Ἡ ἀναγκαιότης τοῦ Πνευματικοῦ ἔναντι τῶν «ψυχοθεραπευτῶν»

Πρωτ. Π. Εὐθυμίου Μουζακίτη

[Ὁμιλία στὸ ἀρχονταρίκι τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου, Διονύσου Ἀττικῆς (27/11/2014)]

 Σύμφωνα μὲ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας ὁ ἄνθρωπος ἀσθενεῖ. Δὲν εἶναι ἔτσι ὅπως τὸν ἔπλασε ὁ Θεός. Οἱ Πατέρες λένε ὅτι ἡ αἰτία τῆς ἀσθένειας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ ἀποστασία του ἀπὸ τὸν Δημιουργό του καὶ ἐν συνεχείᾳ ἡ παρουσία καὶ οἰκοδόμηση τῆς ὑπερηφάνειας.

Ἔτσι λοιπόν, γιὰ τὴν θεραπεία τῆς "ἀμαυρωθείσης" φύσης μας, ἀναγκαία εἶναι μόνον ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ ὁ πνευματικὸς ποὺ μπορεῖ νὰ τὴν μεταδώσει διά τῶν Μυστηρίων τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας.

Ὁ Πνευματικὸς εἶναι ἕνα ἄλλο πρόσωπο. Δὲν ἔχει καμμία σχέση μὲ τὶς ἐπιστημονικὲς ἐπιδόσεις στὴ ζωή αὐτή. Δὲν χρειάζεται νὰ ἔχει καμμία πληροφορία ἀπὸ τὶς θεωρίες τοῦ κόσμου.
Ἴσως πολλὲς φορὲς νὰ τὶς ξέρει, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ τὶς ἐμπιστευτεῖ, γιατί οἱ θεωρίες τοῦ κόσμου ἔχουν καὶ τὶς μεταλλαγές τους, τὶς ἐπιπτώσεις τους, ἀλλὰ καὶ τὴν ἐξέλιξή τους. Τὸ ἔργο τοῦ Πνευματικοῦ πατρὸς εἶναι ἕνα χάρισμα. Δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Ὅπως αὐτὸς ποὺ δωρίζει ἕνα χάρισμα «οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου» ὁ Χριστὸς δηλαδή, ποὺ μὲ τὸ Ἅγιό του Πνεῦμα Χριστοποιεῖ τοὺς ἀνθρώπους, ἔτσι καὶ τὸ χάρισμα ποὺ λαβαίνει ὁ Πνευματικὸς δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, δὲν εἶναι ἔργο τῆς ἐπιστήμης καὶ γνώσεως ἐπιστημονικῆς. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ἀκολουθεῖ καὶ ἄλλες διαδικασίες.

Ἡ Πνευματικὴ πατρότης εἶναι γέννημα τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Ἕνας Πνευματικὸς Πατὴρ δὲν μπορεῖ νὰ γεννηθεῖ ἔξω ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Πολλοὶ "Πνευματικοὶ" ἔπεσαν σ' αὐτὴν τὴν πλάνη καὶ νόμισαν ὅτι, μέσα στὴ διαδικασία τῆς προσφορᾶς καὶ τῆς θεραπείας τῶν ἀνθρώπων, θὰ προσφέρουν ἔργο πνευματικὸ μὲ τὸ νὰ ἀκολουθήσουν γνωστικὲς μεθόδους τοῦ κόσμου, σπουδάζοντας ψυχολογία, καὶ κοσμικὲς ἐπιστῆμες καὶ ἐφαρμόζοντας μεθόδους ὄχι παραδοσιακὲς-ἐκκλησιαστικές, ὅπως τὶς παραλάβαμε ἀπὸ τὴν δισχιλιετῆ πεῖρα τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλὰ μεθόδους ἐπιστημονικές, καὶ στὸ τέλος ἀπέτυχαν.

Ὁ Γέροντας Παΐσιος, ἐνῷ συνιστοῦσε στοὺς ἀσθενεῖς νὰ συμβουλεύονται χριστιανοὺς ἰατροὺς –«διότι τοὺς φωτίζει ὁ Θεός», ὅπως ἔλεγε εἶχε ἐκφράσει ἐπανειλημμένως τὴν ἀπαρέσκειά του πρὸς τὰ «ψυχολογικὰ» βιβλία, ἀλλὰ καὶ πρὸς αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν «ψυχολογία» καὶ τὴν «ψυχιατρική», ἡ ὁποία ἀσκεῖται ἀπὸ ἐπιστήμονες καὶ ἰατρούς, οἱ ὁποῖοι δὲν πιστεύουν στὸ Θεὸ καὶ στὴν ὕπαρξη τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς, ὅπως τὴν δέχεται ἡ θεολογία τῆς Ὀρθόδοξης Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Δεδομένου δὲ ὅτι οἱ πλεῖστοι ἀκαδημαϊκοὶ δάσκαλοι τῆς ψυχιατρικῆς θεωροῦν ὅτι τὰ «ψυχικὰ φαινόμενα» ἔχουν μόνον βιολογικὸ ὑπόβαθρο –θεώρηση, ἡ ὁποία συνιστᾷ ἄρνηση τῆς ὕπαρξης ἄϋλης, νοερῆς καὶ λογικῆς ψυχῆς στὸν ἄνθρωπο– ἦταν πολὺ ἐπιφυλακτικὸς ἢ ἀρνητικὸς γιὰ πολλὲς «θεραπεῖες», ποὺ ἐφάρμοζαν οἱ προαναφερθέντες ψυχίατροι.

Ὅπως γνωρίζουμε ἡ ψυχιατρικὴ ὡς ἰατρικὸς κλάδος ἀσχολεῖται μὲ τὶς διεργασίες τοῦ ἐγκεφάλου τοῦ νευρικοῦ συστήματος καὶ τῶν νευροδιαβιβαστῶν. Εἶναι μία προσέγγιση σωματική. Στὴν θεραπεία ὅμως τῆς ψυχῆς δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει ἐπιστημονικὴ μεθοδολογία. Διότι ὅπως λέει καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνὸς ¨πᾶν κτιστὸν μὴ ἐρευνόμενον¨ Ἡ ψυχὴ δὲν ἐρευνᾶτε. Μόνο ὁ Θεὸς γνωρίζει τὰ βάθη τῆς ψυχῆς.

Ὁ Γέροντας Παΐσιος, συμφωνώντας μὲ τὸν Ἅγιο Πορφύριο θεωροῦσε ὅτι τὰ αἴτια τῶν περισσοτέρων ψυχικῶν ἀσθενειῶν εἶναι πνευματικὰ καὶ ὅτι ἡ συμβολὴ τοῦ μυστηρίου τῆς γενικῆς ἐξομολόγησης εἶναι καθοριστικὴ γιὰ τὴν ὁριστικὴ καὶ ὁλοκληρωτικὴ ψυχικὴ-πνευματικὴ θεραπεία μὲ τὴν Θεία Χάρη. Ἡ διαδικασία τῆς καθάρσεως ἀρχὴ ἔχει τὴν μετάνοια.

Ἡ μετάνοια εἶναι ἕνα ἔργο, ποὺ ξεκινάει ἀπὸ τὴν αἴσθηση τῆς ἀνθρώπινης ἀδυναμίας. Γιὰ νὰ θεραπευθοῦν τὰ διάφορα ψυχικὰ-ψυχολογικὰ νοσήματα, θὰ πρέπει νὰ ἀπομακρυνθοῦν τὰ πνευματικά τους αἴτια, ποὺ εἶναι τὰ πάθη (μὲ κυρίαρχο τὸν ἐγωισμὸ) καθὼς καὶ οἱ δαίμονες μὲ τὶς ἐνέργειές τους. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βοηθηθεῖ νὰ πιστέψει στὸ Θεὸ καὶ στὴ μέλλουσα ζωή, τὴν αἰώνιο, συλλάβει δηλαδὴ τὸ βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς, μετανοήσει καὶ μὲ συντριβὴ τῆς καρδίας ἀλλάξει ζωή, ἔρχεται ἀμέσως ἡ θεία παρηγοριὰ μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἀλλοιώνει τὸν ἄνθρωπο, διώχνοντας καὶ ὅλα τὰ κληρονομικά του.

«Τί θὰ πεῖ ἄγχος, νεῦρα, ψυχασθένειες; ἐρωτοῦσε ὁ Ἅγιος Πορφύριος καὶ ἀπαντοῦσε: Ἐγὼ πιστεύω ὅτι ὑπάρχει ὁ διάβολος σ᾽ ὅλα αὐτά. Δὲν ὑποτασσόμεθα στὸ Χριστὸ μὲ ἀγάπη, μπαίνει ὁ διάβολος καὶ μᾶς ἀνακατεύει.»

Λέει ὁ Ἅγιος Μακάριος ὅτι ἔργο δικό μας εἶναι νὰ πολεμοῦμε τὸν διάβολο καὶ νὰ τὸν ἀντιμαχόμαστε καὶ νὰ ἀντιπαλεύουμε καὶ νὰ ἀντιπολεμούμεθα ἀπ᾽ αὐτόν. Ἔργο τοῦ Θεοῦ εἶναι τὸ «ἐκριζῶσαι» τὸ κακό. Ἂν δὲν ἔχει κανεὶς αἴσθηση αὐτῆς τῆς ἀδυναμίας του, δὲν μπορεῖ νὰ πιστέψει στὸν Θεὸ ὅτι θὰ τὸν κάνει καλά. Αὐτὸ τονίζει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος σ᾽ ἕνα σημεῖο, ὅτι δὲν ὑπάρχει τίποτε ποὺ νὰ μένει ἀθεράπευτο, ἐὰν μπεῖ μέσα στὸν ἄνθρωπο ὅλος ὁ Χριστός. «Ἐὰν ὅλος εἰσδέξῃς τὸν Χριστὸν πάσας τὰς Χριστοῦ θεραπείας ἐπὶ τὰς σεαυτὸν συνάξεις τῆς ψυχῆς, ἅς κατὰ μέρος ἕκαστος τεθησαύρισται». Δὲν θὰ μπορεῖς νὰ βρεῖς ἀλλιῶς θεραπεία, τὴν πᾶσαν θεραπεία, ἐὰν δὲν δεχθεῖς μέσα σου ὅλον τὸν Χριστόν. Αὐτὴ εἶναι ἡ διδασκαλία τῶν Πατέρων.

Γι᾽ αὐτὸ τὸ λόγο ἀποτελεῖ πνευματικὴ ἀνωριμότητα ἢ καὶ ἀπιστία ὁ ὀρθόδοξος Χριστιανὸς νὰ δέχεται ἐναλλακτικὰ κάθε μορφὴ ψυχανάλυσης ἢ ψυχοθεραπείας.

Τὸ συμπέρασμα δίνεται ἀπὸ τὸν γέροντα Παΐσιο, σὲ ἐπιστολή του, ὅπου γράφει τὰ ἑξῆς: «Ἑπομένως, τὸ πᾶν εἶναι ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ, καὶ τὴν ψυχὴ μπορεῖ νὰ τὴν βοηθήσει μόνο χαριτωμένος Πνευματικός, μὲ πίστη, ποὺ ἀγαπάει τὴν ψυχὴ καὶ τὴν πονάει, γιατί γνωρίζει τὴ μεγάλη της ἀξία, τὴν βοηθάει στὴ μετάνοια, τὴν ξαλαφρώνει μὲ τὴν ἐξομολόγηση, τὴν ἐλευθερώνει ἀπὸ τὸ ἄγχος καὶ τὴν ὁδηγεῖ στὸν Παράδεισο ἢ πετάει τὸ λογισμό, μὲ τὸν ὁποῖο βασανίζει τὴν εὐαίσθητη ψυχὴ ὁ πονηρός, καὶ θεραπεύεται. Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀρρώστια στὸν κόσμο ἀπὸ τὸ λογισμό, ὅταν δηλαδὴ πείσει ὁ διάβολος τὸν ἄνθρωπο μὲ λογισμοὺς ὅτι δὲν εἶναι καλά. Ὅπως δὲν ὑπάρχει καὶ ἀνώτερος γιατρὸς σ' αὐτὲς τὶς περιπτώσεις ἀπὸ τὸν ἔμπειρο Πνευματικό, ποὺ ἐμπνέει ἐμπιστοσύνη μὲ τὴν ἁγιότητά του καὶ πετάει αὐτοὺς τοὺς λογισμοὺς ἀπὸ τὰ εὐαίσθητα πλάσματα τοῦ Θεοῦ καὶ θεραπεύει ψυχὲς καὶ σώματα δίχως φάρμακα, μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ, καὶ τὶς ἐξασφαλίζει στὸν Παράδεισο».

Ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς μᾶς λέει: Ψυχὴ καὶ Χριστὸς μᾶς χρειάζεται. Ὅλος ὁ κόσμος νὰ πέσει πάνω μας δὲν ἠμπορεῖ νὰ μᾶς τὰ πάρει, ἐκτὸς κι ἂν τὰ δώσετε μὲ τὴν θέλησή σας.

Εἴθε νὰ παύσει ὁ ἀποπροσανατολισμὸς τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου, ποὺ τείνει νὰ ὑποκαταστήσει τὸν Πνευματικὸ μὲ τὸν ψυχοθεραπευτή, μάταια ἀναζητώντας τὴν ψυχική του θεραπεία ἐκεῖ ποὺ δὲν ὑπάρχει. Μὴ ἀφήνουμε τὴν ψυχή μας - τὴν ὕπαρξή μας – τὴν ἐλευθερία μας σὲ χέρια ἀνθρώπων καὶ σὲ ποικίλες φιλοσοφικὲς σχολές. Ἡ θεραπεία ὑπάρχει μόνο στὸ ἀληθινὸ Ψυχιατρεῖο, τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καὶ παρέχεται δωρεὰν ἀπὸ τὸν Ἰατρὸ τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων μας, τὸν Κύριον Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό.

         (Πηγή: orthros.eu)

http://www.alopsis.gr/alopsis/psyxothe.htm 
http://hristospanagia3.blogspot.gr/2015/09/blog-post_17.html