Ἡ ἄσκηση δέν εἶναι αὐτοσκοπός, ἀλλά μέσο γιά νά ἀγαπήσουμε τόν Κύριο

Ἡ ἄσκηση δέν εἶναι αὐτοσκοπός,

ἀλλά μέσο γιά νά ἀγαπήσουμε τόν Κύριο

Ἡ ἄσκηση, σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τοῦ Ὁσίου Γέροντα, δέν αὐτονομεῖται οὔτε ἀπολυτοποιεῖται. Ἡ ἄσκηση δέν γίνεται γιά τήν ἄσκηση, ἀλλά γιά τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό. Ὁ Ἅγιος διακήρυττε ὅτι ὁ ἀσκητικός κόπος εἶναι ἀπαραίτητος γιά νά ἐκφράσουμε τήν ἀγάπη μας πρός τόν Ἀγαπημένο¹. Ὁ στόχος εἶναι ὁ Θεῖος Ἔρωτας καί ἡ ψυχική τελείωση. Οἱ μετάνοιες-γονυκλισίες, ἡ ἐγκράτεια-νηστεία καί γενικά ἡ ἄσκηση δέν εἶναι κάποιο «καθῆκον νομικοῦ τύπου», ἀλλά μέσο γιά νά ἀγαπήσουμε τόν Θεό καί νά ἐκφράσουμε τήν ἀγάπη μας μέ αἰσθητό τρόπο. Ὅλες οἱ ἀσκήσεις πρέπει νά γίνονται μέ ἀγάπη πρός τόν Χριστό καί ὄχι «τυπικά». Ὅποιος, ὅμως, δίδασκε ὁ σοφισμένος ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα Ὅσιος, δέν ἔχει διάθεση νά κάνει κόπους καί ἄσκηση γιά τόν Ἠγαπημένο, ἀποκλείει ἀπό μόνος του τήν Θεία Χάρη γιά τόν ἑαυτό του². Ὁ Ἅγιος, μέ πολλή διάκριση, καθοδηγοῦσε καί παρακινοῦσε τά πνευματικά του παιδιά στήν ἄσκηση.

«Κάποτε», διηγεῖται ἕνα πνευματικό του παιδί, «ἦλθε ἡ συζήτηση γιά γυμναστική. Ἡ καλύτερη γυμναστική, μᾶς ἔλεγε, εἶναι οἱ μετάνοιες. Ἔτσι ὠφελούμαστε διπλά: καί στήν ψυχή καί στό σῶμα. "Νά παίρνεις βαθιά ἀναπνοή, ν’ ἀνοίγεις τά χέρια σου καί μετά θά δεῖς πῶς αἰσθάνεσαι. Νά, κάτσε νά φωνάξω μία ἀδελφή νά σᾶς δείξει". Πράγματι, χτυπάει ὁ Γέροντας τό κουδούνι καί ἔρχεται ἡ ἀδελφή, ἡ ὁποία ἔκανε μερικές μετάνοιες γιά νά τίς δοῦμε. Καί ἐκείνη μετά μᾶς εἶπε πώς τό κομποσχοίνι ὁ Γέροντας ἤθελε νά τό κρατᾶμε μέ τά τρία δάχτυλα, ὅπως ὅταν κάνουμε τόν σταυρό μας. Ἄρχισα λοιπόν μέ πέντε μετάνοιες κάθε πρωί, ὅπως μοῦ ὑπέδειξε ὁ Γέροντας, λέγοντάς μου νά τίς αὐξάνω μέ τόν καιρό.

Ὅταν πολύ ἀργότερα μέ ρώτησε ἄν τίς κάνω, τοῦ εἶπα μέ καμάρι πώς κάνω περισσότερες τώρα, δηλαδή ὅτι ἔχω φθάσει τίς δώδεκα. Χτυπάει παλαμάκια τά χέρια του, ὅπως τό συνήθιζε, ὅταν εἶχε κέφια καί δέν πονοῦσε. "Τί λές, βρέ Γιαννάκη, τόσες πολλές! Καί ποῦ νά φτάσεις τίς τριακόσιες καί βάλε!". Τά ’χασα ἐγώ, πού ἀκόμη κι αὐτές τίς κάνω μέ δυσκολία καί ὄχι κάθε πρωί, διότι, μέ τήν βιασύνη νά πάω στό γραφεῖο, τό ξεχνάω.

Ὅταν κάνουμε τίς μετάνοιες, ἔλεγε ὁ Γέροντας, πρέπει νά ἔχουμε πλήρη συναίσθηση τοῦ τί κάνουμε. Δηλαδή νά ἔχουμε μετάνοια, συντριβή, ταπείνωση καί νά ζητᾶμε μέ ὅλη τήν δύναμη τῆς ψυχῆς μας ἀπό τόν Θεό νά μᾶς ἐλεήσει. Μποροῦμε συγχρόνως νά λέμε καί τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Νά μήν τίς κάνουμε μηχανικά, μόνο γιά τό σῶμα.

Ποτέ, ὅμως, ὁ Γέροντας δέν μᾶς τίς ἐπέβαλε μέ αὐστηρό ἤ ἐπιτακτικό τρόπο. Ὅ,τι ἔκανε ἤ ὑποδείκνυε, δέν τό ἔκανε ποτέ μέ αὐστηρότητα. Πάντα μέ ἀγάπη, μέ ἄπειρη «ἐν Χριστῷ» ἀγάπη»³.

Ὁ κόπος τοῦ σώματος εἶναι μία θυσία εὐάρεστη στόν Θεό, ὅταν γίνεται ἀπό ἀγάπη γιά τόν Θεό. Ὁ Θεός δέν ἔχει ἀνάγκη ἀπό αὐτόν τόν κόπο. Ἐμεῖς ἔχουμε ἀνάγκη, διότι ἡ ἀγάπη μας πρός Αὐτόν, ὅπως δίδασκε ὁ Ὅσιος, μᾶς παρακινεῖ νά κάνουμε θυσίες γιά χάρη Του, ἐκφράζοντας τήν λαχτάρα μας πρός Αὐτόν. Ὁ Ἅγιος τόνιζε, ὅτι οἱ ἀσκητικοί κόποι εἶναι τύπος· εἶναι τύπος, ὁ ὁποῖος, ὅμως, εἶναι ἀπαραίτητος γιά νά φτάσουμε στήν οὐσία⁴.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Ἐν Χριστῷ ἀγάπη ἤ Μεταπατερική θεολογία (Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο   

1 Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 356.

2 Ὅ.π., σελ. 355-357.

3 Ἰωάννου Ἀγγελάκη-Ἀνθῆς Τσέλιου, Ὁ Ἅγιος Πορφύριος γιά τά σεμινάρια Ψυχοδυναμικῆς, Ἔκδ. Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι 2015, σελ.78-79.

4 Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 355-357.