Πῶς λειτουργεῖ θεραπευτικά ἡ ἄσκηση
Μέ τήν ἄσκηση ταπεινώνεται ὁ ἄνθρωπος, ὠφελεῖται ἡ ψυχή καί γίνεται δεκτική τοῦ θείου ἐλέους, τῆς θείας Χάρης. Παράλληλα, ἐπεσήμαινε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, ὠφελεῖται καί τό σῶμα1.
Ὁ ἄνθρωπος πού κοπιάζει σωματικά, ταπεινώνει τό σῶμα. Μαζί μέ τό σῶμα συνταπεινώνεται καί ἡ ψυχή, ἐπειδή αὐτά τά δύο εἶναι ἀλληλένδετα. Ἡ κατάσταση τοῦ σώματος ἐπηρεάζει καταλυτικά, διαμορφώνει καί τήν κατάσταση τῆς ψυχῆς. «Διαφορετικά αἰσθάνεται ὅποιος κάθεται σέ θρόνο καί διαφορετικά ὅποιος κάθεται στήν κοπριά»2, λέγει ὁ Ἀββᾶς Ἰωάννης τῆς Κλίμακος στό ὁμώνυμο βιβλίο του. Ἡ ταπείνωση τῆς ψυχῆς προκαλεῖ τήν ἔλευση τῆς Θείας Χάρης σύμφωνα μέ τόν Πνευματικό νόμο: «Ὁ Θεός στούς ταπεινούς δίνει χάρη, ἐνῶ στούς ὑπερήφανους ἀντιτάσσεται»3. Ἡ Θεία Χάρη τότε θεραπεύει τήν ψυχή καί τό σῶμα τοῦ ἀνθρώπου.
Ἔλεγε, ὁ πολύ κοπιάσας σωματικά Ἅγιος: «ἡ πολλή προσπάθεια, ἡ κίνηση, ὁ κόπος, ἡ δράση εἶναι ἀρετή»4. Ἀντίθετα, «ἡ νωθρότητα εἶναι ἀρρώστια, εἶναι ἁμαρτία»5. Ἡ χαρά καί ἡ μακαριότητα ἔρχεται, ὅταν ὁ ἄνθρωπος πάψει νά ζεῖ ρέμπελα, ἀκατάστατα καί ἀνευλαβῶς. «Ὅσο ἀπερίσκεπτοι εἶστε», δίδασκε, «τόσο θά βασανίζεσθε. Ἀντίθετα, ὅσο εὐλαβεῖς καί προσεκτικοί, τόσο εὐτυχεῖς»6. Ἡ προθυμία γιά τόν σωματικό κόπο συμβάλλει ἀποφασιστικά στήν πνευματική πρόοδο τοῦ πιστοῦ.
Πνευματικό παιδί τοῦ παραπονιόταν ὅτι κουράστηκε, διότι ἔκαναν πολλές δουλειές στό μοναστῆρι, ἐκεῖνες τίς ἡμέρες: «Δέν ἔχω δύναμη νά σηκώσω τά πόδια καί τά χέρια μου. Τί χρειάζονται τόσες δουλειές στό μοναστῆρι;». Πῆρε σοβαρό ὕφος καί ἀπάντησε εὐθέως:
«Εἶναι θανάσιμο ἁμάρτημα νά κουραζόμεθα γιά τόν Θεό, καί ὕστερα νά μετανοιώνουμε καί νά γογγύζουμε. Κατάλαβέ το καλά. Χωρίς σωματικό κόπο, δέν κερδίζεται ἡ ἀρετή, ξάπλα στό κρεβάτι! Ὁ σωματικός κόπος εἶναι τό μεγαλύτερο δῶρο τοῦ Θεοῦ γιά τήν σωτηρία μας· γιά τήν ἀπόκτηση τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄλλοι (ἐνν. οἱ ἅγιοι) μέ χαρά ἐδέχοντο ἐξευτελισμούς, κόπους… κι ἐσύ ὑποφέρεις; Ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία εἶναι, ἐνῶ κοπιάζουμε γιά τόν Χριστό, ὕστερα νά μετανοιώνουμε καί νά ὑποφέρουμε. Βρέ, ἐσύ νέος ἄνθρωπος, λές ὅτι κουράζεσαι; Στήν ἡλικία σου ἐγώ πετοῦσα. Ἤθελα ὅλα νά τά τελειώσω. Μήν κοιτᾶς τώρα πού δέν μπορῶ νά κάνω τίποτα. Σέ βλέπω πολύ πίσω. Κατέκτησε ἔδαφος ὁ παλαιός ἄνθρωπος καί συνετρίβης. Ὄχι! Ἀνάνηψε! Ψάλλε μέ νεῦρο, μέ τόνο, χαρούμενα!»7.
Ἡ σωματική κακοπάθεια, ὅταν γίνεται μέ ταπείνωση καί χαρά, ἀπό ἀγάπη γιά τόν Χριστό, ἀναπαύει τόν Κύριο καί ἑλκύει τήν Θεία Χάρη. «Ἡ χάρη», διδάσκει ὁ Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, «ἀγαπᾶ νά ζῆ σέ σῶμα πού ἔχει ἀποξηράνει ἡ ἄσκηση»8. Ἡ σωματική κακοπάθεια συντείνει στήν ἀπόκτηση καί διατήρηση τῆς καθαρότητας-ἁγνότητας, τόσο τῆς ψυχῆς καί τοῦ νοῦ, ὅσο καί τοῦ σώματος. Αὐτή ἡ καθαρότητα-ἁγνότητα εἶναι ἡ ἀπαραίτητη προϋπόθεση γιά τήν ἕνωση μέ τόν Χριστό, γιά τήν μετοχή τοῦ ὅλου ἀνθρώπου στίς Θεῖες ἐνέργειες, στήν Θεία Χάρη.
«Διά νά ἔχη τήν χάριν ο ἄνθρωπος», παρατηρεῖ ὁ Ὅσιος Σιλουανός, «ὀφείλει νά εἶναι ἐγκρατής ἐν παντί: εἰς τάς κινήσεις, εἰς τήν ὁμιλίαν, εἰς τήν δράσιν, εἰς τούς λογισμούς, εἰς τήν τροφήν»9. Μέ τήν ἄσκηση-ἐγκράτεια, τήν ὑπακοή, τήν σωματική καί ψυχική «γυμνασία», φανερώνει, ἀποδεικνύει καί αὐξάνει ὁ ἄνθρωπος τήν ἀγάπη του πρός τόν Χριστό.
«Ἡ ἀγάπη εἰς Χριστόν», παρατηρεῖ ὁ Ὅσιος Ἀναστάσιος Κουδουμιανός, «εἶναι σχέσις δραστική. Δραστικοτάτη. Εἰς τόν Ὅσιον Μάξιμον τόν Ὁμολογητήν ἀπαντᾶται αὐτό. Ἡ ἀγάπη μεταφράζεται ὡς ὑπακοή, ὡς νηπτική ἐγρήγορσις, ὡς πνευματική γυμνασία καί κακοπάθεια τοῦ σώματος διά νά ἐπέλθη καί νά διατηρηθῆ ἡ ἕνωσις αὐτή τοῦ ἀκτίστου μέ τό κτιστό»10.
Ἡ ἄσκηση φέρνει ταπείνωση στό σῶμα καί στήν ψυχή. Ἡ ταπείνωση ἑλκύει τήν Θεία Χάρη, ἡ ὁποία ἐξυγιαίνει τήν ψυχή. Ἡ ψυχική ὑγεία βοηθεῖ καί στήν ἀπαλλαγή ἀπό σωματικές ἀρρώστειες. Γενικά, ἡ πνευματική ὑγεία φέρνει καί τήν σωματική ἴαση. Ἀντίθετα, ἡ πνευματική ἀκαταστασία, τό ἄγχος κ.λ.π., προκαλοῦν τά λεγόμενα ψυχοσωματικά νοσήματα. Αὐτό ἐπιβεβαιώνεται καί ἀπό τήν ἰατρική ἐπιστήμη.
Συμπερασματικά, ἡ ἄσκηση μέ τήν Θεία Χάρη πού ἑλκύει, ὅταν βέβαια συνυπάρχει καί ἡ συμμετοχή στά ἁγιαστικά Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας, ὁδηγεῖ τόν ταλαιπωρημένο ἀπό τήν ἁμαρτία καί τήν φθορά ἄνθρωπο στήν ψυχοσωματική ὑγεία. «Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ», δίδασκε ὁ ψυχοσωματικά θεραπευμένος Ὅσιος, «ἀλλάζει τόν ἄνθρωπο, τόν μεταμορφώνει ψυχικά καί σωματικά. Πᾶνε τότε ὅλες οἱ ἀρρώστιες. Οὔτε κολίτις, οὔτε θυρεοειδής, οὔτε στομάχι, οὔτε τίποτα. Ὅλα λειτουργοῦν κανονικά... Ἀλλά πρῶτα νά ἔχεις ψυχική ὑγεία. Ἡ βάσις εἶναι ἡ ψυχική ὑγεία· ἀκολουθεῖ ἡ σωματική»11. Ὁ Ἅγιος Γέροντας ἐπισήμαινε ὅτι ἀκόμη καί ὁ καρκίνος μπορεῖ νά θεραπευθεῖ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δοθεῖ στήν ἄσκηση καί μάλιστα στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, στόν Θεῖο Ἔρωτα. Τότε πράγματι εἰρηνεύει ἡ ψυχή καί τό σῶμα12.
Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Ἐν Χριστῷ ἀγάπη ἤ Μεταπατερική θεολογία (Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο
1 Πρβλ. Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 332.
2 Ἁγ. Ἰω. Σιναϊτου, Κλῖμαξ, Λόγος 25ος Περί Ταπεινοφροσύνης, Κεφ. 56, ἔκδ. 11η, Ἱ. Μ. Παρακλήτου, Μετ. Ἀρχιμ. Ἱγνατίου, 2009, σελ. 278.
3 Ἰακ. 4, 6. «Ὁ Θεός ὑπερηφάνοις ἀντιτάσσεται, ταπεινοῖς δέ δίδωσι Χάριν».
4 Βίος καί Λόγοι Ζ΄, σελ. 299.
5 Ὅ.π., σελ. 299.
6 Βίος καί Λόγοι Ζ΄, σελ. 299.
7 Ἀγαπίου Μοναχοῦ, Ἡ θεϊκή φλόγα πού ἄναψε στήν καρδιά μου ὁ Γέρων Πορφύριος, Ἐκδόσεις Ἱεροῦ Γυναικείου Ἡσυχαστηρίου, Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Ἀθῆναι 1999, σελ. 90-91.
8 Ἀρχιμ. Σωφρόνιου, Ὁ Γέροντας Σιλουανός, Ἱερά μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ 1985, Γιά τούς μοναχούς, σελ. 445.
9 Ἀρχιμ. Σωφρόνιου, Ὁ Γέροντας Σιλουανός, Ἱερά μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ 1985, Ἡ Χάρη, σελ. 363, http://www.impantokratoros.gr/481639D1.el.aspx.
10 Προσωπική μαρτυρία ἱερέως- πνευματικοῦ του τέκνου.
11 Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 375.
12 Ὅ.π., σελ. 382.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου