει ἀνάγκη ἀπό πολλούς κόπους καί ἱδρῶτες»¹⁴. Εἶναι ἕνας ἀγῶνας αἱματηρός ἡ πάλη κατά τοῦ ἑαυτοῦ μας. Εἶναι ὁ πιό ὀδυνηρός ἀγώνας, ὁ πιό ἐπίπονος, γιατί κανείς τά βάζει μέ τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό καί μέ τίς κακές συνήθειες, οἱ ὁποῖες τόσο πολύ ἔχουν ριζώσει μέσα μας, ὥστε νά μοιάζουν σάν νά εἶναι δεύτερη φύση μας.

«Ὁ Ἀββάς Ἰωσήφ εἶπε στόν Ἀββά Λώτ· Δέν μπορεῖς νά γίνεις Μοναχός, -πρῶτον- ἄν δέν φλογισθεῖς προηγουμένως ὁλόκληρος ἀπό τήν ἐπιθυμία τῆς ἀρετῆς, -δεύτερον- δέν ἀδιαφορήσεις γιά τήν τιμή καί τήν ἀνάπαυση, -τρίτο- δέν ἀποκόψεις τά θελήματα τῆς καρδιᾶς σου καί -τέταρτο- δέν φροντίσεις νά φύλαξεις ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ»¹⁵. Τέσσερα πράγματα. Τέσσερις προϋποθέσεις γιά νά ξεκινήσει κανείς καί νά πετύχει στόν πνευματικό ἀγῶνα: Νά φλογιστεῖ ὁλόκληρος ἀπό τήν ἐπιθυμία τῆς ἀρετῆς, νά γίνει σάν μία λαμπάδα πού θά καίει μπροστά στόν Θεό. Δεύτερον, νά ἀδιαφορήσει γιά τήν τιμή καί τήν ἀνάπαυση, τήν δόξα τοῦ κόσμου, τό τί θά πεῖ ὁ κόσμος, τά μπράβο καί τούς ἐπαίνους. Θά πρέπει γι’ αὐτά νά ἀδιαφορήσει, καί ἀφετέρου, θά πρέπει νά ἀδιαφορήσει καί γιά τήν ἀνάπαυση. Νά διαγράψει τήν ἀνάπαυση, τή λέξη «ξεκούραση», καί νά εἶναι ἕτοιμος γιά κάθε κόπο, ἀκόμα καί γιά τόν θάνατο. Τρίτον, νά ἀποκόψει τά θελήματα τῆς καρδιᾶς του, νά πάψει νά θέλει αὐτός κάτι γιά τόν ἑαυτό του καί ὅ,τι θέλει νά τό περνάει ἀπό τό φίλτρο τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Νά λέει ὅπως ὁ Χριστός μας στή Γεθσημανή «οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ' ὡς σύ»¹⁶. Καί τέταρτο, νά φροντίσει νά φυλάξει ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ.

Βλέπετε; Δέν εἶναι ἁπλό καί εὔκολο, ἀλλά θέλει κόπο, ἀποφασιστικότητα καί θεῖο ἔρωτα αὐτό τό ἐγχείρημα, πού εἶναι καί τό μόνο πού πρέπει νά κάνει ὁ ἄνθρωπος, πού ἀξίζει νά κάνει, νά ἐπιχειρήσει νά ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό. Νά ἀρχίσει νά ζεῖ πνευματικά καί νά φτάσει στή θέωση.

«Τοῦ Ἀββά Ἡσαΐου: Ἀδελφέ, μήν ἀκηδιάσεις», δηλαδή μήν βαρεθεῖς, μήν ὀλιγοψυχήσεις «ἀπό τόν κόπο πού καταβάλλεις γιά μία προσπάθεια», πού κάνεις γιά τήν πνευματική σου ζωή. Μήν ἀκηδιάσεις «γιά νά μή μποῦν μέσα στήν ψυχή σου οἱ ἐνέργειες τοῦ ἐχθροῦ». Πᾶς νά κάνεις προσευχή καί ἀφήνεσαι στήν ἀκηδία. Τότε ἔρχονται μέσα σου οἱ ἐχθρικές δυνάμεις καί ἀρχίζουν οἱ ρυπαροί λογισμοί καί οἱ διάφοροι πειρασμοί. «Ὅπως ἀκριβῶς ἕνα ἐρειπωμένο σπίτι ἔξω ἀπό τήν πόλη γίνεται βρωμερός τόπος, τοιουτοτρόπως καί ἡ ψυχή τοῦ ἀρχαρίου ὀκνηροῦ ἀποβαίνει κατοικητήριο γιά κάθε ἀτιμωτικό πάθος»¹⁷. Θά πρέπει κανείς νά ἀρχίζει μέ ἐνθουσιασμό, μέ πολλή ζέση, τόν πνευματικό ἀγῶνα καί ὄχι μέ ραθυμία, μέ ἀμέλεια, μέ τεμπελιά, γιατί τότε θά γίνει σπήλαιο ληστῶν, κατοικητήριο δαιμόνων ἡ ψυχή του καί τό σῶμα του.

«Τοῦ Ἀββά Μάρκου: Κάθε ἄνθρωπος, πού ἐβαπτίσθη ὀρθοδόξως», καί φυσικά αὐτό εἶναι βάπτισμα, ὅλα τά ἄλλα δέν εἶναι βαπτίσματα, εἶναι αἱρετικές πράξεις, αὐτός ὁ ἄνθρωπος λοιπόν, «ἔλαβε, κατά τρόπο μυστικό, ὁλόκληρη τή θεία Χάρη». Μέ τό ἅγιο Βάπτισμα καί τό ἅγιο Χρίσμα παίρνουμε τό πλήρωμα τῆς Χάριτος, ὅλη τή Χάρη. Ἀλλά γιατί δέν φανερώνουμε αὐτή τή Χάρη τή μεγάλη πού πήραμε; Ἡ Χάρις φανερώνεται «διά τῆς ἐργασίας τῶν ἐντολῶν»¹⁸. Καί ὁ ἴδιος πληροφορεῖται, ἀλλά πληροφορεῖ καί τούς γύρω του γιά τή Χάρη αὐτή πού πῆρε. Πότε; Ὅταν ἐργάζεται τίς θεῖες ἐντολές. Τότε καί ὁ ἴδιος αἰσθάνεται τή Χάρη πού πῆρε μέ τό ἅγιο Βάπτισμα. Ὅσο προσεύχεται, ὅσο δίνει ἐλεημοσύνη, ὅσο κάνει ἱεραποστολή, ὅσο ἀγαπάει, ὅσο συγχωρεῖ, τόσο αἰσθάνεται μέσα του αὐτή τή Χάρη, πού τοῦ ἔδωσε ὁ Θεός, ἀλλά καί οἱ γύρω του αἰσθάνονται τήν ἴδια Χάρη.

«Ἐντολή τοῦ Χριστοῦ κατά συνείδηση, πού ἐκτελεῖται δηλαδή μέ ὁρισμένο σκοπό, χαρίζει παρηγοριά, ἡ ὁποία εἶναι ἀνάλογη πρός τό μέγεθος τῶν κόπων τῆς καρδιᾶς γιά τήν ἐκτέλεση τῶν ἐντολῶν»¹⁹. Ὅσο κανείς κοπιάζει γιά νά τηρήσει τίς ἐντολές, τόσο αἰσθάνεται αὐτή τή Χάρη τοῦ Χριστοῦ καί τόσο παρηγορεῖται, γεμίζει μ’ αὐτή τή θεία παράκληση. Ἔρχεται ὁ Παράκλητος, τό Πνεῦμα τό Ἅγιο καί τόν γεμίζει μ’ αὐτή τή χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

«Τοῦ ἁγίου Διαδόχου: Ἡ ὁδός τῆς ἀρετῆς, σ᾿ ἐκείνους πού ἀρχίζουν ν᾿ ἀγαποῦν τήν εὐσέβεια, φαίνεται πάρα πολύ δύσκολη καί κουραστική, ὄχι γιατί εἶναι ἐκ φύσεως τέτοια». Ἀντίθετα ἡ ἀρετή ξεκουράζει τόν ἄνθρωπο. Ἀλλά γιατί τότε ὁ δρόμος γιά τήν ἀρετή φαίνεται δύσκολος; «Διότι ὁ ἄνθρωπος, ἀπό τή στιγμή, πού θά γεννηθεῖ, συναναστρέφεται, μέ τό πλῆθος τῶν διαφόρων ἡδονῶν»²⁰. Ὁ ἄνθρωπος γεννιέται ἐν ἁμαρτίαις, φέρει τήν κατάσταση τήν μεταπτωτική ἀπό τή στιγμή πού συλλαμβάνεται. «Ἐν ἁμαρτίαις ἐκίσσησέ με ἡ μήτηρ μου»²¹, πού λέει καί ὁ Προφήτης Δαβίδ. Κυοφορεῖται καί γεννιέται καί ἀπό μικρό ζεῖ μέσα στίς ἡδονές. Κι αὐτό βέβαια τοῦ δημιουργεῖ μία φιλήδονη κατάσταση καί μία ἀγάπη πρός τήν ἄνεση καί αὐτό τόν δυσκολεύει στόν ἀγῶνα γιά τήν ἀρετή. Ἀγαπάει τίς ἡδονές καί δυσκολεύεται ν’ ἀγαπήσει τόν Θεό, ν’ ἀγαπήσει τήν ἄσκηση, ν’ ἀγαπήσει τήν ἐγκράτεια, ν’ ἀγαπήσει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, ν’ ἀγαπήσει τόν Θεό. «Σ᾿ ἐκείνους ὅμως πού μπόρεσαν νά φτάσουν στό μέσον τῆς ὁδοῦ τῆς ἀρετῆς, παρουσιάζεται εὔκολη καί πάρα πολύ εὐχάριστη -ἡ ἀρετή- καί πολύ ξεκούραστη, διότι, μέ τή συνήθεια τῆς ἐκτελέσεως ἀγαθῶν ἔργων, ὑποτάχθηκε ἡ φαυλότητα καί ἐξαφανίστηκε μαζί μέ τήν συνέργεια τοῦ ἀγαθοῦ μαζί μέ τήν ἐνθύμηση τῶν ἀλογίστων ἡδονῶν». Ὅταν κανείς ἀγωνιστεῖ, μπορεῖ νά μή φτάσει στό τέλος, στό τέλειο, ἔστω στή μέση, λέει ὁ Ἅγιος Διάδοχος, νά φτάσει, τότε ὁ ἀγώνας γίνεται πολύ πιό εὔκολος. Ὑποτάσσεται ἡ φαυλότητα καί τά διάφορα πάθη καί φεύγουν καί οἱ ἄλογες ἡδονές, τίς ὁποῖες ἀγαποῦσε ὁ ἄνθρωπος. «Γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος προετοιμάζοντας ἐμᾶς νά ἀκολουθήσουμε τήν ὁδό τῆς σωτηρίας, μᾶς λέει «ὁ δρόμος, πού ὁδηγεῖ στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν εἶναι στενός καί γεμάτος θλίψεις καί λίγοι εἶναι αὐτοί πού τόν βαδίζουν»²². Σ᾿ ἐκείνους ὅμως πού θέλουν μέ ὅλη τους τήν καρδιά νά προσέλθουν στήν τήρηση τῶν ἁγίων ἐντολῶν Του, λέει: «Ὁ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστι»²³»²⁴.

Ἑπομένως, ὁ δρόμος γιά τή Βασιλεία εἶναι δύσκολος γιά τούς ράθυμους, γιά τούς ἀμελεῖς, γιά τούς φιλήδονους. Ἐνῶ γι’ αὐτούς πού μέ ἐνθουσιασμό καί μέ ἀγωνιστικότητα πλησιάζουν στόν Κύριο, ὁ ζυγός τοῦ Κυρίου εἶναι χρηστός καί τό φορτίο Του ἐλαφρό. Βλέπετε πόσο ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς δηλαδή, ἀπό τή διάθεση μέ τήν ὁποία ξεκινᾶμε τήν πνευματική ζωή. Ἄν ξεκινήσουμε τεμπέλικα, ράθυμα, μέ ἀμέλεια, μέ φιληδονία, μέ φιλαυτία, μέ προσπάθεια νά ἱκανοποιήσουμε τίς ἐπιθυμίες μας τίς ἄλογες, τότε ὁ δρόμος τοῦ Θεοῦ εἶναι πάρα πολύ δύσκολος. Γιατί δέν μπορεῖς νά περπατᾶς σέ δύο ἀντίθετους δρόμους. Ὁ δρόμος τῆς φιληδονίας, ὁ δρόμος τῶν ἰδίων θελημάτων, ὁ δρόμος τοῦ κόσμου εἶναι ἀντίθετος ἀπό τόν δρόμο τοῦ Θεοῦ.

Ὁ Κύριος προετοιμάζοντάς μας νά ἀκολουθήσουμε τήν ὁδό τῆς σωτηρίας μᾶς τό λέει, ὅτι εἶναι στενή ἡ πύλη καί τεθλιμμένη ἡ ὁδός καί λίγοι εἶναι αὐτοί πού βαδίζουν αὐτή τήν ὁδό καί λίγοι εἶναι αὐτοί πού περνοῦν τήν πύλη²⁵. Ἀλλά αὐτοί, ὅταν ἀγωνιστοῦν σωστά καί φτάσουν περίπου στό μέσον τοῦ ἀγῶνος, τότε αἰσθάνονται κι αὐτοί πόσο ὡραῖος εἶναι αὐτός ὁ ἀγώνας καί πόσο ἄνετη γίνεται ἡ ψυχή καί ἡ ζωή μας. «Πρέπει λοιπόν, ὅταν βρισκόμαστε ἀκόμα στήν ἀρχή τοῦ ἀγώνα, νά πιέζουμε τή θέλησή μας, νά βιάζουμε τόν ἑαυτό μας, ὥστε νά ἐκτελοῦμε τίς ἅγιες ἐντολές τοῦ Θεοῦ, γιά νά δεῖ ὁ καλός μας Κύριος τόν σκοπό μας καί τούς κόπους μας καί ὅτι ἔχουμε τήν ὄρεξη νά ὑπηρετήσουμε μέ πολλή εὐχαρίστηση, τά ἔνδοξα θελήματά Του καί τότε, νά μᾶς βοηθήσει νά ἐκτελοῦμε τό ἅγιο θέλημά Του»²⁶. «Ἴδε τήν ταπείνωσίν μου καί τόν κόπον μου καί ἄφες πάσας τάς ἀνομίας μου»²⁷, λέει ὁ προφήτης Δαβίδ. Ἔτσι κι ἐμεῖς λοιπόν, στήν ἀρχή πρέπει νά ξεκινᾶμε μέ βία καί μέ προθυμία νά ἐκτελοῦμε τίς ἐντολές Του. Καί τότε θά δεῖ ὁ Κύριος καί θά μᾶς ἐλεήσει.

«Διότι τότε πλέον ἑτοιμάζεται ἡ θέλησή μας ἀπό τόν Κύριο γιά νά ἐκτελοῦμε ἀκαταπαύστως καί μέ πολλή χαρά τό ἀγαθό». Ὅταν ξεκινήσεις μέ πολλή ἐνθουσιασμό καί μέ βία, τότε καί ἡ θέλησή σου πλέον δυναμώνεται, χαριτώνεται ἀπό τόν Κύριο, ὥστε νά θέλεις μόνο τό καλό καί νά προχωρήσεις σταθερά ἀπό κεῖ καί μετά. «Τότε θά ἐννοήσουμε, πράγματι, ὅτι ὁ Θεός εἶναι πού χαρίζει στήν ψυχή καί τήν θέληση καί τήν δύναμη ἐκτελέσεως τοῦ θείου θελήματος»²⁸. «Καί τό θέλειν καί τό ἐνεργεῖν εἶναι τοῦ Θεοῦ»²⁹.

- Τελικά τί εἶναι δικό μας;

Μιά προαίρεση. Μιά πρώτη αἵρεσις, μιά πρώτη ἐκλογή πού κάνουμε. Νά ἐκλέξουμε τόν Θεό καί ὄχι τόν διάβολο, τήν ἀρετή καί ὄχι τήν κακία. Τό φῶς καί ὄχι τό σκοτάδι. Αὐτό εἶναι πού κάνουμε ἐμεῖς. Ἀλλά πρέπει νά τό κάνουμε μέ ἐνθουσιασμό, μέ ἀποφασιστικότητα, μέ θάρρος, μέ σταθερότητα, μέ ἀπόφαση νά πεθάνουμε παρά νά ἐγκαταλείψουμε αὐτόν τόν ἀγῶνα.

«Τοῦ Ἀββά Ἰσαάκ: Εὐτυχισμένοι εἶναι ἐκεῖνοι, πού ἔζωσαν γύρω-γύρω τήν μέση τους μέ ὑπομονή καί ἐλπίδα, καί ἐρρίφθηκαν στήν θάλασσα τῶν θλίψεων χάριν τῆς πρός τόν Θεό ἀγάπης, μέ ἁπλότητα καί χωρίς νά πολυπραγμονοῦν, χωρίς ἀκόμη νά δειλιάζουν ἀπό τά κύματα πού ὑψώνονται ἤ νά φοβηθοῦν ἀπό τήν βοή καί τήν θαλασσοταραχή. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί εἶναι εὐτυχισμένοι, γιατί γρήγορα διασώζονται στόν λιμένα τῆς Βασιλείας καί ἀναπαύονται στά σκηνώματα αὐτῶν πού κοπίασαν καλῶς, ἀλλά καί χαίρουν ἀπό τήν χαρά, πού γεννᾶ στήν ψυχή τους ἡ ἐλπίδα». Ὅσο κανείς ἀγωνίζεται, τόσο καί ἐλπίζει καί ἔχει βεβαιότερη τήν ἐλπίδα γιά τή σωτηρία του καί συνάμα ἀπαλάσσεται ἀπό τά δεσμά τῶν παθῶν, ἐλευθερώνεται ἡ ψυχή καί γίνεται ἄνετη. Ἀνετοποιεῖται, θά λέγαμε, ἡ ψυχή καί ὅλος ὁ ἄνθρωπος ὅσο ἀγωνίζεται.

«Ὅσοι τρέχουν μέ ἐλπίδα πάνω στόν πολύστροφο καί ἀνώμαλο δρόμο τῆς σωτηρίας δέν ἐπιστρέφουν πίσω, οὔτε ἐπιμένουν νά ἐξετάζουν τήν αἰτία τῆς ἀνωμαλίας», γιατί ὁ δρόμος εἶναι ἀνώμαλος, δέν εἶναι εὔκολος. Δέν τό ἐξετάζουν αὐτό, ἐπειδή ἤδη ἔχουν πλέον μπεῖ στό νόημα καί στήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. «Ὅταν πλέον περάσουν τόν δρόμο καί τελειώσουν καλῶς τήν διαδρομή, τότε, σκεπτόμενοι μόνοι τους τίς δυσκολίες καί τίς ἀνωμαλίες τοῦ δρόμου, εὐχαριστοῦν τόν Θεό διότι τούς γλύτωσε ἀπό τά τόσα καί μεγάλα κακά χωρίς καί οἱ ἴδιοι νά γνωρίζουν τό πῶς»³⁰. Μᾶς γλυτώνει ὁ Κύριος καί πολλές φορές δέν παίρνουμε σχεδόν εἴδηση ἀπό τί μεγάλους κινδύνους καί δυσκολίες μᾶς γλύτωσε.

«Ἐκεῖνοι ὅμως πού ἀπασχολοῦν τήν διάνοιά τους μέ πολλές σκέψεις καί θέλουν νά παρουσιάσουν τούς ἑαυτούς τους ὡς σοφούς, καί παραδίδονται σέ παραπλανήσεις -καί περιπλανήσεις θά λέγαμε- τῶν λογισμῶν τους καί συμπλέκουν τόν φόβο στήν ψυχική τους προετοιμασία, ἐπιζητοῦν δέ νά προβλέψουν τίς αἰτίες, πού ἐνδεχομένως θά τούς βλάψουν, οἱ περισσότεροι ἀπό αὐτούς εὑρίσκονται νά κάθονται συνεχῶς στήν ἐξώθυρα τῶν σπιτιῶν τους». Ἄν ἀρχίσεις δηλαδή νά λές: Τώρα τί νά κάνω; Νά ξεκινήσω τόν ἀγῶνα τόν πνευματικό ἤ νά μήν τόν ξεκινήσω; Καί τί θά συναντήσω στόν δρόμο; Καί μήπως δέν τά καταφέρω; Μήπως δέν ἀντέξω; Μήπως;… Μήπως;… Καί βρίσκονται αὐτοί οἱ ἄνθρωποι, πού δέν μπαίνουν στήν ἀγωνιστική προσπάθεια, ἀλλά σκέφτονται καί θέλουν νά φαίνονται καί στούς ἄλλους ὡς συνετοί καί σοφοί καί θέλουν ὅλα νά τά ἐλέγξουν, νά τά προγραμματίσουν, αὐτοί τελικά, λέει, περνᾶνε τή ζωή τους στό κατώφλι τοῦ σπιτιοῦ τους χωρίς νά βρεθοῦν στόν δρόμο περπατώντας. Δηλαδή μένουν σέ ἀπραξία. Χρειάζεται δηλαδή καί μία ἀποφασιστικότητα στό νά ξεκινήσει κανείς, γιατί ἄν ἀρχίσει νά ἐπεξεργάζεται καί νά λύσει ἐκ τῶν προτέρων ὅλα τά θέματα καί νά προβλέψει τά πάντα, αὐτός τελικά δέν θά κάνει τίποτα.

«Γι’ αὐτούς τήν ἀλήθεια λέγει ἡ Ἁγία Γραφή, ὅταν γράφει «ὅταν ὁ τεμπέλης ἀποσταλεῖ σέ μία ὑπηρεσία θά πεῖ· στόν δρόμο ὑπάρχει λιοντάρι καί στήν πλατεία δολοφόνος»³¹. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δηλαδή δέν θέλει νά ἐργαστεῖ πνευματικά, ἀρχίζει νά προβάλλει δικαιολογίες. Ὅπως λέει καί ὁ λαός, ὅποιος δέν θέλει νά ζυμώσει, δέκα μέρες κοσκινίζει. Ἔτσι κι ἕνας πού δέν θέλει ν’ ἀρχίσει τήν πνευματική ζωή, μέ διάφορες προφάσεις παραμένει ἄπραγος. «Ὁμοιάζουν ἐπίσης καί μέ ἐκείνους, πού λέγουν «εἴδομεν υἱούς γιγάντων καί εἴμεθα ἔμπροσθέν των σάν ἀκρίδες»³². Οἱ ἐχθροί μας, λένε, εἶναι σάν γίγαντες καί ἐμεῖς εἴμαστε σάν ἀκρίδες… ποῦ νά πᾶμε;… καί ἔτσι μένουν σ’ αὐτή τήν ἀπραξία. «Αὐτοί εἶναι ἐκεῖνοι, πού κατά τήν ὥρα τοῦ θανάτου τους εὑρίσκονται χωρίς πνευματικούς καρπούς, πού πάντοτε θέλουν νά εἶναι σοφοί, ἀλλά δέν ἀποφασίζουν ποτέ νά βάλουν ἀρχή»³³. Ἐνῶ βλέπετε ὁ Κύριος μᾶς παρακινεῖ καί μάλιστα μᾶς λέει, ἐσύ πού ἔβαλες τό χέρι σου στό ἀλέτρι, μή γυρνᾶς πίσω³⁴. Προχώρα, βλέπε μπροστά τρέχα. Λέει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὅτι «τρέχω καί βλέπω πρός τό βραβεῖο τῆς ἄνω κλήσεως»³⁵.

«Πρόσεξε μήπως ἡ πολλή σοφία γίνει παγίδα μπροστά σου καί αἰτία νά γλυστρίσεις. Στηρίζοντας τό θάρρος σου στόν Θεό πλησίασε καί ἄρχισε νά βαδίζεις κατά τόν πρῶτο θερμό ἐνθουσιασμό σου, ἐπάνω στόν αἱματωμένο δρόμο, χωρίς νά φροντίζεις καθόλου γιά τό σῶμα σου, οὔτε νά σοφίζεσαι περιττά πράγματα, γιά νά μή βρεθεῖς γυμνός ἀπό τήν γνώση τοῦ Θεοῦ. Γιατί καί ὁ γεωργός πού φοβᾶται, ἤ περιμένει νά ἔλθουν εὐνοϊκοί ἄνεμοι, ποτέ δέν θά σπείρει. Εἶναι προτιμότερος ὁ θάνατος χάριν τοῦ Θεοῦ, παρά μία ζωή γεμάτη ντροπή καί ὀκνηρία»³⁶. Πόσο ὡραῖο εἶναι αὐτό! Νά ἔχεις τήν ἀποφασιστικότητα νά ἀγωνιστεῖς, ἀκόμα καί νά πεθάνεις. Καλύτερα νά πεθάνω, παρά νά ζήσω μιά ζωή γεμάτη ντροπή καί ὀκνηρία καί χωρίς κανένα καρπό. Μή τυχόν καί κάνω κάποιο λάθος.. μήν τυχόν καί ἔχω καμιά ἀποτυχία… Ἄς ἔχεις καί ἀποτυχία, ἄς κάνεις καί λάθος. Προχώρα, ξεκίνα!

«Ἐσύ λοιπόν ὅταν θέλεις νά ἀρχίσεις ἔργο Θεοῦ, πρῶτα νά δώσεις ὑπόσχεση στόν Θεό, ὡς νά μή ζεῖς γιά τήν παροῦσα ζωή καί ὡς νά ἔχεις προετοιμασθεῖ γιά νά πεθάνεις, ἀδιαφορώντας, ὡς ἐκ τούτου, γι’ ὅλα τά ἐπίγεια πράγματα»³⁷. Κάτι πολύ σημαντικό.

- Θέλεις νά ξεκινήσεις πνευματική ζωή;

Ἀποφάσισε νά πεθάνεις. Μᾶς καλεῖ ὁ Κύριος σέ μία ὁλοκληρωτική ἄρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας καί σέ μία ἄρση τοῦ σταυροῦ. Σταυρός αὐτό ἀκριβῶς σημαίνει, θάνατος. Καί μάλιστα μέ τόν χειρότερο καί βασανιστικότερο τρόπο, θάνατος πάνω στόν σταυρό. Σηκώνω τόν σταυρό μου, σημαίνει εἶμαι ἀποφασισμένος νά σταυρωθῶ. Ἄν δέν ξεκινήσεις μ’ αὐτή τήν ἀπόφαση τήν πνευματική ζωή, δέν θά καρποφορήσεις οὔτε θά φτάσεις στό τέλος. Θά μείνεις κάπου στή μέση. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι ξεκινοῦν σωστά, ἀλλά ἡ φιλαυτία, ἡ φιληδονία, ἡ ἀγάπη τῆς ἀνάπαυσης, ἡ ἀγάπη τοῦ κόσμου καί τό μπράβο-μπράβο πού δίνει ὁ κόσμος, τούς σταμάτησε καί δέν ἔφτασαν στό τέλος, στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Πρόσεξε λοιπόν νά ξεκινήσεις ἔτσι, ἀποφασισμένος νά πεθάνεις. Νά ξεκινᾶς σάν νά μή ζεῖς πλέον γι’ αὐτή τή ζωή, σάν νά ἔχεις πεθάνει, σάν νά εἶσαι νεκρός, ἀδιαφορώντας, ὡς ἐκ τούτου, γιά ὅλα τά ἐπίγεια πράγματα.

«Καί αὐτό νά ἔχεις πάντοτε στήν σκέψη σου, ὁπόταν θά μπορέσεις, μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, νά ἀγωνισθεῖς καί νά νικήσεις»³⁸. Γιατί ἄν τό ἐξετάσουμε:

- Τί εἶναι ἐκεῖνο πού μᾶς ἐμποδίζει;

Σέ τελευταία ἀνάλυση μᾶς ἐμποδίζει ὁ θάνατος, ὁ φόβος τοῦ θανάτου. Γι’ αὐτό δέν κάνουμε τίς ἐντολές ἤ δέν τίς κάνουμε ὁλοκληρωμένες. Φοβόμαστε νά πεθάνουμε. Ἄν ὅμως ἀποφασίσεις νά πεθάνεις, μετά αἵρεται κάθε ἐμπόδιο καί δέν σέ νοιάζει πλέον οὔτε τί θά πεῖ ὁ κόσμος. Ἄς πεῖ ὅ,τι θέλει… ἐγώ θά πεθάνω, εἶμαι ἤδη πεθαμένος!

- Ἕνας πεθαμένος νοιάζεται γιά τό τί λέει ὁ κόσμος γι’ αὐτόν;

Ὄχι, βέβαια. Κι ἔτσι πολύ εὔκολα θά καταφέρεις καί νά ντύνεσαι σωστά καί νά μή γίνεσαι εἴδωλο, αὐτείδωλο, ἕνας κλόουν, ὅπως γίνονται οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι σήμερα, καί οἱ γυναῖκες καί οἱ ἄντρες τώρα δυστυχῶς… Ἔτσι εὔκολα θά δώσεις ἐλεημοσύνη, εὔκολα θά ἀπελευθερωθεῖς ἀπό ὅλες τίς ἐξαρτήσεις τίς κοσμικές, τίς γήινες, καί εὔκολα θά τηρήσεις τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἄν ὅμως δέν ἔχεις ἀποφασίσει νά πεθάνεις γιά τόν Χριστό, τότε βέβαια θά τά λογαριάζεις ὅλα αὐτά καί δέν θά μπορέσεις νά ἐκπληρώσεις τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό εἶναι προϋπόθεση τό νά ἀποφασίσεις νά πεθάνεις, τό νά ἄρεις τόν σταυρό σου γιά νά ἀκολουθήσεις τόν Χριστό.

«Ἡ ἐλπίδα τῆς παρούσης ζωῆς ἀποχαυνώνει τόν λογισμό καί δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά προκόψει σέ κανένα ἀγαθό»³⁹. Κοιμίζει τόν ἄνθρωπο καί τόν κάνει χαῦνο, δηλαδή χαλαρό, μή ἀγωνιστή, καθόλου ἀγωνιστικό. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἐλπίζει σ’ αὐτή τή ζωή, ἐλπίζει σέ μία ἀνάπαυση, κάποια στιγμή θά ἀναπαυθοῦμε… Ὄχι μήν ἐλπίζεις ν’ ἀναπαυθεῖς ἐδῶ. Ἐδῶ νά περιμένεις μόνο θλίψεις, κόπους, δοκιμασίες καί θάνατο, τό μόνο σίγουρο. Γιατί λοιπόν νά μήν ἀποφασίσεις ἀπό τώρα νά πεθάνεις γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ;

Ὅσο ἐλπίζεις σ’ αὐτή τή ζωή καί τά ἀγαθά της, ἀποχαυνώνεις τόν λογισμό σου. Αὐτή ἡ ἐλπίδα δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά προκόψει σέ κανένα ἀγαθό. «Ἐσύ ὅμως νά μή προσέλθεις στήν ἐργασία τοῦ καλοῦ ἔργου μέ δύο σκέψεις γιά τόν κόσμο καί γιά τόν Θεό». Δέν μπορεῖς ν’ ἀρέσεις καί στούς δύο, καί στόν κόσμο καί στόν Θεό. Διπλές σκέψεις, νά τά καταφέρουμε, νά τά συνδυάσουμε, νά τά συγκεράσουμε, νά προσαρμοστοῦμε καί στό κοσμικό καί στόν θεϊκό τρόπο ζωῆς. Εἶναι ἀδύνατο. Μήν πᾶς μέ δύο σκέψεις, γιατί «ὁ κόπος σου θά εἶναι ἀνωφελής καί ἡ ἐργασία κουραστική»⁴⁰. Ὅλοι οἱ Ἅγιοι μᾶς τό λένε καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος τό λέει, ὅτι αὐτοί οἱ χριστιανοί, πού προσπαθοῦν ν’ ἀρέσουν καί στόν κόσμο, κάνουν κάτι πάρα πολύ δύσκολο, πού φυσικά εἶναι ἀκατόρθωτο, γιατί ὁ κόσμος εἶναι ἐχθρός τοῦ Θεοῦ.

«Ἄρχισε νά ἐργάζεσαι τό ἀγαθό μέ ἀνδρεία καί άδίστακτη πίστη πρός τόν Θεό, ἀφοῦ γνωρίζεις, ὅτι ὁ Κύριος εἶναι ἐλεήμων, καί εἶναι πάντοτε ἕτοιμος νά βοηθήσει αὐτούς πού Τόν ζητοῦν, ἀλλά καί ἀποδίδει τόν κόπο τῶν ἐργαζομένων τό ἀγαθό, μεγαλοψυχία καί μεγάλες δωρεές, δίδων σέ μᾶς τήν Χάρη Του, ὄχι ἀναλόγως τῆς ἐργασίας μας, ἀλλά κατά τό μέτρο τῆς προθυμίας καί τῆς πίστεως τῶν ψυχῶν μας· γιατί ὁ ἴδιος εἶναι Ἐκεῖνος, πού λέγει: «ἄς γίνη κατά τήν πίστιν σου»⁴¹»⁴². Κατά τήν ἀναλογία τῆς πίστης μας μᾶς ἀνταμοίβει ὁ Θεός. Ἀλλά ἡ πίστις εἶναι ζωντανή, ὅταν ἐπιβεβαιώνεται καί ἀπό κάποια ἔργα.

«Ὅποιος λοιπόν θέλει νά ἔλθει ὀπίσω Του, ὡς ὁπαδός Του, ἄς ἀπαρνηθεῖ τόν ἑαυτό του, σύμφωνα μέ ὅσα εἶπε καί Ἐκεῖνος καί ἔτσι θά μπορέσει, ἀφοῦ σηκώσει τόν Σταυρό, νά Τόν ἀκολουθήσει· ὁ Σταυρός φανερώνει τό ὅτι εἴμαστε ἕτοιμοι γιά κάθε θλίψη καί γιά κάθε κακουχία, ἀκόμη δέ καί γι’ αὐτόν τόν θάνατο. Ὅπως ἀκριβῶς ἐκεῖνος, γιά τόν ὁποῖο ἔχει ἀποφασισθεῖ νά τόν σταυρώσουν, ἔχει πλέον τόν νοῦ του στόν θάνατο, αὐτόν καί μόνο σκέπτεται, καί ἔτσι ἐξέρχεται πρός τόν τόπο τῆς καταδίκης, σάν ἄνθρωπος, πού δέν θυμᾶται ὅτι ἔχει ἀκόμη νά ζήσει λίγο χρόνον σ’ αὐτόν τόν κόσμον, ἔτσι πρέπει νά σκέπτεται καί ὅποιος ἐπιθυμεῖ νά πραγματοποίησει τό λεγόμενο ὑπό τοῦ Κυρίου, «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν..»⁴³». Νά εἶσαι ἀποφασισμένος, ὅπως γιά ἕναν γιά τόν ὁποῖο ἔχει βγεῖ ἀπόφαση νά σταυρωθεῖ, ἔχει βγεῖ ἀπόφαση νά ἐκτελεστεῖ. Τί σκέφτεται αὐτός ὁ ἄνθρωπος; Ἔτσι νά εἶσαι κι ἐσύ. Ἔτσι λέει ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ ὁ Σύρος. Τί ὡραῖο εἶναι αὐτό! Εἶσαι τελειωμένος γιά τόν κόσμο, δέν ἔχεις πλέον καμιά ἐλπίδα γιά κάποια ἀναγνώριση, γιά κάποια βράβευση, γιά κάποια καταξίωση σ’ αὐτή τή ζωή. «Αὐτός πού θέλει -λέει ὁ Κύριος- νά ζήσει σ’ αὐτόν τόν κόσμο, θά ξεγράψει τόν ἑαυτό του ἀπό τήν ἀληθινή ζωή»⁴⁴.

- Θέλεις νά κερδίσεις τόν κόσμο;

Θά χάσεις τήν ζωή τήν ἀληθινή. «Ἐκεῖνος δέ πού θά βάλει στόν νοῦ του, πώς, ἀπό πόθο πρός Ἐμένα, θά θυσιάσει τήν ψυχή του, αὐτός δέν θά κατηγορηθεῖ στήν αἰώνια ζωή καί δέν θά ὑποστεῖ καμιά ζημιά»⁴⁵. Αὐτός πού ἀποφάσισε νά εὐαρεστήσει στόν Θεό θυσιάζοντας τήν ψυχή του καί τή ζωή του ἄν χρειαστεῖ, αὐτός θά εἶναι πράγματι ὁ καταξιωμένος, ὄχι ἐδῶ προσωρινά, ἀλλά αἰώνια στή Βασιλεία.

«Ἀπ’ ἐδῶ καί ἐμπρός λοιπόν ἑτοιμάσου νά ἐξαφανίσεις τελείως τήν ψυχή σου ἀπό τήν παροῦσα ζωή καί θά σοῦ δώσω -λεει ὁ Κύριος- ζωή αἰώνιο, καθώς σοῦ ὑπεσχέθηκα»⁴⁶. Γι’ αὐτό βλέπετε καί ὁ ἴδιος ὁ Κύριος δέν ἐπεδίωξε τίποτε κοσμικό. Καμία θέση μέσα στόν κόσμο. Νά μπεῖ κάπου, σ’ ἕνα ἱερατεῖο, σέ κάποια ὀργάνωση ἐπίγεια... νά ἔχει κάποιο ρόλο, κάποιο λόγο, κάποια θέση κοσμική.. τίποτα. Ἦταν ὁ τελευταῖος, κάτω ἀπ’ ὅλους κοσμικά, στό περιθώριο τό κοινωνικό τῆς ἐποχῆς. Αὐτό ἀκριβῶς λέει ἐδῶ ὁ Ἀββάς Ἰσαάκ, καί ἐσύ μήν ἐπιδιώξεις τίποτε, νά θεωρεῖς τόν ἑαυτό σου τελειωμένο γι’ αὐτή τή ζωή καί τότε θά πάρεις τήν αἰώνια ζωή.

«Καί σ’ αὐτή ἀκόμη τή ζωή ἔμπρακτα θά σοῦ ἀποδείξω τήν ὑπόσχεσή Μου», λέει ὁ Κύριος. Δηλαδή καί ἀπό αὐτή τή ζωή θά προγευτεῖς τά ἀγαθά Μου καί θά βεβαιωθεῖς ὅτι εἶμαι ἀξιόπιστος. «Καί ἀπό ἐδῶ θά λάβεις τούς ἀρραβῶνες τῶν ἀγαθῶν αὐτῶν»⁴⁷.

- Ποιός εἶναι ὁ ἀρραβώνας;

Ὁ ἀρραβώνας εἶναι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἡ ὁποία φανερώνεται στόν ἄνθρωπο ὡς χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, καλοσύνη⁴⁸... καί βλέπεις ἕναν ἄνθρωπο πού δέν ἔχει -ὅπως λέει ὁ κόσμος- στόν ἥλιο μοίρα, δέν ἔχει τίποτα κι ὅμως ἔχει τά πάντα. «Ὡς μηδέν ἔχοντες καί τά πάντα κατέχοντες»⁴⁹. Ἔχει τή χαρά, τήν εἰρήνη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού τόν γεμίζει, τόν πληρώνει καί δέν νιώθει καμία ἔλλειψη, καί μπορεῖ νά μήν ἔχει τίποτα ἀπ’ αὐτά πού ἔχει ὁ πολύς ὁ κόσμος, ὁ ὁποῖος ὅμως εἶναι τελείως ἄδειος. Οἱ ψυχές εἶναι στερημένες τῆς Χάρης, τῆς ἀληθινῆς χαρᾶς καί εἰρήνης, πού δίνει τό Πνεῦμα τό Ἅγιο.

«Ἐάν λοιπόν δέν καταφρονήσεις προηγουμένως τήν παροῦσα ζωή, δέν θά εὕρῃς τήν αἰώνια ζωή»⁵⁰. Νά καταφρονήσεις μέ ποιά ἔννοια; Δέν ἐννοεῖ ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ βέβαια νά μήν ἐργάζεσαι. Ὄχι, δέν ἐννοεῖ αὐτό, νά πέσεις σέ μία πλήρη ἀπραξία. Θά ἐργάζεσαι, ἀλλά ὄχι γιά νά καταξιωθεῖς ἐσύ. Θά ἐργάζεσαι, γιά νά δώσεις ἀγάπη στούς ἄλλους. Θά ἐργάζεσαι, γιά νά ἀσκεῖς τό σῶμα, νά ταπεινώνεις τό σῶμα καί νά κάνεις δεκτικό πλέον καί τό σῶμα καί τήν ψυχή σου στή Θεία Χάρη, ἀλλά χωρίς καμία ἐλπίδα καταξίωσης καί βράβευσης ἀπό τούς ἀνθρώπους τῆς ζωῆς αὐτῆς καί ἀπό τήν κοινωνία αὐτή. Νά τά καταφρονήσεις ὅλα αὐτά, νά μήν τά θέλεις, νά μήν τά ἐπιδιώκεις ποτέ. Ἔλεγε κάποιος ἀστειολογώντας, ἄν πᾶς σέ μία συγκέντρωση ἀνθρώπων καί φωνάξεις «κ. Πρόεδρε» θά γυρίσουν πάρα πολλοί τό κεφάλι τους, γιατί ὅλοι κάπου εἶναι πρόεδροι, σέ κάποιον σύλλογο, σέ κάποια ὀργάνωση... Αὐτή εἶναι ἡ ματαιότητα τοῦ κόσμου. Ὅλα αὐτά νά τά καταφρονεῖς, λέει ὁ Ἅγιος. Ἐάν δέν καταφρονήσεις τήν παροῦσα ζωή, δέν θά βρεῖς τήν αἰώνια ζωή.

«Καί ὅταν ἀρχίσεις νά ἀγωνίζεσαι γι’ αὐτήν τήν προετοιμασία, τότε ὅλα, ὅσα νομίζονται πάρα πολύ κουραστικά καί θλιβερά, θά τά θεωρήσεις ὡς ἀνάξια λόγου, γιατί δέν μπορεῖ κανείς, κατ’ ἄλλον τρόπο, νά ὑπομείνει τίς θλίψεις, ἐάν δέν μισήσει προηγουμένως τήν ζωή του, τόν κόσμο αὐτό, γιά νά ἐπιθυμήσει τήν μέλλουσα»⁵¹. Ἐνῶ βλέπετε γιά τόν κοσμικό ἄνθρωπο πού ἔχει τήν ἐλπίδα του σ’ αὐτή τή ζωή καί σ’ αὐτή τή ζωή τελειώνει καί ἡ ἐλπίδα του, πάρα πολύ στενοχωριέται μέ τίς θλίψεις τῆς ζωῆς αὐτῆς. Πάρα πολύ πάσχει, ὅταν ἄς ποῦμε ἀρρωστήσει, γιατί βλέπει νά σβήνουν οἱ ἐλπίδες του καί σοῦ λέει ἐγώ περίμενα νά κάνω τό ἕνα, τό ἄλλο... Ὅταν φεύγουν οἱ φίλοι του, τά στηρίγματά του γι’ αὐτή τή ζωή, γιατί ἐλπίζει σ’ αὐτά καί σ’ αὐτούς. Ἐνῶ ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, πού ἔχει ἀρνηθεῖ, ἔχει καταφρονήσει ὅλα αὐτά, δέν στενοχωριέται. Ἴσα-ἴσα χαίρεται καί πανηγυρίζει, γιατί πλησιάζει ἡ αἰώνια ζωή καί Βασιλεία.

Αὐτά ἤθελα νά πῶ στήν ἀγάπη σας σήμερα. Θά συνεχίσουμε, δέν ὁλοκληρώθηκε τό κεφάλαιο. Βλέπετε πόσο σημαντικά πράγματα μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι. Τά κύρια σημεῖα βέβαια εἶναι: ἡ ἀποφασιστικότητα καί μάλιστα γιά θάνατο, ἡ μέ ἐνθουσιασμό ἔναρξη τῆς πνευματικῆς ζωῆς, ἡ ἀγάπη τοῦ κόπου καί τοῦ πόνου, ἡ καταφρόνηση τῶν ὑπεραξιῶν αὐτῆς τῆς ζωῆς, τῶν «πολυτίμων» ἀγαθῶν γιά τούς κοσμικούς ἀνθρώπους. Αὐτά πρέπει νά τά καταφρονήσουμε καί ἡ ἐν γένει ἀπάρνηση τοῦ θελήματός μας καί μάλιστα τῆς φιλαυτίας μας, τῆς ἀγάπης γιά τήν ἀνάπαυση, τῆς ἀγάπης γιά τίς ἡδονές τίς σωματικές. Ἄν κανείς δέν ξεκινήσει ἔτσι, δέν θά μπορέσει νά συνεχίσει τήν πνευματική ζωή καί νά φτάσει στό τέρμα.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Ἐρ.: Θά σταθῶ πάνω στήν ἀποφασιστικότητα πού εἴπατε. Πόσο εὔκολο εἶναι γιά ἕναν ἀρχάριο νά ἔχει μνήμη θανάτου; Καί ὄχι μόνο νά τό βάλει στόν μυαλό του, ἀλλά νά τό βάλει καί στήν καρδιά του;

Ἀπ.: Νά τό ἀποφασίσουμε. Πῶς πᾶμε καί μαθαίνουμε τά μαθήματά μας στό σχολεῖο; Τά ἀποστηθίζουμε. Μακάρι ἔτσι νά μάθουμε κι αὐτό, ὅτι πρέπει νά ἑτοιμαζόμαστε κάθε στιγμή. Αὐτή εἶναι ἡ ὑπέρτατη φιλοσοφία ἡ μνήμη τοῦ θανάτου. Τό μόνο βέβαιο καί σίγουρο.

Εἶναι ἐργασία. Εἶναι καί χάρισμα. Ἀλλά τό χάρισμα τό δίνει ὁ Θεός σ’ αὐτούς πού ἐργάζονται καί τό σκέφτονται καί τό ξανασκέφτονται... Ἄν κάθε στιγμή θυμόμαστε τόν θάνατο, δέν θά ἁμαρτάναμε. Δέν θά ἁμαρτάναμε... Ἀλλά ἐπειδή ξεχνᾶμε τόν θάνατο... Ἔρχεται, λέει, ὁ Κύριος ὡς κλέπτης⁵². Ἕνα ἀπό τά ὀνόματα τοῦ Κυρίου εἶναι «κλέπτης». Γιατί ἔρχεται ὡς κλέπτης ὁ Κύριος; Καί σέ ποιούς ἔρχεται ὡς κλέπτης; Σ’ αὐτούς πού ξεχνᾶνε τόν θάνατο, ὁπότε ξεχνᾶνε καί τίς ἐντολές. Καί ἔρχεται ξαφνικά. Καί τί λές; Πέθανε ὁ τάδε; Ἔ, βέβαια, πέθανε! Σάν νά μήν τό περίμενε. Μά τό μόνο σίγουρο καί βέβαιο αὐτό εἶναι, ὅτι θά πεθάνουμε. Καί κάποια στιγμή θά ἔρθει καί σέ σένα. Καί δέν πρέπει νά ἔρθει ξαφνικά. Πρέπει νά τό περιμένεις, νά εἶσαι προετοιμασμένος. Εἶναι θέμα ἐργασίας πνευματικῆς. Ἔλεγε ἕνας γέροντας ἅγιος Ρουμάνος, μιλοῦσε γιά τήν πνευματική ζωή, καί ἔλεγε τρεῖς φορές: «θάνατος, θάνατος, θάνατος». Νά τό βάλουμε καλά στό μυαλό μας. Τό φώναζε κιόλας. Ἔτσι πρέπει νά ξεκινήσει κανείς, ἀποφασισμένος γιά νά πεθάνει. Βλέπετε καί ὁ Κύριος δέν μᾶς ὡραιοποιεῖ τά πράγματα. Θέλετε νά ἔρθετε μαζί Μου; Νά Μέ ἀκολουθήσετε; Νά σηκώσετε τόν σταυρό σας⁵³. Μᾶς τό λέει ἐξ ἀρχῆς. Δέν τό εἶπε μόνο στούς Ἀποστόλους, στόν ὄχλο τό ἔλεγε, σ’ ὅλους τούς ἀνθρώπους. Ἐνῶ βλέπετε οἱ δημαγωγοί τοῦ κόσμου, οἱ πολιτικοί, ὅλοι αὐτοί, λένε ὡραῖα λόγια. Μιλάει κανένας πολιτικός γιά θάνατο; Δέν πρόκειται νά τόν ψηφίσει κανένας... ἔτσι δέν εἶναι; Σοῦ λέει, τί θέλεις ἐκεῖ νά μᾶς λές γιά θάνατο; Φύγε ἀπό κεῖ. Ἐμεῖς θέλουμε μόνο χαρούμενα πράγματα νά μᾶς λές. Ὁπότε βγαίνουνε οἱ πολιτικοί, οἱ δημαγωγοί καί λένε, θά σᾶς κάνω τό ἕνα, θά τό ἄλλο, θά τό ἄλλο, τί καλοί πού εἶστε... μπράβο σας... νά ἔχετε ἐμπιστοσύνη στόν ἑαυτό σας... θά τά καταφέρετε... Ἀνοησίες! Ψέματα. Ψέματα. Καί τρέφουν τόν λαό μέ ψέματα. Καί ἔρχεται ὁ Χριστός καί σοῦ λέει τήν ἀλήθεια. Θέλεις νά προκόψεις; Νά πεθάνεις. Νά ἀποφασίσεις νά πεθάνεις, ἀλλιῶς δέν πρόκειται νά προκόψεις πνευματικά. Οὔτε μπορεῖς νά ἑνωθεῖς μαζί Μου ἄν δέν πεθάνεις ὡς πρός τόν κόσμο καί ὡς πρός τόν κακό ἑαυτό σου καί ὡς πρός τά πάθη σου. Καί αὐτό εἶναι ἡ ἀλήθεια. Ὁ Χριστός πάντα λέει ἀλήθεια καί εἶναι ἡ ἀλήθεια. Καί ὅποιος ἀκολουθεῖ τόν Χριστό εἶναι στόν ὀρθό δρόμο, στόν δρόμο τῆς ἀληθείας.

Ἐρ.: Θά ἤθελα νά συμπληρώσω πάνω σ’ αὐτό. Ἐδῶ βλέπουμε νά μή δίνεται ἰδιαίτερη σημασία καί ἀξία στή ζωή πλέον, γιατί ἔχουμε τήν εὐθανασία καί ὅλα τά ὑπόλοιπα, ὁπότε καί ὁ θάνατος δέν θεωρεῖται -γιά τούς μή χριστιανούς νά τό πῶ ἔτσι- ἡ συνέχεια τῆς ζωῆς, ἡ αἰώνια ζωή. Αὐτό περνάει σάν μήνυμα. Σπρώχνουν τά παιδιά μας στήν αὐτοκτονία, στήν εὐθανασία..

Ἀπ.: Ἐνῶ δέν μιλᾶνε γιά θάνατο, σπρώχνουν στόν θάνατο. Σπρώχνουν στή διαφθορά, σπρώχνουν στά ναρκωτικά, σπρώχνουν στήν ἀπελπισία. Μοῦ λέγανε ἐκπαιδευτικοί «πάτερ, κάθε μέρα ἀκοῦμε γιά αὐτοκτονία.. ἔχει γίνει ἐπιδημία». Στή Θεσσαλονίκη κάθε μέρα ἔχει αὐτοκτονία μικρῶν παιδιῶν, μαθητῶν λυκείου κ.λ.π. Ἔχει πέσει ἐπιδημία. Γιατί; Γιατί ἀκριβῶς λείπει ὁ Θεός, λείπει ἡ Χάρις. Ὁπότε ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει ποῦ νά στηριχτεῖ. Στόν ἑαυτό σου δέν μπορεῖς νά στηριχτεῖς, στούς ἄλλους δέν μπορεῖς νά στηριχτεῖς, ὅλοι καί ὅλα σέ προδίδουν, γιατί κι ἐκεῖνοι δέν μποροῦν νά στηρίξουν τόν ἑαυτό τους. Καί μετά τί μένει; Ἄν δέν ὑπάρχει ἡ πίστις, δέν ὑπάρχει τίποτα. Καί ὁ διάβολος αὐτό θέλει. Εἶναι ἀνθρωποκτόνος, σέ σπρώχνει ἀπό τήν ἁμαρτία στήν ἀπελπισία καί ἀπό ἐκεῖ στήν αὐτοκτονία. Αὐτή εἶναι ἡ ἀπάτη τοῦ διαβόλου. Ἐνῶ τό ἔχει σάν ταμπού τόν θάνατο... μή μιλᾶς γιά θάνατο.. εἶσαι πολύ ἀντιπαθητικός... ὅμως ὁ ἴδιος ὁ διάβολος σοῦ ἑτοιμάζει τόν θάνατό σου. Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη ὑποκρισία.

Ἐρ.: Εὐλογεῖτε π. Σάββα. Θά ἤθελα νά ρωτήσω γιά τήν διάκριση σέ κάθε περίσταση, γιατί πολλές φορές κατακλυζόμαστε ἀπό λογισμούς καί πολύ λεπτές διεργασίες ὑπάρχουν μέσα στό μυαλό μας καί δέν μποροῦμε ν’ ἀποφασίσουμε τί νά πράξουμε. Ἐγώ προσωπικά λέω σάν ἀρχή, τί ἔχει ἀγάπη, ἄν ἔχει ἀγάπη Θεοῦ, δέχομαι αὐτή τήν ἄποψη. Τί θά μᾶς συμβουλεύατε ἐσεῖς; Πῶς νά σκεπτόμαστε πάνω σ’ αὐτό;

Ἀπ.: Εἶναι δύσκολο νά διακρίνει κανείς ὅταν εἶναι στήν ἀρχή τῆς πνευματικῆς ζωῆς, γι’ αὐτό χρειάζεται πνευματικό. Ὅσο ἐξομολογεῖται, ὅσο συμβουλεύεται, ὅσο μαθητεύει στούς διακριτικούς πατέρες, τόσο κι αὐτός πλουτίζει τή διάκρισή του καί σιγά-σιγά μαθαίνει καί ὁ ἴδιος νά διακρίνει. Στήν ἀρχή ὅμως εἶναι δύσκολο καί μπερδεύεται. Καί ὁ διάβολος εἶναι πολύ μάστορας, ἔχει χιλιάδες χρόνια πείρα καί ἄν κανείς ἀρχίσει νά ἀσχολεῖται μέ τούς λογισμούς, τό μόνο βέβαιο εἶναι νά χάνει τόν καιρό του καί νά μπερδεύεται καί νά ταλαιπωρεῖται καί νά βασανίζεται καί μπορεῖ νά καταλήξει νά τρελαθεῖ κιόλας στό τέλος. Ὁπότε δέν συμφέρει νά προσπαθεῖ νά διακρίνει τούς λογισμούς του, ἀλλά νά τούς καταθέτει στόν πνευματικό του καί ὅ,τι τοῦ λέει μέ ἁπλότητα νά τό δέχεται. Καί δέν ὑπάρχει περίπτωση νά βλαφτεῖ. Ἀκόμα καί λάθος νά τοῦ πεῖ ὁ πνευματικός, ἐπειδή ταπεινώνεται καί τό δέχεται, ὁ Θεός θά τό βγάλει σέ καλό.

Ἡ διάκριση εἶναι μετά τήν ἀγάπη, λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος. Δηλαδή εἶναι κορυφαία ἀρετή. Ἀφοῦ κανείς ὁλοκληρώσει τήν κάθαρσή του, τόν φωτισμό του, φτάσει στά ὑψηλότερα ἐπίπεδα πνευματικῆς ζωῆς, ἀγαπήσει πραγματικά τόν Θεό καί τόν πλησίον, τότε ἔρχεται ἡ διάκριση. Δέν μπορεῖς νά ἔχεις διάκριση, ἄν δέν ἔχεις ἀγάπη. Ἀλλά γιά νά ἔχεις ἀγάπη, πρέπει νά ἔχεις καθαριστεῖ ἀπ’ τά πάθη σου. Ἀλλιῶς δέν μπορεῖς ν’ ἀγαπήσεις οὔτε τόν Θεό οὔτε τόν πλησίον σωστά. Γι’ αὐτό βλέπετε ἡ Ἐκκλησία μας, δέν μᾶς δίνει ἕνα βιβλίο, ὅπως ἔχουν οἱ γιατροί ἕνα βιβλίο, πού λέγεται διαφορική διάγνωση, δηλαδή σοῦ λέει μέ βάση τά διάφορα σημεῖα καί συμπτώματα, ποιές πιθανές ἀρρώστιες μπορεῖ νά ἔχει ὁ ἄνθρωπος. Ἀνάλογα μέ τήν πίεσή του, τίς διάφορες μητρήσεις, τίς ἐξετάσεις πού θά κάνει κ.λ.π. κλινικά σημεῖα καί συμπτώματα, ὅλα αὐτά, καί σοῦ λέει ποιές εἶναι οἱ πιθανές ἀρρώστιες πού μπορεῖ νά ἔχεις. Αὐτό τό βιβλίο λέγεται διαφορική διάγνωση. Κάπως ἔτσι κάνει καί ὁ πνευματικός. Ἀλλά δέν μπορεῖς νά τό κάνεις ἐσύ. Νά μᾶς δώσει ἡ Ἐκκλησία ἕνα βιβλίο καί νά μᾶς λέει, ἄν ἔχεις αὐτό καί αὐτό καί αὐτό, πιθανῶς νά ἔχεις αὐτά καί αὐτά καί αὐτά. Ὄχι. Δέν εἶναι καθόλου ἀσφαλές αὐτό. Θά πᾶς σ’ ἕναν ἄνθρωπο, θά ταπεινωθεῖς. Καί ὁ Θεός βλέποντας τήν ταπείνωσή σου θά σέ βγάλει στόν σωστό δρόμο. Δέν ὑπάρχει περίπτωση νά πλανηθεῖ ἕνας ἄνθρωπος πού πάει μέ ταπείνωση καί ὑπακοή καί συμβουλεύεται διακριτικό πνευματικό ὁδηγό.

1 Εὐεργετινός, ἐκδ. Συναξαριστής, 2001 (στό ἑξῆς: Εὐεργετινός).

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

https://hristospanagia3.blogspot.com/

2 Εὐεργετινός.

3 Μάρκ. 8, 34.

4 Ὅ.π.

5 Α΄Κορ. 11, 29-30.

6 Εὐεργετινός.

7 Ἑβρ. 12, 29.

8 Λουκ. 12, 49.

9 Εὐεργετινός.

10 Ὅ.π.

11 Ὅ.π.

12 Ὅ.π.

13 Ὅ.π.

14 Ὅ.π.

15 Ὅ.π.

16 Ματθ. 26, 39.

17 Εὐεργετινός.

18 Ὅ.π.

19 Ὅ.π.

20 Ὅ.π.

21 Ψαλμ. 50, 7.

22 Πρβλ. Ματθ. 7, 14.

23 Ματθ. 11, 30.

24 Εὐεργετινός.

25 Ματθ. 7, 14.

26 Εὐεργετινός.

27 Ψαλμ. 24, 18.

28 Εὐεργετινός.

29 Φιλιπ. 2, 13.

30 Εὐεργετινός.

31 Παρ. 22, 13.

32 Ἀριθ. 13, 34.

33 Εὐεργετινός.

34 Πρβλ. Λουκ. 9, 62.

35 Φιλιπ. 3, 14.

36 Εὐεργετινός.

37 Ὅ.π.

38 Ὅ.π.

39 Ὅ.π.

40 Ὅ.π.

41 Πρβλ. Ματθ. 8, 13.

42 Εὐεργετινός.

43 Μάρκ. 8, 34.

44 Εὐεργετινός.

45 Ὅ.π.

46 Ὅ.π.

47 Ὅ.π.

48 Πρβλ. Γαλ. 5, 22.

49 Β΄Κορ. 3, 10.

50 Εὐεργετινός.

51 Ὅ.π.

52 Πρβλ. Ματθ. 24, 43.

53 Πρβλ. Ματθ. 16, 24.